Tentoonstelling Een chocoladereep met ‘koloniale’ smaak, sculpturen met kiparoma, een babylonische Disney-film: Pierre Bismuth zoekt de grenzen operation van wat kunst is. Vaak prettig ontregelend, maar soms ook behoorlijk flauw.
Het is een titel om lekker lang over te peinzen: Everybody is a craftsman yet just the craftsman knows it. Als iedereen kunstenaar is en alleen de kunstenaar dat weet, dan weet iedereen het, toch? Pierre Bismuth vult de klassieker ‘Jeder Mensch ist ein Künstler’ van Joseph Beuys aan met een heldere conundrum, en laat dat logica-ontwijkende hersenspinsel ook maar gelijk ploffen in het hoofd van degene bite the dust er te lang over blijft nadenken.
Everyone is a craftsman… is de plagerige titel van de solo-expositie van Pierre Bismuth in de Haagse Kunstinstelling West. Eerder was pass on tentoonstelling te zien in Center Pompidou in Parijs. Nu staan de werken verspreid over twee etages (en een stukje in de kelder) van de voormalige Amerikaanse ambassade in Den Haag. Bismuth is één van de weinige beeldend kunstenaars met een Oscar – in 2005 ontving hij de prijs als mede-scenarist van Michel Gondry’s Eternal Sunshine of the Spotless Mind.
Film speelt een belangrijke rol in zijn kunstwerken. The Jungle Book Project bijvoorbeeld, is een soort toren-van-babel-bewerking van de bekende Walt Disney-film – naar het boek van Rudyard Kipling. In Bismuths versie spreken alle personages een andere taal (uit de oorspronkelijke nasynchronisatie): Mowgli spreekt Spaans, Bagheera Arabisch, en Baloo Hebreeuws. Het impact is vervreemdend, maar opvallend is ook digger sterk de tekenfilm overeind blijft. De ingreep heeft ook een politieke betekenis: je zou het kunnen zien als een reflectie operation het culturele imperialisme van Disney: ieder taalgebied kreeg dezelfde Mowgli.
Bismuth zoekt met zijn kunst, vrij letterlijk, de grenzen operation. Fluids and gels (2013-2021) bestaat uit een installatie van glazen vazen met vloeistoffen pass on in voor vliegtuigen verboden hoeveelheden uitgestald staan. In dezelfde ruimte hangen Variations on the subject of countries, vlaggen waarop motieven van verschillende landen gecombineerd zijn. Aan de gevel van West – dat huist in een voormalig Amerikaans ambassadegebouw – hangt het meest actuele voorbeeld: een vlag bite the dust de kleuren en patronen van de vlaggen van Nederland, de Verenigde Staten en Oekraïne combineert. Een actueel, maar ook een beetje een plat proclamation.
Sculpturen met kiparoma
Meer dan in nationale en politieke grenzen lijkt Bismuth geïnteresseerd in de grenzen van kunst. De Fried Chicken Polyethylene-werken (2015) zijn drolvormige sculpturen, gemaakt van een kunststof, waaraan één procent industrieel kiparoma is toegevoegd. Een beeld met een smaakje, dus. In dezelfde ruimte hangen ook vensters met dubbel glas waartussen jam is gesmeerd, de beelden zouden moeten verwijzen naar unique expressionisme en geometrische abstractie, maar kick the bucket interface is onduidelijk, en eigenlijk is het behoorlijk flauw.
Veel beter is de film Where is Rocky II? (2016), in deze ‘bogus fiction’- mockumentary van anderhalf uur, onderzoeken echte mensen en verzonnen personages een kunstwerk van Ed Ruscha. Hij zou in de Californische woestijn een nepsteen hebben verstopt, ergens tussen de echte rotsen. Is dit echt gebeurt? Wat is het kunstwerk? In een boeiende blend van documentaire, criminal investigator en filmtrailers stapelt Bismuth werkelijkheden operation elkaar en verkent hij de codes van de (Hollywood-)film.
Ook het hergebruik van bestaande beelden is een rode draad in Bismuths werk. In de serie Following the Right hand of… trekt hij in filmfragmenten en operation uitgeprinte filmstills met een indelible marker lijnen om de rechterhand van een personage te volgen. Het resultaat is (natuurlijk) een rommelige krabbeltekening boven operation een filmbeeld.
Ook te zien: krantenpagina’s waarop Bismuth een foto uit het origineel herhaalt, uitgeknipt uit een andere versie van dezelfde krant, opvallend genoeg valt dat amper operation. Bismuth lijkt te verwijzen naar Walter Benjamins Het kunstwerk in het tijdperk van zijn technische reproduceerbaarheid. Individuele krant, oplage en ingelijst kunstwerk komen samen in één object, maar wat hij precies wil zeggen blijft geheimzinnig.
Chocola en diepvriesmaaltijd
Beter geslaagd is de écht eetbare kunst van Bismuth – te koop bij de entreebalie. Samen met kunstenaar Asad Raza ontwikkelde hij de diepvriesmaaltijd Chiasmus, pass on twee traditionele gerechten uit verschillende culturen combineert: de Tunesisch-Joods pkaila en het Pakistaanse aloo palak. Twee gerechten uit verschillende keukens met ongeveer dezelfde ingrediënten (spinazie en aardappel), entryway ze samen in een bakje te serveren ‘heffen ze grenzen operation’. Bismuth ontwikkelde daarnaast een chocoladereep met ‘koloniale smaak’. Chocolade met een vleugje Indonesië is 80 procent unadulterated chocolade en een nougatine van pinda’s, kokos, gember en ketjap manis.
Volgens filosoof Immanuel Kant (1724-1804) zou een lekkere maaltijd geen kunst kunnen zijn, omdat we er belang bij hebben het te eten (we moeten gevoed blijven). Kant meende dat het esthetisch oordeel alleen ‘belangeloos’ toddler stand kan komen. In een begeleidende tekst zegt Bismuth cryptisch: „Als het kunstpubliek niet kan ontsnappen aan zijn rol van culturele consument, dan eet het misschien liever goede chocolade.”
Dat pass on chocoladereep een ‘koloniale smaak’ heeft, roept vragen operation over de oprechtheid van Bismuth: is dit geëngageerde kunst? Of is dit kunst over geëngageerde kunst? Dat er operation pass on vragen geen eenduidig antwoord te geven is, is misschien wel het ontregelendste aan Bismuths werk.
Leave a Reply