‘We blijven vriendelijk’, zegt het FNV-kaderlid. Maar de druk om de staking te beëindigen groeit

Scheldend loopt de oudere man over het ijskoude stationsplein in Alkmaar. Regen, natte sneeuw, 2 graden boven nul. De man moet naar het ziekenhuis, roept hij, maar zijn bus rijdt niet. Het streekvervoer in heel Nederland staakt vrijdag opnieuw; ook in Alkmaar rijden veel minder bussen dan normaal. Ook de 163 naar Uitgeest, via de Noordwest Ziekenhuisgroep, ligt eruit.

De man vloekt naar de tientallen stakende chauffeurs die zich hebben verzameld op het busstation. De stakers zijn komen wandelen vanaf de remise, een kwartiertje verderop, en gaan zo actievoeren op het station.

Dan kan een van de stakers het niet langer aanzien. Hij loopt op de man af, legt een arm over zijn schouder en neemt hem mee. Met zijn eigen auto brengt de stakende chauffeur de man vervolgens naar het ziekenhuis. „Hij had toch kunnen weten dat de bussen vandaag zouden staken”, moppert een andere chauffeur.

Wij moeten de hele tijd maar jakkeren

Chauffeur van Connexxion op station Alkmaar

Geen staking op verkiezingsdag

Het streekvervoer staakt vrijdag opnieuw voor een betere cao. Ook volgende week staan nog acties op het programma. Dinsdag is eenlandelijke actiedag, maar de staking van woensdag is geannuleerd. De vakbonden houden rekening met de provinciale statenverkiezingen.

Lees ook: Chauffeurs in streekvervoer staken voor meer loon en minder ‘slooproosters’

FNV en CNV eisen meer loon voor de circa 13.000 werknemers die vallen onder de cao streekvervoer en de 1.300 mensen die bij gecombineerde trein-/busbedrijven werken en daar vallen onder de cao multimodaal. Naast meer salaris vragen zij vooral meer maatregelen tegen het personeelstekort in het openbaar vervoer, het ziekteverzuim en de hoge werkdruk.

„Wij moeten de hele tijd maar jakkeren”, zegt een buschauffeur op het station in Alkmaar. De voormalige vrachtwagenchauffeur werkt nu vijf jaar bij Connexxion/Transdev, dat de bussen rijdt in Noord-Holland-Noord. „Tot op de minuut staat gepland wanneer wij wat moeten doen. Je hebt nauwelijks tijd om te plassen, een kop koffie te drinken, of bij een late dienst voor je avondeten.”

De stakende chauffeurs in Alkmaar – allen lid van de FNV, CNV heeft hier niet of nauwelijks leden – hebben vrijdag een opmerkelijke actie bedacht. Na de wandeling van de remise naar het station gaan de stakers aan boord van een bus die wel rijdt.

Tientallen stakers die getergd verhaal komen halen bij een ‘stakingsbrekende’ collega die wel rijdt? „De actie is zeker niet intimiderend bedoeld”, zegt bestuurder Veronika Theunissen van FNV Streekvervoer. „Wij willen gewoon de druk op de ketel houden bij de werkgevers. We staken al sinds mei 2022.”

Fred Redlich, kaderlid van vakbond FNV, heeft zijn collega’s in Alkmaar eerder al opgeroepen zich netjes te gedragen. „We kopen gewoon een kaartje, we blijven vriendelijk”, zegt hij. „En we gaan geen bussen slopen.” Gelach van de stakers.

Desondanks zitten de chauffeurs die deze vrijdagmorgen wel werken, wat minder ontspannen achter het stuur dan gewoonlijk zodra de stakers aan boord stappen. „Ik vind dat ik moet rijden, omdat ik dat ben overeengekomen met mijn werkgever”, zegt een chauffeur die niet met zijn naam in de krant wil. „Afspraak is afspraak.”

Voor meer commentaar verwijst de chauffeur naar de communicatie-afdeling van Connexxion. Ook de managers die op het Alkmaarse station reizigers te woord staan, willen niet met de pers praten. „Ik kan geen begrip opbrengen voor de stakers”, wil een van de leidinggevenden wel kwijt. „De werkgevers hebben een keurig bod gedaan.” Hij prijst ook de seniorenregeling die de werkgevers hebben voorgesteld voor het relatief grote aantal oudere buschauffeurs.

‘Meer dan de helft rijdt’

Hoeveel er wordt gestaakt in Nederland is onduidelijk. De werkgevers stellen dat meer dan de helft van de bussen in het land gewoon rijdt. Er zijn wel grote verschillen tussen regio’s. De stakers zeggen echter dat de vervoerbedrijven de zaken mooier voorstellen dan ze zijn. „Overdag wordt op sommige plaatsen wel gereden”, zegt een staker in Alkmaar. „Maar ’s avonds ligt de boel plat.”

Ik kan geen begrip opbrengen voor de stakers. De werkgevers hebben een keurig bod gedaan

Een leidinggevende van Connexxion

Lees ook: De enige bushalte van het Zeeuwse IJzendijke ligt buiten de bewoonde wereld

In de bus reageren passagiers gelaten op de actie. „Ik heb nu toch al vertraging”, zegt een reiziger tegen de stakers. Passagiers krijgen folders met uitleg waarom de personeel in het streekvervoer het werk neerlegt.

Reizigersvereniging Rover meldde deze week dat het geduld van reizigers zo langzamerhand op raakt. „Reizigers hebben steeds minder begrip voor de stakingen in het openbaar vervoer”, aldus Rover dinsdag. De organisatie roept vervoerders en vakbonden op tot een oplossing te komen voor de vastgelopen cao-onderhandelingen.

Eerder deed staatssecretaris Vivianne Heijnen (Infrastructuur en Waterstaat, CDA) al een zelfde oproep. Zij vindt de cao-onderhandelingen echter een zaak tussen werkgevers en werknemers en wil (nog) niet tussenbeide komen, ook al hebben veel burgers last van het haperende ov.

De provincies, opdrachtgevers van de streekvervoerders, hebben zich ook lang afzijdig gehouden van het cao-conflict, maar zij lijken nu toch in actie te komen. Zo zou Friesland Arriva, die het regionale busvervoer verzorgt in de provincie, willen korten op de vergoeding die de provincie betaalt. Het streekvervoer wordt deels betaald door de provincies (of regionale vervoersautoriteiten) en deels vanuit de kaartverkoop.

Vrijdagmorgen meldt Rover dat de reizigersvereniging graag wil bemiddelen tussen de partijen. De werkgevers hebben eerder deze week gezegd dat zij wel weer praten – „beginnen met een schone lei” – als de stakingen maar worden beëindigd. De bonden willen alleen weer onderhandelen als er nieuwe voorstellen liggen waarin ook aandacht is voor werkdruk en andere arbeidsomstandigheden.