345 miljoen euro boete voor TikTok wegens schending privacy van kinderen

De Chinese video-app TikTok moet een recordboete van 345 miljoen euro betalen wegens het overtreden van de Europese privacyregels. Vrijdagmiddag maakte de Ierse Data Protection Commission (DPC) de resultaten bekend van een onderzoek dat voortbouwt op een rapport van de Nederlandse Autoriteit Persoonsgegevens uit 2020.

De klacht betreft onder meer de standaardinstellingen: de filmpjes die kinderen op TikTok plaatsen, werden lange tijd standaard gedeeld met het hele netwerk (inmiddels ruim anderhalf miljard gebruikers). In januari 2021 kondigde TikTok aan die instellingen te zullen wijzigen voor kinderen in de leeftijd van dertien tot vijftien jaar: zij krijgen nu standaard een privéaccount waarmee je video’s alleen deelt met mensen die je zelf kiest.

Een andere tekortkoming is dat TikTok de controle van ouders en verzorgers niet goed geregeld heeft. Het netwerk biedt de optie tot ‘Family Pairing’, waarmee ouders in de gaten houden welke filmpjes hun kinderen zien en met wie ze communiceren. Maar TikTok controleerde niet goed of het daadwerkelijk de ouders van het jonge kind waren, of iemand anders.

Omdat TikTok zijn Europese hoofdkantoor in Dublin vestigde, bouwde de Ierse privacywaakhond voort op het aanvankelijk Nederlandse onderzoek en legt die nu de boete op. Een woordvoerder van TikTok vindt de boete onterecht: „We zijn het oneens met de beslissing, in het bijzonder met de hoogte van de opgelegde boete. De kritiek van de DPC is gericht op functies en instellingen die drie jaar geleden al van kracht waren, en die we hebben aangepast lang voordat het onderzoek was begonnen, zoals het standaard instellen van alle accounts onder de 16 jaar op privé.”

In Nederland kreeg TikTok in 2021 al een boete opgelegd van 750.000 euro omdat de privacyvoorwaarden van het sociale netwerk tekortschoten en er zorgen waren over de privacy van de jonge gebruikers. De Britse privacytoezichthouder ICO legde TikTok in 2023 een boete op, van omgerekend 14,8 miljoen euro. De reden: het netwerk deed onvoldoende om te voorkomen dat kinderen onder de dertien jaar zich aanmeldden. Meer dan een miljoen Britse kinderen, jonger dan dertien, zouden op TikTok zitten.

Er zijn ook zorgen dat TikTok, eigendom van het Chinese bedrijf ByteDance, data van Europese gebruikers opslaat of verwerkt in China. Om die reden is het bijvoorbeeld Europese ambtenaren verboden om de app op hun werktelefoon te gebruiken. Ook in Nederland waarschuwen de inlichtingendiensten voor een ‘verhoogd spionagerisico’. Volgens TikTok is het een kwestie van tijd voor alle Europese gegevens verhuizen naar datacenters in Noorwegen en Ierland. Ter garantie heeft de video-app het Britse veiligheidsbedrijf NCC Group in de arm genomen om te controleren dat het ook daadwerkelijk gebeurt.