Aantal 67-plussers dat doorwerkt in tien jaar verdubbeld: ‘Ik hoef niet tot in lengte van dagen cruises te maken’

Joan Joosten (75) heeft altijd gezegd dat hij tot zijn 85ste doorgaat met werken. En dat zegt hij nog steeds. Na een dienstverband van veertig jaar bij een opleidingsinstituut is hij tien jaar geleden voor zichzelf begonnen. Hij geeft trainingen aan mensen die grote veranderingen doorstaan, zoals pensionering, ontslag of het verlies van een naaste. „Ik kan iets voor ze betekenen op een kruispunt in hun leven, dat geeft me meer energie dan het me kost.”

Na zo’n – soms meerdaagse – sessie heeft Joosten meestal wel een dag nodig om alle verhalen te verwerken. Dan maakt hij lange wandelingen. Dat hij zelf zijn werkuren kan bepalen, vindt hij een groot voordeel van het zelfstandig ondernemerschap. „Ik ben indertijd ook nog afdelingsmanager geweest, dat was niet mijn grootste lol. Nu haal ik de krenten uit de pap, ik ben puur met mijn vak bezig. En als ik met mijn vrouw op pad wil, zet ik een streep door de agenda.”

remedial teacherLiesbeth Hardeman (71) Op mijn 75ste vind ik het denk ik wel genoeg. Ook voor de leerlingen. Anders word je zo’n oma, dan ga je toch de aansluiting missen

Meer senioren lijken de voordelen van het doorwerken te hebben ontdekt, zo komt naar voren uit een recent onderzoek van ABN Amro. In tien jaar tijd is het aantal 67-plussers dat nog werkt verdubbeld. Vorig jaar waren dat er 236.000. Nu is het aantal ouderen in de tussentijd natuurlijk ook toegenomen door de vergrijzing, maar volgens de grootbank is driekwart van die stijging toe te schrijven aan gestegen arbeidsdeelname.

Onder zelfstandig ondernemers is die toename nog spectaculairder: het aantal 67-plussers dat bij de Kamer van Koophandel staat ingeschreven is de afgelopen tien jaar meer dan verdrievoudigd, tot 100.705. Dat zijn zowel zzp’ers die na hun AOW-leeftijd op dezelfde voet doorgaan, als mensen die voorheen in loondienst zaten en daarna voor zichzelf begonnen, licht onderzoeker Mario Bersem toe.

De stijging van de arbeidsparticipatie onder ouderen zet door, is de verwachting. Uit een onderzoek door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) onder de huidige 55- tot 65-jarigen kwam naar voren dat 73 procent van de werknemers overweegt door te werken na de AOW-gerechtigde leeftijd, mits dat parttime kan. Daarnaast neemt het aantal zzp’ers dat de AOW-leeftijdsgrens passeert de komende jaren snel toe en deze groep werkt volgens het CBS nu al gemiddeld twee jaar langer door. ABN Amro-onderzoeker Bersem: „Vraag en aanbod werken mee. Terwijl ouderen langer vitaal blijven, hebben werkgevers meer interesse voor hen door de schaarste op de arbeidsmarkt.”

onderzoeker ABN AmroMario Bersem Vraag en aanbod werken mee. Terwijl ouderen langer vitaal blijven, hebben werkgevers meer interesse voor hen door de schaarste op de arbeidsmarkt

Dat tekort aan arbeidskrachten houdt voorlopig aan, voorzien experts. Bersem: „Tot 2040 neemt de schaarste door de verdere vergrijzing alleen maar verder toe. Daarna neemt het arbeidsaanbod weer langzaam toe, verwachten wij.” Aangezien het verhogen van de arbeidsproductiviteit in Nederland hapert en arbeidsmigratie in het huidige politieke klimaat op weerstand stuit, is inzetten van ouderen volgens de onderzoeker de ideale knop om aan te draaien.

