‘Soms ben ik een handelsreiziger en rijd ik bij de klanten langs’

Van een vriendin van zijn moeder kreeg hij voor zijn twintigste verjaardag een museumjaarkaart cadeau. Wat moet ik daar nu mee, dacht meao-scholier Wouter van Leeuwen. En belangrijker: wat zouden zijn vrienden wel niet denken? Maar toen hij Museum Boijmans Van Beuningen toch een keer binnenstapte, ging er een wereld voor hem open. „Daar zag ik werk van Andy Warhol en Keith Haring. Ik vond het meteen geweldig.”

Van Leeuwen (56) viert zaterdag zijn twintigjarig bestaan als galeriehouder. Feitelijk is hij dat al 21 jaar, maar de pandemie dwarsboomde een eerder feestje. Nu is er bovendien extra reden voor vrolijkheid: Galerie Wouter van Leeuwen verhuisde naar een nieuw, vier keer zo groot pand pal tegenover het oude adres in de Hazenstraat in Amsterdam.

Van Leeuwen, een geboren Rotterdammer die in Barendrecht woont, is een culturele aanjager in de hoofdstad. Toen hij zijn galerie twee decennia geleden opende, was het straatje in de Jordaan nog niet de culturele hot-spot die het nu is: geen straat in de hoofdstad telt zoveel galeries in hedendaagse kunst. Van Leeuwen heeft zijn collega’s allemaal zien komen.

Lees ook deze necrologie van Ron Galella: Stalker van de supersterren werd zelf een beroemdheid

Hij leidt vermoedelijk de oudste in fotografie gespecialiseerde galerie van Nederland. Op zijn jubileumtentoonstelling toont hij een dwarsdoorsnede van de fotografen die hij vertegenwoordigt. Zoals de stalkerfoto’s van Jackie Kennedy door de Amerikaanse paparazzo Ron Galella, de oer-Hollandse landschappen van Han Singels, de vrolijkmakende portretfoto’s uit Burkina Faso van Sanlé Sory en de foto’s van het intense stadsleven in Hongkong door de Duitse fotograaf Michael Wolf.

Gebrek aan talent

Als twintiger wilde hij zelf fotograaf worden, vertelt Van Leeuwen. Enthousiast geworden door de portretfotografie in Interview, het tijdschrift van Andy Warhol, gaf hij zich op voor een fotografiecursus. Al snel ontdekte hij zijn gebrek aan talent. Als bladmanager van een muziektijdschrift beleefde hij wel veel plezier aan de omgang met fotografen. Hij begon ook kunst en fotografie te verzamelen: zeefdrukken van Andy Warhol en Claes Oldenburg en foto’s van Cindy Sherman en Nan Goldin.

Toen galeriehouder Rob Malasch hem 23 jaar geleden vroeg een hoekje van zijn galerie te vullen en Van Leeuwen daar een deel van zijn verzameling goed verkocht, zette hem dat aan het denken. Zou hij galeriehouder worden? In de Hazenstraat stond een 20 vierkante meter groot winkelpandje te huur. Van Leeuwen: „Mijn vrouw is een stuk avontuurlijker dan ik. Zij zei: doe het maar gewoon. Toen tekende ik een huurcontract voor vijf jaar.”

Soms kwam er één bezoeker per dag, en soms niemand. Regelmatig deed ik de deur op slot en fietste ik naar het Stedelijk of naar Huis Marseille om tentoonstellingen te bekijken

Hij ging parttime werken en drie dagen in de week, van donderdag tot en met zaterdag, reisde hij naar Amsterdam. Verstuurt hij tegenwoordig voor een nieuwe expositie 2.600 uitnodigingen, als beginnend galeriehouder kende hij niemand. Van Leeuwen: „Soms kwam er één bezoeker per dag, en soms niemand. Regelmatig deed ik de deur op slot en fietste ik naar het Stedelijk of naar Huis Marseille om tentoonstellingen te bekijken.”

Op fotografen afstappen, het heeft hem veel gebracht, zegt Van Leeuwen. Nog altijd is hij slechts drie dagen in de week open om de rest van de week zijn handen vrij te hebben, onder meer voor studiobezoeken. Bij diverse internationaal bekende fotografen heeft hij thuis aangebeld. Soms leidde dat tot een hechte band, zoals met Ron Galella, de societyfotograaf van wie hij sinds 2004 vijf tentoonstellingen maakte. Dikwijls logeerde hij bij Galella in New Jersey. De paparazzo liet hem vrijelijk in zijn archief rondneuzen. Honderden foto’s heeft Van Leeuwen van hem verkocht. „Ik ben er trots op dat Galella’s werk inmiddels in vele grote collecties is opgenomen.”

Verzamelaars

In de loop der jaren heeft hij de markt voor fotografie flink zien veranderen. Tot zijn geluk, zegt hij, zijn ook verzamelaars van beeldende kunst fotografie gaan verzamelen. „Als ik het nog steeds alleen van fotoverzamelaars moest hebben, zou ik mijn jubileum niet hebben gehaald.” Dat een grotere groep kunstkopers fotografie serieus is gaan nemen is volgens hem te danken aan de musea en fotofestivals in Nederland.

Als galeriehouder bouwde Van Leeuwen banden op met institutionele verzamelaars. Hij adviseert hen bij de vorming van collecties en het samenstellen van tentoonstellingen. Als hoogtepunt noemt hij het retrospectief van Michael Wolf dat hij op verzoek van de Duitse fotograaf samenstelde. Een tentoonstelling die in 2017 op het fotofestival van Arles haar première beleefde en daarna in nog vier landen te zien was.

Sinds 2008 is van Leeuwen fulltime galeriehouder. Andere kunstverkopers klagen de laatste jaren soms over teruglopende bezoekcijfers. Hoe kan het dat het hem zo goed gaat? Van Leeuwen: „Je moet ondernemer zijn. Ik doe veel aan beurzen mee: vorig maand aan Unseen en in november weer aan PAN Amsterdam. En soms ben ik ook handelsreiziger. Als klanten het te druk hebben om naar mij toe te komen, rijd ik met de kofferbak vol foto’s naar ze toe.”

Hij hoopt nog een jaar of vijftien door te gaan, zegt hij. „Ik krijg nog steeds energie van dit werk. Kunstkopers zijn leuke mensen. Ze hebben een andere kijk op de wereld en staan open voor nieuwe dingen.”