AFM onderzoekt mogelijk marktmisbruik op Amsterdamse gasbeurs

De Autoriteit Financiële Markten doet onderzoek naar mogelijke manipulatie van de Amsterdamse gasbeurs. Dat bevestigt bestuurslid Hanzo van Beusekom in een interview met NRC. Van Beusekom is bij de toezichthouder verantwoordelijk voor het ordentelijk functioneren van de financiële markten, waaronder de gastermijnmarkt valt. Om wat voor incidenten het gaat en wie daarbij betrokken zijn, wil hij in het kader van het onderzoek niet zeggen.

Het onderzoek komt op een pikant moment. Internationaal ligt de virtuele marktplaats, waar dagelijks voor tientallen miljoenen euro’s aan gasfutures (contracten voor levering op latere termijn) wordt verhandeld, onder een vergrootglas. Vooral Zuid-Europese landen als Italië klagen dat handelaren er via oneigenlijke praktijken de gasprijs onnodig opdrijven.

Dat zou vooral gebeuren door buitensporige speculatie, maar mogelijk ook door marktmanipulatie. Op de marktplaats zijn tegenwoordig tal van financiële partijen actief, zoals hedgefondsen en flitshandelaren, die gas als beleggingsproduct zien.

Een van de grootste gasbeurzen

De Nederlandse gasmarktplaats, ook wel de Title Transfer Facility geheten (TTF), is een van de grootste gasbeurzen ter wereld. De prijzen die er tot stand komen, werken door op de gasprijzen in heel Europa. Vooral sinds de Oekraïne-oorlog is de TTF-gasprijs dramatisch gestegen, waardoor consumenten en bedrijven in de hele EU in de problemen zijn gekomen. Italië heeft zelf minder last van schaarste dan Noordwest-Europese landen, maar betaalt een hoge gasprijs mede als gevolg van de TTF-invloed.

Van Beusekom benadrukt dat het nog om een ‘vooronderzoek’ gaat. Dergelijke onderzoeken beginnen als marktpartijen melding doen van verdachte transacties, of als de computers van de AFM die transacties monitoren zelf opvallende handelspatronen detecteren. Volgens Van Beusekom heeft de AFM het afgelopen jaar een stuk of vijftien van dit soort meldingen ontvangen.

Lees ook het interview met Beusekom: ‘Speculanten horen bij een goed functionerende markt’

Bij nader onderzoek hoeft er niet iets illegaals aan de hand te zijn, benadrukt hij. „Het kunnen ook normale transacties blijken, of transacties met weinig impact.” Dan stopt het onderzoek nog voordat het in de officiële fase komt. Van Beusekom zegt dat de AFM op basis van de nu beschikbare informatie „geen aanleiding heeft te denken dat hier sprake is van ernstige marktmanipulatie”.

Marktmanipulatie is wettelijk verboden. Handelaren die zich er schuldig aan maken, riskeren hoge boetes en soms vervolging. Het gaat onder andere om praktijken waarbij handelaren de prijs op een kunstmatig niveau proberen te houden. Andere marktpartijen kunnen daardoor gedupeerd worden. Ook huishoudens en bedrijven kunnen er in dit geval last van hebben, als de gasprijs omhoog wordt gemanipuleerd.