Opgelucht

De Amsterdamse middelbare school waar Liesbeth Hardeman (71) meer dan twintig jaar heeft gewerkt, is in elk geval opgelucht dat zij de komende vier maanden inspringt. Als remedial teacher begeleidt Hardeman groepjes leerlingen die bijvoorbeeld dyslectisch zijn of een taalachterstand hebben. Dat werk heeft zij tot haar zeventigste gedaan, op het laatst één dag per week. Omdat de nood bij haar voormalige werkgever hoog is, gaat ze nu weer zes uur in de week aan de slag. „Ze zijn zo blij dat ik het kan overnemen. Daarbij is het natuurlijk handig dat ik ervaren ben en niet ingewerkt hoef te worden.”

Ze heeft er zin in, want ze heeft het contact met collega’s en de leerlingen het afgelopen jaar wel gemist. „Het is ontzettend leuk om die jongeren te helpen en bijzonder om te zien waar ze mee bezig zijn. Al spreken TikTok en influencers mij persoonlijk niet zo aan.”

Doorwerken is niet alleen een methode om arbeidskrapte te verhelpen, maar ook om karige pensioenen aan te vullen. Dat is vooral relevant voor de groep mensen die ook voor de AOW-leeftijd al zelfstandig ondernemer was. Zij hebben weinig of helemaal geen aanvullend pensioen bij een werkgever opgebouwd en zetten lang niet altijd zelf geld opzij voor de oude dag. Deels doorwerken kan soelaas bieden.

Dat geldt bijvoorbeeld voor freelance grafisch vormgever Koos Keijzer (70). Sinds hij in 2003 voor zichzelf begon, heeft hij minimaal pensioen opgebouwd. Maar omdat hij nog werkt, ziet hij dat niet als een probleem. „Ik hoef niet tot in lengte van dagen met mijn partner cruises te maken, maar wil wel wat kunnen ondernemen in mijn vrije tijd. Dat kost geld. Ik baalde ook dat de AOW-leeftijd omhoogging, net toen ik in 2018 voor het eerst AOW zou krijgen.”

Naast af en toe een vormgevingsklus vervoert hij anderhalve dag per week met een bus een groepje gehandicapten naar de dagbesteding. Via een uitzendbureau verplaatst hij af en toe auto’s voor leasemaatschappijen. „Dat is minimumloonwerk, maar je blijft in elk geval bezig. Als je je goed voelt en het werk je niet te zwaar belast, kun je nog wel een poosje door.”

Belastingvoordelen

Bijkomend voordeel is dat AOW’ers minder belasting hoeven te betalen. Over de eerste belastingschrijf, een brutojaarinkomen tot ongeveer 40.000 euro, dragen zij nog maar 19,07 procent belasting af in plaats van 36,97 procent. Voor de mensen die in loondienst blijven, vervallen ook nog de premies voor de werknemersverzekeringen. Gemiddeld is dat volgens ABN Amro nog eens ongeveer 11 procent van het brutosalaris. Nu zal deze groep het fiscale voordeel volgens onderzoeker Mario Bersem in de meeste gevallen moeten delen met de werkgever, maar (gewilde) zzp’ers kunnen zelf hun tarief bepalen en daar houden zij dus aanzienlijk meer van over.

Betaalde klussen blijven doen kan een uitkomst zijn, maar senioren kunnen niet overal makkelijk aan de slag, zegt hoogleraar arbeidseconomie Joop Schippers van de Universiteit Utrecht. Dat geldt juist voor veel sectoren die zitten te springen om mensen – denk aan het onderwijs en de zorg – maar ook bijvoorbeeld de politie, defensie of in de bouw. Dit werk wordt fysiek al gauw te intensief.

Dat ligt ook aan de werkgevers, vindt Schippers (68) die zelf „hemel en aarde heeft moeten bewegen” om zijn aanstelling aan de universiteit voorlopig te behouden. Zijn idee: als werkgevers het werk zouden opknippen in stukjes, zouden ouderen de werkzaamheden kunnen uitvoeren waarover de jongere vakmensen zich nu vaak beklagen. „Veel van die taken zijn heel geschikt voor senioren, denk aan administratieve lasten of bijvoorbeeld het rondbrengen van eten in verzorgingshuizen. Dat gebeurt nog maar mondjesmaat, maar daar zie ik echt kansen. Organisaties moeten meer gaan nadenken over het inzetten van ouder talent. Steeds meer AOW’ers kunnen en willen door.”

