‘Aanbidding der Koningen’ gaat nu wél als Rembrandt naar de veiling

Opinies van kunsthistorici zijn soms dagkoersen. Precies twee jaar geleden veilde Christie’s in Amsterdam een bijbels tafereel, De aanbidding der koningen. Een vies, monochroom bruin schilderijtje, nog geen A4’tje groot, met serieuze conditieproblemen. Vanwege de duidelijk rembrandteske trekjes raadpleegde het veilinghuis anderhalf jaar lang diverse Rembrandt-experts. Hun oordeel: géén Rembrandt maar „omgeving Rembrandt”. Christie’s bood het paneel destijds aan met een richtprijs van 10.000 tot 15.000 euro.

Sotheby’s maakte donderdagmiddag bekend hetzelfde schilderij in december in Londen op een prestigieuze avondveiling te zullen aanbieden als een herontdekte Rembrandt. De richtprijs straks is een factor duizend hoger dan in Amsterdam: 10 tot 15 miljoen pond, 11,5 tot 17,3 miljoen euro. De grote concurrent van Christie’s meldt dat een derde partij garant staat voor de verkoop. Als niemand biedt, koopt de garantsteller het schilderij voor een afgesproken bedrag, vermoedelijk in de buurt van de lage richtprijs.

Het schilderijtje trok twee jaar geleden in Amsterdam enorm de aandacht omdat er om werd gevochten. Een onbekende koper had er 862.000 euro voor over. Sander Bijl, van Kunsthandel Bijl-Van Urk in Alkmaar, bracht toen het op een-na-hoogste bod uit. Hij was bereid zo ver te gaan omdat het in zijn ogen een schilderijtje met „heel veel potentie” was. Sommige achtergrondfiguren en het licht op de gezichten wezen volgens hem op een vroege Rembrandt uit zijn Leidse jaren. „Eind 1627, begin 1628”, zei hij.

Lees ook: Geschat op zo’n 10.000, verkocht voor 860.000 euro: is dit een Rembrandt?

Anderhalf jaar onderzoek

In die mening stond hij tamelijk alleen. De door Christie’s geraadpleegde Rembrandt-deskundigen en andere handelaren zagen niets in het schilderij. De bekende Nederlandse handelaar in oude meesters Bob Haboldt sprak van „een onbegrijpelijk hoge opbrengst”. Hij had het paneel op de kijkdagen goed bekeken en oordeelde dat „het echt niks met Rembrandt te maken” had.

Sotheby’s werd benaderd door de partij die het schilderij twee jaar terug in Amsterdam kocht, zegt een medewerker van het veilinghuis in The Art Newspaper. Na anderhalf jaar onderzoek zijn volgens het veilinghuis diverse Rembrandt-deskundigen overtuigd dat het om een onbekende Rembrandt gaat. Volker Manuth, hoogleraar (Vroeg)moderne kunst aan de Radboud Universiteit en co-auteur van een oeuvrecatalogus van Rembrandt, wordt met name genoemd. De catalogustekst met de argumenten voor de toeschrijving is nog niet beschikbaar.

Jeroen Giltaij, oud-conservator van Museum Boijmans en auteur van het Het Grote Rembrandt boek, ging twee jaar geleden naar de kijkdagen bij Christie’s om het schilderijtje te bekijken. „Hoe langer ik het bekeek, hoe slechter ik het vond. De handen, gezichten, de compositie, ze zijn veel te kneuterig, ook voor de jonge Rembrandt.”

Discussies over de toeschrijving aan Rembrandt zijn van alle tijden, zegt Giltaij. „Hij heeft in zo veel verschillende stijlen gewerkt.”