Wie is wie in de nieuwe politieke top van Xi Jinping?

Xi Jinping (69) – secretaris-generaal

Geheel volgens verwachting opnieuw benoemd tot secretaris-generaal van de CPC voor de komende vijf jaar. Ook werd hij herbenoemd als voorzitter van het Centraal Militair Comité van de CPC, dat het Chinese Volksbevrijdingsleger aanstuurt. In maart wordt Xi vrijwel zeker ook herbenoemd als president van China.

De verwachting was dat zijn „Gedachtegoed over Socialisme met Chinese Kenmerken voor een Nieuw Tijdperk” zou worden afgekort tot „Het Gedachtegoed van Xi Jinping.” Dat is (nog) niet gebeurd. Daarmee heeft hij in de partijhiërarchie nog niet de status bereikt van Mao Zedong, de grondlegger van de Volksrepubliek China. Wel is hij uitgeroepen tot de ‘kern’ van de partij. Dat maakt wat Xi zegt tot de absolute partijorthodoxie. Iedereen moet zich richten naar wat de ‘kern’ wil en besluit.

Li Qiang (63) – premier in spé

Als tweede in rang wordt hij waarschijnlijk in maart benoemd als de nieuwe premier van China. Daarmee wordt hij de opvolger van Li Keqiang, die niet werd herbenoemd. Li Qiang is een nauwe bondgenoot van Xi. Hij werkte met hem samen toen Xi nog partijsecretaris was in de provincie Zhejiang (2002-2007). Li werd als partijsecretaris in Shanghai al vroeg getipt als kandidaat voor het Permanent Comité. De functie van partijsecretaris in het economisch belangrijke Shanghai is traditioneel de ideale opstap naar een positie in de top-twee van de partij.

Toch leken zijn kansen op promotie danig verminderd toen zijn corona-aanpak in Shanghai desastreus uitpakte. De stad ging dit voorjaar twee maanden volledig op slot. Een mildere aanpak had de verspreiding van het virus in de stad niet voldoende tegengegaan in de ogen van Beijing. De lockdown en de zware maatschappelijke en economische gevolgen daarvan schokten het vertrouwen in het leiderschap van de CPC en van Li Qiang, met name in Shanghai.

Li studeerde onder meer in Hongkong. Hij begeleidde Xi op zijn bezoek aan de Verenigde Staten in 2015. Hij wordt gezien als iemand die zich meer richt op economie dan op politiek. Dat maakt hem een geschikte kandidaat voor het premierschap: in China is de premier van oudsher vooral verantwoordelijk voor de economie.

Zhao Leji (65) – corruptiebestrijder

Zhao is verantwoordelijk voor de aanpak van corruptie, een zeer belangrijk speerpunt in het beleid van Xi Jinping. Corruptiebestrijding is een zwaard dat snijdt aan twee kanten: het kan het aanzien van de partij onder het volk verhogen, maar geeft Xi ook een middel in handen om zijn politieke tegenstanders uit te schakelen.

Zhao is sinds 2017 lid van het Permanent Comité. Volgens onbevestigde geruchten was zijn vader nauw bevriend met Xi Zhongxun, de vader van Xi Jinping. Zhao was succesvol als provinciaal partijsecretaris, eerst in de West-Chinese provincie Qinghai en later in het Centraal-Chinese Shaanxi. Hij realiseerde er ongewoon hoge groeicijfers en voerde een relatief mild beleid tegenover de minderheidsvolkeren in de provincie Qinghai.

Wang Huning (67) – partij-ideoloog

Wang is de spin in het web van de CPC en de belangrijkste theoreticus. Hij maakte zich als partij-ideoloog onmisbaar voor drie opeenvolgende presidenten. Xi Jinping geldt niet als een groot denker, Wang wel. Zo bedacht Wang voor Xi het concept van de „Chinese Droom”, gericht op de wedergeboorte van de Chinese natie. Wang is met Zhao Leji de enige die van Xi een tweede termijn krijgt in het Permanent Comité.

Wang was al vroeg een uitmuntend academicus. Op zijn 29ste werd hij benoemd als assistent-hoogleraar internationale politiek aan de Fudan-universiteit in Shanghai. In 1995 werd hij naar Beijing gehaald om daar te werken voor het Centraal Bureau voor Beleidsonderzoek van de CPC. Hij was ook de ideologische man achter China’s voormalige presidenten Jiang Zemin en Hu Jintao.

Cai Xi (66) – partijsecretaris

Partijsecretaris in Beijing. Ook hij geldt als een nauwe bondgenoot van Xi. Hij kent Xi uit zijn tijd in de provincies Fujian en Zhejiang, waar Xi partijsecretaris was. In 2014 werd hij naar Beijing gehaald, waar hij werkte voor de Nationale Veiligheidsraad, een door Xi nieuw opgericht orgaan. Dat Xi Cai in 2016 benoemde als partijsecretaris in Beijing, was een manier om de stad waar de partij zetelt onder zijn absolute controle te houden.

Cai is een onconventioneel bestuurder. Zo noemde hij Xi onder meer „Xi Dada”, wat iets betekent als „Vadertje Xi” of „Oom Xi”, en ook „Baas Xi”. Het zijn termen die associaties oproepen met Xi als leider van een maffia-achtige organisatie, of anders met het Sovjet-Russische „vadertje Stalin”. Cai is dol op sociale media en gebruikte ze vroeger veel, hij schijnt ook dol te zijn op de producten van Apple.

Ding Xuexiang (62) – staflid

Ook Ding staat dicht bij Xi Jinping. Sinds 2007 maakt hij deel uit van zijn persoonlijke staf. Hij werd toen de persoonlijk secretaris van Xi in Shanghai en volgde Xi naar Beijing. Ding maakte carrière binnen het partijapparaat. Hij was hoofd van het Algemene Bureau van de CPC. Dat bureau ondersteunt het Centraal Comité en het Politbureau. Daarnaast stond hij aan het hoofd van het secretariaat dat Xi als secretaris-generaal van de partij ondersteunt. Hij heeft geen ervaring als provinciaal partijsecretaris, normaal een vereiste om door te kunnen dringen tot de absolute top.

Li Xi (66) – partijsecretaris

Partijsecretaris in de Zuid-Chinese provincie Guangdong. Hij staat bekend als bestrijder van corruptie. Zijn benoeming lijkt een teken dat Xi daar zwaar op wil blijven inzetten. Li was eerder partijsecretaris in Yan’an, waar de CPC zijn eerste volkscommunes stichtte na de Lange Mars (1934-1935). Daarna was hij vice-partijsecretaris in Shanghai en gouverneur en later partijsecretaris in de noordoostelijke provincie Liaoning.