Spotify en de pijnlijke podcast-schoonmaak

Het was een kwestie van tijd. Nadat Facebook, Twitter, Google en YouTube strengere regels oplegden aan gebruikers die misinformatie verspreiden, ontkomt ook muziekdienst Spotify niet aan een grote schoonmaak. Met ruim 380 miljoen gebruikers, van wie 172 miljoen abonnee, is de audio-app te groot om complotdenkers ongehinderd hun onzin te laten verspreiden in podcasts. Dat lijkt Spotify zelf ook te beseffen, al moest zanger Neil Young eraan te pas komen om de boel wakker te schudden.

Spotify ligt onder vuur na een aflevering van podcast-ster Joe Rogan, die sinds 2020 zijn shows alleen nog via Spotify verspreidt. Hij kreeg naar verluidt zo’n 100 miljoen dollar voor die distributiedeal. Podcasts zijn erg belangrijk voor Spotify, dat ook geld verdient met audioadvertenties.

Rogan interviewde op 31 december Robert Malone, een arts die net van Twitter was verwijderd om een video waarin hij waarschuwt voor kwalijke gevolgen van het Pfizervaccin. Malone mocht drie uur leeglopen – „omdat ik bij de Joe Rogan-show ben mag ik alles zeggen” – over medicijnen die beter zouden werken dan reguliere vaccins. „Ze [gevaccineerden] vragen je meer risico te nemen voor je eigen gezondheid en lid te worden van hun club.”

Een groep artsen en wetenschappers beschuldigde Rogan ervan de vaccinatie van jongeren te ontmoedigen, schadelijke medicijnen aan te raden en en complottheorieën te verspreiden. De aflevering met Malone was de druppel: Spotify moet duidelijke regels opstellen om de verspreiding van misinformatie tegen te gaan, schreven de artsen in een open brief. Neil Young, die lucht kreeg van het protest, dwong Spotify tot een ‘hij eruit of ik eruit’-beslissing. Het resultaat: Young verwijdert zijn repertoire van Spotify, Joe Rogan blijft.

Toch heeft Youngs protest iets in beweging gezet – een reeks artiesten, onder wie Joni Mitchell en Nils Lofgren, heeft inmiddels aangekondigd hun muziek van Spotify te halen. Spotify’s eerste reactie was dat het al 20.000 podcasts had verwijderd na klachten van luisteraars op basis van interne regels – alles onder controle en laat duizend bloemen bloeien. Zondag publiceerde Spotify toch nieuwe richtlijnen. Die zijn te vaag en te laat. De muziekdienst zegt ‘te werken’ aan inhoudelijke richtlijnen voor discussies over Covid-19.

Rogan pleit zichzelf vrij in een video op Instagram: hij voert „spontane gesprekken” met „mensen met allerlei meningen”. Rogan past in de journalistieke traditie van just asking questions, waarin vragen minstens zo belangrijk zijn als feiten. Met Malone spreekt Rogan over een mediaoorlog, waarin censuur van de overheid en de farmaceutische industrie de vrijheid van meningsuiting bedreigt. Podcasts lijken de dans van deplatforming (verbanning) te ontspringen.

Lees ook: Misinformatie in apps voor podcasts

De New York Times omschreef podcasts als het ‘wilde westen’ van online media. Je kunt van alles roepen, opnemen en verspreiden. De distributieplatforms hebben regels, maar controleren niet vooraf of een audiobestand onwaarheden of gevaarlijke oproepen bevat. Je kunt dan ook podcasts van erkende complotdenkers als Lange Frans of Robert Jensen op Spotify vinden, maar ook bij het keurige Apple of via de zoekfunctie van NRC’s audio-app. Pas na klachten over externe podcasts wordt er gefilterd in de zoekresultaten.

Podcasts modereren is onbegonnen werk, vooral omdat er niet aan begonnen wordt. Maar de podcast van Joe Rogan is van een andere orde. Door de lucratieve distributiedeal financiert Spotify ook diens standpunten. Als Spotify zichzelf en de wetenschap serieus neemt, roept het zijn superster tot de orde.

Op dit moment staan zowel de aflevering met Robert Malone als enkele hits van Neil Young nog op Spotify – het gevolg van distributieovereenkomsten in de muziekwereld. Die zijn bijna net zo ingewikkeld als het modereren van podcasts.