VS streven naar ‘militaire ring’ langs de oostkust van China

Met het oog op de toegenomen spanningen rond China en Taiwan gaan de Verenigde Staten hun militaire aanwezigheid in de Filippijnen uitbreiden. De Amerikanen krijgen van Manilla toegang tot vier nieuwe locaties in de Filippijnse archipel. Het noordelijke hoofdeiland Luzon ligt slechts een paar honderd kilometer ten zuiden van Taiwan.

Met de uitbreiding van de Amerikaanse militaire invloed in het zogenoemde Verre Oosten kan Washington beter reageren bij een eventueel militair conflict tussen China en Taiwan. De overeenkomst met de Filippijnse regering werd donderdag bekendgemaakt. De Amerikaans strijdkrachten mogen gebruik gaan maken van negen locaties in de Filippijnen, onder meer om militair materieel te plaatsen.

Het is dertig jaar geleden dat de Amerikaanse militaire aanwezigheid in de eilandengroep zo’n omvang had. Welke locaties de Amerikanen precies zullen gaan gebruiken wordt nog onderzocht.

Met de uitbreiding van de invloed in de Filippijnen gaat een oude wens van Washington in vervulling; met de toegang tot de nieuwe bases sluiten de Amerikanen een onzichtbare ‘ring’ langs de Chinese oostkust. Ze beschikken al over grote militaire basis in Zuid-Korea en Japan, twee trouwe bondgenoten. Verderop in de Stille Oceaan hebben de Amerikanen nog een grote legerbasis op hun eigen vrijstaat Guam.

Marcos junior

De banden tussen de VS en de Filippijnen worden aangehaald nadat de vorige president, Rodrigo Duterte, in mei vorig jaar de verkiezingen verloor van Ferdinand Marcos junior, zoon van de voormalige dictator Marcos. Duterte stond bekend om zijn retoriek tegen de VS, de vroegere kolonisator van de archipel. Marcos jr. wil daarentegen de relaties met Washington verbeteren. „Ik heb altijd gezegd dat er voor de toekomst van de Filippijnen, net als trouwens voor de hele regio, altijd een rol is weggelegd voor de Verenigde Staten”, zei Marcos donderdag in Manilla tegen de bezoekende Amerikaanse minister van Defensie, Lloyd Austin.

Op het wereldtoneel zien de VS in China de grootste bedreiging als het gaat om de Amerikaanse positie als supermogendheid

De gestage uitbreiding van de Amerikaanse invloed langs de westelijke randen van de Stille Oceaan heeft alles te maken met de groeiende zorg in Washington over de veiligheidsrisico’s in de regio, met name vanuit Noord-Korea en China. Op het wereldtoneel zien de VS in China de grootste bedreiging als het gaat om de Amerikaanse positie als supermogendheid.

De zorg over de Chinese plannen met Taiwan is voor de Amerikanen het heetste hangijzer, maar zeker niet het enige. De Chinese president Xi Jinping zei in oktober tijdens het jaarlijkse congres van de Communistische Partij nog dat China „nooit een mogelijk gebruik van geweld zou afzweren” om Taiwan weer onder Chinees bestuur te krijgen.

Enigszins in de schaduw van China is ook Noord-Korea al lange tijd een stevige uitdaging voor de Amerikanen. Het regime van de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un werkt al jaren aan een eigen nucleair programma, dreigde vorig jaar regelmatig met aanvallen op Zuid-Koreaanse en Amerikaanse militaire doelen en testte in 2022 meer raketten dan ooit, waaronder intercontinentale raketten die in staat zouden zijn de Amerikaanse westkust te treffen. Eind december schond Noord-Korea het Zuid-Koreaanse luchtruim met vijf drones; een daarvan wist zelfs hoofdstad Seoul te bereiken. Ook de Japanse eilanden worden geregeld opgeschrikt door overvliegende Noord-Koreaanse raketten.

Door de toegenomen spanningen in de regio besloot Japan in december tientallen miljarden te gaan investeren in zijn defensie, waarmee het pacifistische land de grootste ommezwaai maakt sinds de Tweede Wereldoorlog. Zo wil Tokio onder meer enkele honderden Amerikaanse kruisraketten kopen om een tegenaanval ‘uit zelfverdediging’ uit te kunnen voeren op buitenlandse militaire doelen, waaronder in China en Noord-Korea, die een bedreiging vormen voor Japan.

Lees ook: Japan begint aan militaire opbouw, met offensieve wapens

Nieuwe ambassade

Woensdag maakte de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken bekend dat de VS na jarenlange afwezigheid opnieuw een ambassade zullen openen op de Solomon Eilanden. Ook dat diplomatieke offensief is gerelateerd aan de strijd om invloed in de Stille Oceaan. De laatste Amerikaanse ambassade in hoofdstad Honiara werd in 1993 gesloten, toen Washington een diplomatieke bezuinigingsronde doorvoerde na de Koude Oorlog. Blinken zei woensdagavond in Washington dat de regio’s in de Stille Oceaan en de Indische Oceaan „meer dan welk deel van de wereld ook – inclusief de eilanden in de Stille Oceaan – de toekomst van de wereld in de 21ste eeuw zullen bepalen”.

In maart vorig jaar werd bekend dat China een veiligheidsverdrag met de eilandengroep overeen was gekomen dat het mogelijk maakte Chinese militaire bases te openen in de archipel. Niet alleen de VS reageerden daarop met verontwaardiging, ook Australië, dat tweeduizend kilometer ten zuiden van de eilandengroep ligt.

Eerder deze week werd al bekend dat de Amerikanen hun militaire samenwerking met Zuid-Korea gaan uitbreiden. Bij een bezoek aan Seoul maakte minister van Defensie Austin dinsdag bekend dat de legers van beide landen hun militaire oefeningen gaan intensiveren, en dat de Amerikanen betere wapens en modernere gevechtsvliegtuigen naar Zuid-Korea zullen brengen om de veiligheid van het land te verhogen. In Zuid-Korea zijn permanent bijna 30.000 Amerikaanse militairen gelegerd.