Zelf ervoer ze de rouw en liefde, maar ‘Aftersun’ is geen autobiografie

Frankie Corio, de actrice die de 11-jarige Sophie speelt in drama Aftersun, was tijdens de opnames niet op de hoogte van de enorme strijd die gaande is in het hoofd van haar jonge vader in de film. Het hartverscheurende, subtiele debuut is een verslag van een zonovergoten vakantie van de gescheiden vader Calum, gespeeld door Paul Mescal, en zijn dochter in een sjofel resort in Turkije.

„Het leek logisch het script niet met haar te delen”, legt regisseur Charlotte Wells (1987) uit als ik haar spreek via Zoom. „We wilden Frankie niet lastigvallen met informatie die ze niet nodig had. Haar personage weet ook niet wat er speelt.”

De regisseur denkt dat de onwetendheid van zijn jonge tegenspeelster Mescal eveneens hielp. Net als zijn personage moest de acteur zo continu voor haar de innerlijke demonen verbergen waarmee Calum worstelt. Zo zit er een scène in Aftersun waarin de twee samen in hun hotelkamer zijn en Calum tijdens het tandenpoetsen naar zijn eigen spiegelbeeld spuugt terwijl zijn dochter in de naastgelegen slaapkamer ratelt over hoe ze zich voelt.

Wells: „Ze waren op dat moment samen op de set en Paul moest, net als Calum, na het spugen een knop omdraaien en doen alsof er niets was gebeurd zodra hij richting zijn dochter wandelde om samen de deur uit te gaan.” Het spuug werd tussen takes snel opgedroogd door de crew met een haardroger.

Corio is niet de enige die Wells bewust in het duister laat tasten; ook de kijker weet lange tijd niet helemaal zeker of en wat er gaande is met Calum. Hij is een enorm liefdevolle vader, zodat je talloze van zijn gedragingen gemakkelijk kan vergoelijken. Ja, hij tikt wel erg veel biertjes achterover terwijl hij met zijn dochter aan tafel zit. Maar ach, het is toch vakantie? Zijn die pogingen om tot rust te komen via Tai Chi niet gewoon „gekke ninja-moves” van een „gekke vader”, zoals Sophie ze omschrijft? Zelfs als je geleidelijk beseft hoeveel moeite Calum moet doen om grip te krijgen op zijn negatieve gedachten, blijft het gissen.

Mentale worsteling

Wells dacht erg veel na over de spanningsopbouw van haar film, over hoe en wanneer ze Calums mentale worstelingen onthult, vertelt ze. Ze twijfelde over hoe die kennis de perceptie van de film bepaalt. Wells: „Wanneer begin je te begrijpen dat er iets serieus mis is met hem? En begin je in te zien dat je kijkt naar de video-opnamen en herinneringen van de nu volwassen Sophie?”

De vele beelden waarmee niets geks is, maar die toch ongewoon aanvoelen – Calum die de eerste nacht na aankomst in zijn eentje op het terras staat te dansen en te roken – nodigen volgens de regisseur de kijker uit om „zich in te spannen en heel goed te kijken.” Dat is immers wat Sophie ook doet terwijl zij haar herinneringen doorspit op zoek naar hints die ze als kind miste.

Dat kijkers, zelfs als ze goed opletten, met veel vragen zullen achterblijven, vindt de regisseur absoluut geen probleem. Zo wordt er online en offline gespeculeerd over wat er nu eigenlijk gebeurt in de eindscène. Uit de korte films die ze eerder maakte, leerde Wells dat mensen hun eigen levenservaringen, context en relaties projecteren op een verhaal als de maker daarvoor ruimte laat. „Ik weet zelf zeer goed waar de film over gaat en wat het einde betekent, maar ik ben overtuigd dat kijkers die de film heel anders interpreteren en gaten invullen met hun eigen ervaringen hetzelfde gevoel hebben bij het slot. En dat vind ik het belangrijkste.”

Lees ook Iers supertalent Paul Mescal zou dit jaar de Oscar moeten winnen

Verlies van een vader

Hoe persoonlijk is het verhaal eigenlijk? Wells eigen ouders waren erg jong toen ze werd geboren, haar vader werd net als Calum geregeld voor haar broer aangezien. Hij stierf toen Wells 16 was; haar korte film Tuesday behandelde ook het verlies van een vader. Wells: „Mijn vader en ik zijn de basis van de personages en de film gaat over liefde en rouw die ik zelf heb gevoeld. Ook ben ik als kind op zulke vakanties geweest als in de film, naar resorts in Spanje en Turkije. Ik had dus ervaringen waaruit ik details en sfeer kon putten.” Ze verwijst naar de gekleurde vlechtjes of ‘hair wraps’ die Sophie laat plaatsen. „Daarmee thuiskomen hoorde echt bij dit soort vakanties in de jaren negentig.”

Tegelijkertijd onderstreept ze dat ze de film niet autobiografie maar fictie is. „Ik ben nooit op dezelfde vakantie gegaan als Sophie in de film. Niets wat met haar gebeurt, is mij overkomen. Er leeft een sterk verlangen om een link te leggen tussen kunst en kunstenaar, al helemaal bij een film als die van mij. Maar dat soort vragen komt het vakwerk dat komt kijken bij een film niet ten goede.”

Heeft Wells ooit de verleiding gevoeld om achteraf, tijdens de montage van haar film, een aantal vragen die haar verhaal oproept toch maar ‘op te lossen’? „Nee. Ik heb heel bewust niets gefilmd dat te veel uitlegt. Dan riskeer je dat mensen achteraf vragen om dat alsnog toe te voegen. Maar hoeveel ik de kijker wilde geven, was vanaf het begin heel helder voor mij.”

Lees ook de recensie: De melancholieke pixels die resteren van een verdwenen vader in meesterlijk ‘Aftersun’ (●●●●●)