Actrice Carolina Bianchi neemt ‘date-rape-drugs’ op het podium: elke avond stort ze in voor het publiek

Halverwege de voorstelling Cadela força – Chapter 1: The bride and the goodnight Cinderella begint Carolina Bianchi het bewustzijn te verliezen. Haar woorden stokken, haar hoofd zakt voorover, haar bewegingen worden trager. Uiteindelijk doet de date rape drug (‘Goodnight Cinderella’) die ze aan het begin van de performance innam zijn werk: ze raakt bewusteloos. Haar lichaam wordt door andere performers opgetild en meegedragen, waarna zich een soort associatieve koortsdroom ontspint.

De Braziliaanse, in Amsterdam gevestigde theatermaker wil met haar performance het thema van femicide – het doden van vrouwen omwille van hun geslacht – en seksueel geweld aansnijden. De radicale artistieke strategie die ze daarvoor hanteert: iedere voorstelling laat ze zich buiten bewustzijn brengen door een cocktail van verdovende middelen zoals die door verkrachters gebruikt wordt. Het maakte deze zomer diepe indruk op het theaterfestival van Avignon, waar de performance zowel voor bewondering als afgrijzen zorgde. Bianchi: „Het stuk wordt ‘gewelddadig’ genoemd, maar het is onmogelijk om het op een eerlijke manier over geweld te hebben zonder de impact ervan te tonen. Als je slachtoffer bent geweest van seksueel geweld draag je dat je hele leven met je mee. We kunnen niet negeren dat dat voor een enorm aantal vrouwen de realiteit is. We moeten nieuwe manieren blijven vinden om over geweld te praten, anders wordt het doodgezwegen of weggemoffeld. Het creëren van ‘safe spaces’ is een onzuiver idee, want je kunt geweld niet uitbannen.”

Niet alleen slachtoffer

Bianchi, die in 2022 haar theatermaster afrondde aan de DAS Theatre-opleiding aan de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, begon naar eigen zeggen al op haar elfde met theatermaken. „Het bedenken en op een publiek overbrengen van een idee is altijd al mijn favoriete bezigheid geweest. Hoe breng je de verschillende elementen samen tot een geheel, daar schuilt voor mij magie in.”

Toen Bianchi met het onderzoeksproces voor Cadela força begon, was voor haar de belangrijkste vraag: hoe kan je in het theater het thema van femicide en seksueel geweld behandelen? Ze stuitte daarbij op het verhaal van Pippa Bacca, een Italiaanse performancekunstenares. Bacca vatte het plan op om als bruid gekleed van Milaan naar Jeruzalem te liften, maar werd onderweg in Turkije verkracht en vermoord. Wat opvalt is dat Bacca niet alleen als slachtoffer wordt neergezet maar in de voorstelling ook wordt bekritiseerd om haar naïviteit. „Het was voor mij belangrijk om het verhaal van Bacca op een genuanceerde manier te vertellen. Ik herlas laatst The silent woman van Janet Malcolm, waarin ze de biografieën van Sylvia Plath onder de loep neemt. De grote waarde van dat boek is dat ze Plath meervoudig maakt, ook haar nare of onverkwikkelijke kanten laat zien, en zo meer recht doet aan wie ze was. Door dode vrouwen tot heiligen te maken beroven we ze van hun complexiteit.”

Videorecorder

Cadela força chapter one heeft een duidelijke thematische overlap met I may destroy you, de fenomenale tv-serie die regisseur en acteur Michaela Coel over seksueel geweld maakte. Bianchi noemt het „een van de belangrijkste werken die ik ooit heb gezien. Een openbaring. Coel toonde me dat het mogelijk is om over zoiets complex als verkrachting een vlijmscherpe en genuanceerde vertaling naar het scherm te maken. Dat de serie afsluit met drie verschillende parallelle eindes was een meesterzet: het toont de onmogelijkheid van volledige closure na een ervaring van seksueel geweld.”

Het tweede deel van Cadela força chapter one, als Bianchi eenmaal bewusteloos is geraakt, is een associatieve beeldmontage die rijkelijk uit de filmcultuur put. „Als de eerste helft van de voorstelling [een theatrale lezing, red.] vooral over de rede gaat, neemt in het tweede deel het theatrale en het zintuiglijke het over. Dat staat ook symbool voor de grens tussen bewustzijn en onderbewustzijn, en de rol die beeldcultuur speelt in onze fantasie en ons voorstellingsvermogen. Toen ik zeven was, nam mijn moeder een videorecorder mee naar huis en vanaf toen huurde ik alle films die ik kon krijgen. Ook films waar ik nog te jong voor was: van mainstream tot cult tot pulp. Door die invloeden ook in mijn werk te gebruiken wil ik de vraag stellen wie eigenlijk bepaalt hoe we naar de wereld kijken. Hoe wordt de werkelijkheid geconstrueerd? Wat gebeurt er met mijn gedachten als ik bewusteloos ben, en er geen rationele controle meer over kan uitoefenen?”