Vormgever Koos Keijzer merkt dat het wat lastiger wordt om aan klussen te komen. Opdrachtgevers aarzelen soms om hem in te zetten omdat zij denken dat hij digitaal misschien niet meer helemaal up-to-date is. Hij is maandelijks honderden euro’s kwijt aan online opslag en softwarepakketten. Doordat hij minder werk heeft, wordt het lastiger die investering eruit te halen.

Lees ook ‘We zijn allebei idealisten, dat helpt’

Als zzp’er er voetstoots van uitgaan dat je na AOW nog jaren door kunt, en alvast rekenen op die inkomsten, vindt hoogleraar Schippers een beetje riskant. „Je moet wel fysiek en geestelijk in orde blijven. Maar stel dat de AOW plus een klein aanvullend pensioen genoeg zijn om je vaste lasten mee te betalen en je die extra inkomen kunt besteden aan leuke dingen. Dan zou je kunnen zeggen: ik gok erop dat ik het langer kan volhouden. En lukt dat niet, dan maar wat minder uitgebreid met vakantie.” Als de gezondheid het toelaat, wil remedial teacher Liesbeth Hardeman nog wel een paar jaar door. „Maar op mijn 75ste vind ik het denk ik wel genoeg. Ook voor de leerlingen. Anders word je zo’n oma, dan ga je toch de aansluiting missen.”

Alcohol afgezworen

Joan Joosten (75) hoopt het nog tien jaar vol te houden door gezond te leven (hij wandelt minimaal een uur per dag en heeft alcohol afgezworen) én door een goede balans tussen werk en privé. „Goed voor jezelf zorgen is les één”, aldus Joosten. De zomer en de winter zijn slappe seizoenen voor de trainingen die hij geeft, die maanden gaat hij er met zijn vrouw op uit. Binnenkort reizen zij met hun camper voor zes weken af naar Sardinië, waar zich een zogeheten blauwe zone bevindt. De plaatselijke bevolking wordt gemiddeld ouder dan elders in de wereld. Daar hoopt hij nieuwe inspiratie op te doen.

Wat wel een gevaar kan zijn als 67-plussers massaal aan het werk gaan, is dat hun betaalde werkuren kannibaliseren op het broodnodige vrijwilligerswerk. Op dit moment zijn Nederlanders tussen 65 en 75 jaar de actiefste vrijwilligers, blijkt uit de meest recente cijfers van het CBS. Bijna de helft van hen verrichtte in 2022 onbetaalde klussen, bijvoorbeeld bij sportverenigingen, op scholen en in de zorg. Wie gaat dat werk straks opknappen?

Joan Joosten ziet nog wel kans voor wat vrijwilligerswerk: hij ondersteunt statushouders bij praktische zaken zoals het huis inrichten en verzekeringen afsluiten. „Het is prettig dat ik ook hiervoor zelf mijn agenda kan bepalen, ik zit er niet aan vast.”

Lees ook Hoe flexibilisering van dé oplossing tot hét probleem werd

Toen haar oude school haar terugvroeg, had Liesbeth Hardeman zich net aangemeld als gastvrouw bij een kinderziekenhuis in de buurt. Ze heeft dat afgezegd, want zeer binnenkort heeft ze er ook nog twee nieuwe kleinkinderen bij die zij op maandagen en dinsdagen gaat opvangen. Dan heeft ze genoeg te doen. Wat als de school haar vraagt meer uren bij te springen? „Dit is het maximum”, zegt Hardeman. „Hoewel? Als ze me nou heel hard nodig hebben voor nog een groepje, zeg ik denk ik toch ja.”

Opgelucht

Belastingvoordelen

Alcohol afgezworen

Related Articles