Amerikaanse campussen zetten zich schrap voor Gaza-protesten tijdens diploma-uitreikingen

Binnen de hypercompetitieve cultuur van Amerikaanse topuniversiteiten geldt het als het hoogste haalbare: als ‘beste’ student van je lichting de valedictorian-toespraak geven op de jaarlijkse diploma-uitreiking. Op de Universiteit van Zuid-Californië (USC) zou deze eer dit jaar toevallen aan Asna Tabassum. De 21-jarige masterstudente biomedische techniek studeert volgende maand af met een bijna perfect puntengemiddelde en werd geselecteerd uit een groep van meer dan honderd kandidaten.

Toch zal Tabassum op 10 mei niet spreken tijdens de zogeheten commencement ceremony. De speciale commissie die haar uitkoos, las haar essay en keek naar allerlei academische prestaties, maar niet naar haar sociale media. Anderen deden dit laatste wel en vestigden de aandacht op haar Instagram-account, waar ze bovenaan een linkje aantroffen naar een presentatie van pro-Palestijnse activisten. Hierin werd gepleit voor „Palestijnse bevrijding en de volledige afschaffing van de staat Israël”.

Na een online campagne van enkele Joodse studenten tegen Tabassum maakte de USC vorige week maandag bekend de valedictorian-spreekbeurt dit jaar „uit veiligheidsoverwegingen” te schrappen. Nadat over die ingreep nog veel meer commotie ontstond, besloot USC vrijdag álle uitgenodigde sprekers voor het hoofdprogramma af te bellen. De afgestudeerden en hun familieleden missen daardoor onder andere een toespraak van Hollywood-regisseur en USC-alumnus Jon M. Chu (bekend van de film Crazy Rich Asians).

Spanning om ‘Gaza’

Het normaal zo feestelijke afstudeerseizoen staat dit voorjaar op veel meer campussen onder hoogspanning. Sinds de Hamas-aanval van 7 oktober en de daaropvolgende Israëlische vergeldingsoorlog tegen Gaza worstelen Amerikaanse universiteiten met het conflict. Studenten en docenten die met onder meer sit-ins aandacht vragen voor de Palestijnse zaak, botsen met andere studenten, docenten, bestuurders en donateurs die hun protesten antisemitisch noemen. Zo stelde Trojans for Israël, een groep van Joodse USC-studenten die tegen Tabassum actievoerde, dat „retoriek die het zelfbeschikkingsrecht van het Joodse volk ontkent of oproept om de enige Joodse staat ter wereld te vernietigen, afgekeurd moet worden als antisemitische onverdraagzaamheid”.

De spanningen over Gaza waren de afgelopen maanden nooit weg en lopen weer op nu de diploma-uitreikingen dichterbij komen. Deze drukbezochte bijeenkomsten, vrezen de universiteiten, kunnen gekaapt worden door betogers die hun mening willen spuien over het conflict in het Midden-Oosten. Terwijl dit „belangrijkste en meest enerverende evenement van het academische jaar”, zo stelde USC in haar eerste verklaring, „zou moeten draaien om de geweldige prestaties van onze ruim 19.000 afgestudeerden”.

Protestkamp ontruimd

De academische wereld maakt zich zodoende op voor een bewogen slot van het jaar. Op de universiteit van Michigan zijn vlaggen en spandoeken verboden en mag alleen gedemonstreerd worden in speciale vakken, op grote afstand van het feestgedruis. „We kunnen niet hebben dat één groep voorwaarden oplegt en probeert om belangrijke mijlpalen als de diploma-uitreiking te verstoren om haar mening te verspreiden”, waarschuwde Columbia-voorzitter Minouche Shafik maandag in een brief.

Op haar New-Yorkse universiteit zijn massabijeenkomsten momenteel bijna net zo onmogelijk te organiseren als tijdens de pandemie. Maandag besloot Columbia om alle colleges en werkgroepen weer online te geven, nadat het vorige week de politie had ingeschakeld om een pro-Palestijns protestkamp te ontruimen. Ruim honderd mensen werden opgepakt op het tot „bevrijd gebied” omgedoopte gazon – en tijdelijk geschorst.

Shafik leek met dit strenge optreden te willen voorkomen dat zij dezelfde verwijten zou krijgen als andere universiteitsvoorzitters, eind vorig jaar. Haar collega’s aan Harvard, MIT en Penn werden vorig jaar tijdens hoorzittingen in het Huis van Afgevaardigden gegrilld door Republikeinen. Die zetten hun benadering van de pro-Palestijnse campusprotesten neer als te slap, waarna twee van deze topbestuurders uiteindelijk aftraden. De politieactie op Columbia lijkt de betogingen echter allesbehalve te dempen: ze houden aan en verspreidden ze zich naar andere universiteiten, zoals NYU en Yale.

Lees ook Israël verdeelt de Harvard-campus. ‘Jullie steunen terroristen’

Student Ezra Dayanim is inmiddels blij dat zijn grootouders niet naar zijn diploma-uitreiking op Columbia komen, vertelde hij dinsdag in The Wall Street Journal. De student van Joodse komaf gaat er al vanuit dat praeses Shafik op het podium uitgejoeld zal worden, zegt hij in de zakenkrant, en hoopt maar dat er niet nog meer onrust ontstaat. „Ik kan me niet voorstellen dat mijn grootouders hier rustig over de campus kunnen lopen.”

Zulke zorgen over een mogelijke onveilige sfeer vormden ook voor USC aanleiding alle sprekers af te zeggen. Dat staat weliswaar op gespannen voet met de vrijheid van meningsuiting, erkende de universiteit in een verklaring, maar „op USC staat de veiligheid van onze gemeenschap altijd voorop. De basislijn van de universiteit is om veiligheidsrisico’s zoveel mogelijk te verkleinen, zodat uitingen kunnen bloeien. [..] In de zeldzame gevallen dat de gevaren te groot worden beoordeeld door onze veiligheidsexperts, heeft de universiteit de verantwoordelijkheid om studenten, docenten, staf en gasten te beschermen.”

Ideologisch ongemak

Door de pro-Palestijnse studenten en docenten op USC wordt die afweging de afgelopen week geduid als pro-Israëlische censuur en moslimhaat. Valedictorian Asna Tabbasum komt uit een Zuid-Aziatische familie nabij Los Angeles, draagt een hoofddoek en volgde op USC onder meer de minor ‘Verzet tegen genocide’. De lokale afdeling van moslimbelangengroep CAIR noemde de kritiek op Tabassum „oneerlijk en smadelijk”. Het zou gaan om „amper verhulde islamofobie en anti-Palestijns racisme dat wordt ingezet tegen studenten die zich in het hele land uitspreken voor mensenrechten – en voor de menselijkheid van Palestijnen.”

Studente Asna Tabbasum is de beste van haar jaar op de Universiteit van Zuid-Californië (USC), maar zal niet spreken als valedictorian tijdens de diploma-uitreiking.

Tabassum zelf voelt zich „verraden” door de universiteit, die zou zijn „gezwicht voor een haatcampagne”. In een geschreven verklaring riep ze haar klasgenoten op „om te blijven werken aan een wereld waar kreten voor gelijkheid en menselijke waardigheid niet worden neergezet als uitingen van haat. Ik daag ons uit om op ideologisch ongemak te reageren met dialoog en leren, niet met onverdraagzaamheid en censuur.”

Delen Mail de redactie