VS geeft voor het eerst illegaal geroofd erfgoed terug aan Palestijnse autoriteit

De VS heeft voor het eerst geroofd antiek erfgoed teruggegeven aan de Palestijnse autoriteiten. Dat meldt het Openbaar Ministerie in New York.

Het gaat om een bijna 3.000 jaar oude ivoren lepel, gebruikt om wierook op brandende offergaven te scheppen, die werd gevonden bij Al-Kum, een Palestijns dorp ten westen van Hebron.

Illegale Steinhardt-collectie

De lepel is afkomstig uit de in 2021 in beslag genomen collectie van 180 geroofde antieke erfgoedstukken van de miljardair Michael Steinhardt, die een waarde van zo’n 70 miljoen dollar vertegenwoordigen. Steinhardt kocht illegaal opgegraven erfgoed voor zijn verzameling, aldus het New Yorkse Openbaar Ministerie, en hij heeft een levenslang verbod op het aankopen van antieke voorwerpen gekregen. Zijn in beslag genomen omstreden collectie wordt in delen door de New Yorkse autoriteiten teruggegeven aan de landen van herkomst.

De overhandiging van de Palestijnse offerlepel, die Steinhardt van een Israëlische handelaar had gekocht, had 5 januari plaats in Bethlehem. Daar nam Rula Maayah, de minister van toerisme en antiek erfgoed van de Palestijnse autoriteit, de lepel in ontvangst van George Noll, van het VS bureau van Palestijnse zaken. Maayah was blij met de teruggave, want dit Palestijns erfgoed krijgt volgens haar zijn „werkelijke wetenschappelijke en archeologische waarde in zijn authentieke omgeving”, zei ze aldus de nieuwssite Middle East Eye.

De lepel van 800 voor Christus, met een gevleugeld figuur erin gegraveerd, stamt volgens experts uit de Assyrische cultuur. Overigens zijn volgens Middle East Eye meer illegale antieke erfstukken uit de Palestijnse gebieden aangetroffen in Steinhardts collectie, maar die werden opgegraven in gebieden die onder Israëlisch gezag staan, volgens het New Yorkse Openbaar Ministerie. Dus die stukken zijn aan Israël teruggegeven.

Lees ook: Rome vult nieuw museum met gestolen kunst

Teruggave-actie

Het onderzoek naar de omstreden collectie van Steinhardt was onderdeel van een Amerikaans onderzoek naar het wereldwijde netwerk van illegale erfgoedhandel, waarbij eerder ook handelaren opgepakt zijn. Steinhardt bleek illegaal opgegraven erfgoed uit 11 landen te hebben.

De New Yorkse autoriteiten zijn vorig jaar begonnen met de teruggave-actie uit de Steinhardt collectie, aldus The Art Newspaper. Januari vorig jaar werden vijf erfgoedstukken aan Irak teruggeven; een marmeren beeld van ruim een miljoen dollar ging terug naar Libië; 14 stukken werden aan Turkije teruggegeven. In de maand daarop gaf de VS 47 geroofde erfstukken aan Griekenland terug. Bulgarije kreeg een helm terug ter waarde zo’n twee ton, die aan de vader van Alexander de Grote zou hebben toebehoord. In maart vorig jaar kreeg Israël 39 objecten terug, samen meer dan 5 miljoen dollar waard. Egypte kreeg in september negen antieke voorwerpen terug, plus zes uit het Metropolitan Museum. Ook Italië kreeg vorige zomer illegaal uitgevoerde antieke kunst terug van de VS uit de Steinhardt collectie.

Verzamelaar Steinhardt (1940) verdiende zijn vermogen van meer dan een miljard dollar met zijn hedgefondsen. Met dat geld doet hij veel aan liefdadigheid, maar hij begaf zich er ook mee op de (legale en illegale) internationale markt voor antieke voorwerpen, waarvan hij er duizenden aanschafte. Van de in beslag genomen artefacten kocht hij verschillende al in de jaren negentig, maar er zitten ook voorwerpen bij die recentelijk door aanhangers van Islamitische Staat zijn geplunderd een verhandeld.