Wie is Lans Bovenberg ook alweer?
Bovenberg is een van de bekendste en meest vooraanstaande economen van Nederland. Al decennialang is hij niet weg te denken uit het publieke debat. Bovenberg werkte bij het Internationaal Monetair Fonds, het ministerie van Economische Zaken en het Centraal Planbureau. Het bekendst is hij als hoogleraar economie aan de universiteiten in Tilburg en Rotterdam. In 2003 won hij de Spinozapremie, de hoogste onderscheiding voor een actieve Nederlandse wetenschapper. Hij kreeg de prijs voor het zogeheten ‘double-dividend’-model waarin de effecten van milieu en belastingen samenkomen. Met het bijbehorende prijzengeld van 1,5 miljoen euro zette hij onderzoeksinstituut Netspar op, dat onderzoek doet naar de sociale en economische gevolgen van de vergrijzing. Bovenberg zwaaide vorig jaar af bij de universiteiten en begon voor zichzelf. Daarnaast is hij op sociaal-economisch gebied een van de belangrijkste adviseurs van het CDA. Deze vrijdag kreeg hij de Nederlandse Prijs voor de Staathuishoudkunde.
Waarover publiceert Bovenberg zoal?
Bovenbergs belangrijkste bijdragen gaan zoals gezegd over belastingen en milieu, maar ook over pensioenen, vergrijzing en de solidariteit tussen generaties. Bovenberg is een van de ontwerpers van het nieuwe pensioenstelsel. Daarin staat risicodeling tussen generaties meer centraal. In het oude stelsel, zo vindt Bovenberg, werden te vaak regels aangepast om de waardevastheid van beloofde pensioenen vol te houden. „In het huidige stelsel leidde dat regelmatig tot aanpassingen, bijvoorbeeld om kortingen op pensioenen te voorkomen werden de regels aangepast. Dat leidde dan tot ruzie tussen de generaties. De ene keer vonden de ouderen dat er te veel geld naar de jongeren ging, en dan vonden de jongeren weer dat de ouderen juist te veel kregen”, zei hij daar vorig jaar over tegen het AD.
In het ontwerp voor het nieuwe pensioenstelsel komt ook een ander thema terug dat Bovenberg bezighoudt: relaties tussen mensen en generaties. Waar de homo economicus vooral naar het eigen belang kijkt, vindt hij dat in het economie-onderwijs veel meer aandacht moet komen voor samenwerking en burgerparticipatie. Wie jong leert dat deelnemers aan de economie egoïstisch handelen, zal dat gedrag op latere leeftijd kopiëren, aldus Bovenberg. Hij ziet het na zijn pensionering bij de universiteiten als zijn belangrijkste missie om dat begrip in de studieboeken en klaslokalen te laten landen.
De Nederlandse Prijs voor de Staathuishoudkunde klinkt onbekend, hoe kan dat?
Dat klopt wel. Tot voor kort heette de onderscheiding nog de Pierson Penning. Het is een prijs die eens in de drie jaar wordt uitgereikt aan een „econoom die veel heeft betekend voor de economische wetenschap”. Onder meer Arnoud Boot, Klaas Knot, Jan Tinbergen en Arnold Heertje gingen Bovenberg voor. Sinds dit jaar is de prijs overgegaan naar de Koninklijke Vereniging voor de Staathuishoudkunde. Dat is gedaan om de banden te verbreken met de naamgever van de Pierson Penning. Nicolaas Pierson, oud-DNB-president, bleek een rol te hebben gespeeld in het Nederlandse slavernijverleden. Zo handelde hij als privépersoon in katoen die door tot slaaf gemaakten was vervaardigd en toonde hij zich positief over de slavernij in het zuiden van de Verenigde Staten.
