Advocaat wil vrijspraak van Jan Fabre in #MeToo-zaak

Hoe kon Jan Fabre weten dat zijn gedrag onaanvaardbaar was, als er nooit klachten bij hem binnenkwamen? Dat vroeg Jan Fabres advocaat Eline Tritsmans zich vrijdag af tijdens de tweede zittingsdag van zijn rechtszaak. Volgens de Vlaamse krant De Standaard pleitte ze in de Antwerpse rechtszaal voor vrijspraak voor de omstreden Belgische kunstenaar, die drie jaar cel boven het hoofd hangt. „Fabre heeft niemand gepest en vernederd en heeft ten opzichte van niemand seksueel grensoverschrijdend gedrag gepleegd.”

Lees ook: Bij de kunst van Jan Fabre draaide alles om echte pijn en echte seks

Een week eerder werd Fabre door het openbaar ministerie beschuldigd van geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag ten opzichte van elf danseressen van zijn gezelschap Troubleyn en de aanranding van de eerbaarheid van een van hen. Op beide zittingsdagen was Fabre zelf niet aanwezig.

Zijn advocaat weerspreekt tijdens de zitting ook dat er sprake is van een angstcultuur of giftig werkklimaat bij Troubleyn. Wie problemen had met de methode van Fabre, zou zich te allen tijde hebben kunnen melden bij diens vaste dramaturge Miet Martens. Volgens Tritsmans hebben de aanklagers elkaar „opgestookt”. Het zou een vorm zijn van collaborative storytelling, wat betekent dat de onderlinge verklaringen op elkaar afgestemd en onderling versterkt zijn. „We zeggen niet dat de verklaringen leugenachtig zijn, maar ze zijn niet betrouwbaar.”

Schandpaalactie

De zaak kwam in 2018 aan het rollen toen Fabre in een open brief werd beschuldigd van seksueel overschrijdend gedrag en machtsmisbruik, als reactie op Fabres uitingen dat er in zijn gezelschap nooit problemen waren op dat gebied. Twintig (ex-)medewerkers en stagiairs ondertekenden de brief.

Fabres verdediging sprak vrijdag van een schandpaalactie en stelde dat hij sindsdien met het stempel ‘schuldig’ rondloopt. Er zou geprobeerd zijn hem te „ontmenselijken en demoniseren”. Volgens Tritsmans was hij het perfecte symbool geworden voor de #MeToo-beweging. „Jan Fabre moest gecanceld worden.”

De advocaat haalde aan dat meerdere verklaringen tijdens de eerste zittingsdag twintig jaar geleden hebben plaatsgevonden en daarmee „grotendeels verjaard” zijn. Ze noemde het oneerlijk daar nu nog een zaak over te voeren: zowel wet als tijdgeest zijn inmiddels veranderd.

Wie met Fabre werkt zou zich bewust zijn van de artistieke context, stelt Tritsmans. Fabre staat te boek als radicaal kunstenaar die het uiterste van zijn medewerkers vraagt. Ze begrijpt dat het „veel” kan zijn, maar ontkent dat er sprake is van strafbare handelingen, pesten of geweld. Het omstreden zinnetje ‘geen seks, geen solo’ is volgens haar gebaseerd op „een roddel”.

Tritsmans betwist diverse belastende getuigenissen die een week eerder tegen Fabre zijn afgelegd. „Er is meer nodig dan enkel de subjectieve perceptie van de persoon die de klacht doet om de beschreven situaties te kunnen beoordelen.”

Verontschuldigingen

Ook droeg Tritsmans een brief aan, waarin ruim 160 medewerkers van Troubleyn stellen zich niet in het geschetste beeld van Fabre te herkennen. 84 getuigen hebben onder ede verklaard dat er binnen Troubleyn geen problemen spelen op het gebied van de beschuldigingen die in deze zaak centraal staan.

Aan het eind van de zitting werd ook nog een brief van Fabre zelf voorgelezen. „Ik bied mijn oprechte verontschuldigingen aan aan wie zich gekwetst voelt, aan wie zich door mij slecht heeft gevoeld.” De uitspraak in het proces volgt op 29 april.