De groei van de Nederlandse consumptie eind 2023 kwam voor een groot deel door de energietoeslag die toen werd uitgekeerd. Dat stelt de bank ABN Amro in een dinsdag gepubliceerd rapport. Volgens de economen was de toeslag goed voor zo’n 25 procent van de groei van de Nederlandse koopkracht in het laatste kwartaal. Hierdoor groeide de economie in die periode met 0,4 procent, na de economische recessie die eraan voorafging.
Om de ergste gevolgen van de gestegen energieprijzen te dempen keerde de overheid in 2022 en in 2023 een tijdelijke toeslag uit. Ongeveer een miljoen huishoudens kregen 1.300 euro. Omdat de laatste toeslagronde in een zeer korte periode werd uitgekeerd in plaats van gespreid over het hele jaar en precies na een periode van recessie viel, spreken de economen van ‘inhaalconsumptie’. Omdat mensen ineens meer konden uitgeven was er volgens het rapport sprake van „een historisch grote koopkrachtstijging”.
De laatste ronde van energietoeslagen in 2023 werd grotendeels aan het eind van het jaar uitgekeerd. Hogere inkomensgroepen sparen relatief meer dan lagere inkomens. Daardoor hebben maatregelen gericht op lage inkomens een groter effect op de Nederlandse consumptie, volgens de economen.
Begin 2023 voorspelde de directeur van het Centraal Planbureau (CPB) Pieter Hasekamp nog dat als tijdelijke maatregelen wegvallen, zoals de energietoeslag, 180.000 personen onder de armoedegrens terecht zouden komen. Het CPB is aanzienlijk positiever bij de vooruitblik dit jaar, ondanks de eerdere voorspelling. Dat komt door een dalende inflatie en door vaste maatregelen voor lage inkomens: een stijging van het minimumloon en van uitkeringen, kortingen en toeslagen.
