Aanklager die de Clintons in het vizier nam en niet meer losliet

Zijn onderzoek naar de Clintons was al doodgelopen, maar Kenneth Starr liet het er niet bij zitten. De magistraat was in 1994 aangesteld als independent counsel om een mislukte gronddeal in Arkansas te onderzoeken, waar ook voormalig gouverneur Bill Clinton en zijn vrouw Hillary in de jaren tachtig in hadden geïnvesteerd. Tegenwoordig woonde dit machtskoppel in het Witte Huis en Republikeinen in Arkansas én Washington hoopten hen jaren later op de Whitewater-affaire te kunnen pakken. De conservatieve jurist Starr moest dit klusje klaren.

Maar ook Starr, die dinsdag op 76-jarige leeftijd overleed, kon na jaren spitten niks onoorbaars vinden. Zijn besluit om zijn onderzoek veel breder te trekken, zou tweede helft jaren negentig grote gevolgen krijgen. Voor de Washingtonse politiek die verder verhardde, voor het internationale aanzien van de supermacht Amerika en niet in de laatste plaats voor de direct betrokkenen van de affaire die Starr blootlegde.

De vijftiger Clinton bleek in het Oval Office een verhouding te zijn begonnen met een 23-jarige stagiaire, Monica Lewinsky. Die intieme relatie was op zich niet strafbaar – en twee decennia voor de #MeToo-beweging werden de avances van een baas in de richting van een ondergeschikte maatschappelijk nog niet erg breed veroordeeld. Maar Starr had aanwijzingen dat de president er onder ede over had gelogen en de rechtsgang op andere manieren had tegengewerkt.

Het werd dé kans om Clinton alsnog te pakken. Starr werd de gangmaker achter de eerste impeachment-procedure tegen een president in ruim een eeuw. Puriteins Amerika en de rest van de wereld werden anderhalf jaar lang getrakteerd op de meest expliciete details van Clintons privéleven. Het Huis van Afgevaardigden, waar de Republikeinse oppositieleider Newt Gingrich de regering-Clinton frontaal aanviel, deed er enthousiast aan mee. Starrs eindrapport zou een bestseller worden en zijn sterke getuigenis in de Senaat een historisch tv-moment. Maar senatoren ging in 1998 uiteindelijk niet over tot veroordeling (en daarmee afzetting) van Clinton.

Zedenprediker

Het jaar erop zou Starr zijn onderzoek formeel staken, maar hij bleef de conservatieve zaak dienen en schuwde de controverse daarbij niet. Als decaan aan een Californische universiteit voerde hij (uiteindelijk vergeefs) campagne tegen het homohuwelijk in de staat. Als advocaat verdedigde hij een schooldirecteur in Alaska, die een student had geschorst voor het tonen van een pro-marihuana-boodschap (‘Bong Hits 4 Jesus’). Andere omstreden cliënten waren grote tabaksbedrijven en beveiligingsbedrijf Blackwater, waarvan huurlingen zich hadden misdragen in Irak.

In 2016 kreeg Starrs reputatie als zedenprediker een flinke knauw. Als voorzitter van de grote Texaanse baptistenuniversiteit Baylor moest hij aftreden, toen bleek dat klachten over seksueel wangedrag van mannelijke studenten jegens vrouwen jarenlang niet serieus genomen waren. Starr zou aanrandende football-spelers in bescherming hebben genomen, omdat hij de sportieve successen van hun team belangrijker vond voor de universiteit.

Lees ook Kenneth W. Starr; Streng christelijk aanklager, een profiel van Starr uit 1998

In 2021 werd bovendien onthuld dat hij een prominent lid was geweest van het advocatenteam van Jeffrey Epstein toen de miljardair in 2008 een veelbesproken milde schikking trof in de zedenzaak tegen hem. Via zijn connecties in Washington zou Starr erin geslaagd zijn het ministerie van Justitie te bewegen om de ernstigste aanklachten tegen Epstein te laten vallen.

Zijn goede contacten brachten Starr begin 2020 ook nog één keer terug in het spotlicht van de Senaat. En opnieuw voor een impeachment-procedure, zij het dit keer niet als aanklager, maar als verdediger van de aangeklaagde president. Tijdens de eerste afzettingspoging tegen president Trump (wegens de Oekraïne-affaire) betoogde hij dat er te makkelijk naar dit zware wapen werd gegrepen. Hij kon het weten, stelde hij: „Net als oorlog is impeachment iets hels.”