Een schandaal rond de financiering van campagne-activiteiten van de regerende Liberaal-Democratische Partij (LDP) brengt de Japanse premier Fumio Kishida steeds verder in het nauw. In een poging schoon schip te maken verving Kishida donderdag vier prominente leden van zijn kabinet die bij de affaire zijn betrokken, onder wie kabinetssecretaris Hirokazu Matsuno, de belangrijkste woordvoerder en het gezicht van de regering. Een flink aantal vooraanstaande functionarissen in de LDP moet eveneens het veld ruimen.
Het schandaal draait om evenementen voor donateurs van de verschillende facties waaruit de LDP bestaat – met name de rechtse factie Seiwakai, die ook wel de Abe-factie wordt genoemd, naar de oud-premier Shinzo Abe die in 2022 op verkiezingscampagne op straat werd doodgeschoten. Leden van de factie zouden opdracht hebben gekregen om voor een bepaald bedrag toegangskaarten voor zulke bijeenkomsten aan de man te brengen. Als ze meer dan het vastgestelde bedrag wisten binnen te halen, werd dat geld gestort in een geheim fonds, waaruit ze zelf weer een vergoeding kregen.
Volgens Japanse media zou de Abe-factie in de afgelopen vijf jaar zo een half miljard yen (omgerekend zo’n 3,2 miljoen euro) hebben vergaard. De krant Asahi Shimbun berichtte dat Matsuno er door de politie van wordt verdacht 10 miljoen yen (zo’n 64.000 euro) aan commissie te hebben opgestreken.
Dergelijke constructies zijn in Japan op zichzelf niet verboden, maar het bestaan van de fondsen, noch de commissie die de factieleden opstreken, was gerapporteerd. Dat is volgens de wet op politieke financiering wel verplicht. Toch lijkt vervolging moeilijk: die is alleen mogelijk als bewezen kan worden dat betrokkenen expliciet geïnstrueerd waren de betalingen te verzwijgen. Vice-minister Yiroyuki Miyazawa van Defensie, die als een van de weinige betrokkenen de media te woord stond, zei volgens persbureau AP dat hem te verstaan was gegeven dat het „in orde was” om zijn commissie – omgerekend zo’n 9.000 euro – niet op te geven, en dat hij daarom had aangenomen dat het een jarenlange, legale praktijk was.
Mogelijke machtsstrijd
Hoewel in het gesjoemel van de Abe-factie de grootste bedragen omgingen, lijken ook andere groeperingen in de LDP zich aan dergelijke fondsenwerving te hebben bezondigd. Dinsdag meldde de Japanse nieuwszender NHK al dat ook Kishida’s eigen factie wordt onderzocht, en sindsdien komen er steeds meer details naar buiten over onregelmatigheden bij die groepering. Kishida zelf was vorige week al opgestapt als leider van de factie, naar eigen zeggen omdat hij zich volledig wilde richten het oplossen van de problemen in zijn partij.
Kishida zei woensdag te betreuren dat de affaire het vertrouwen in de politiek heeft geschaad, en zei het als zijn opdracht te beschouwen om de LDP te hervormen. Eerder op de dag overleefde hij een motie van wantrouwen in het Japanse Huis van Afgevaardigden, waarin een door de LDP geleide coalitie een comfortabele meerderheid heeft.
Toch komt de affaire voor Kishida zeer ongelegen. Komend jaar kiest de LDP een leider, die Japans grootste partij vrijwel zeker zal aanvoeren bij de volgende verkiezingen, die overigens pas uiterlijk in oktober 2025 hoeven plaats te vinden. Mogelijk breekt binnen de LDP een machtsstrijd uit nu Kishida onder druk staat.
Banden met de Verenigingskerk
Eerder deze maand kwam hij in het parlement ook al onder vuur te liggen vanwege opgedoken foto’s uit 2019 waarop hij een ontmoeting had met vooraanstaande leden van de omstreden Verenigingskerk, een conservatieve christelijke beweging met Zuid-Koreaanse wortels, waarmee de LDP vanouds warme banden onderhield. De kerk kwam volop in de aandacht te staan door de moord op Kishida’s voorganger Abe. De dader handelde uit woede over diens banden met de kerk, die hij verweet het familiekapitaal van zijn moeder te hebben afgetroggeld. In de nasleep van de moord zei Kishida connecties tussen LDP-leden en de kerk niet meer te zullen tolereren. Ook toen herschikte hij zijn kabinet: zeven ministers met banden met de kerk werden vervangen. De premier zelf ontkende afgelopen week banden met de kerk.
Lees ook Omstreden Verenigingskerk onder de loep in Japan na moord op Abe
Het vertrouwen in zijn regering daalde afgelopen week volgens een peiling van nieuwszender NHK tot een historisch lage 23 procent. De onvrede wordt niet alleen ingegeven door de affaires, en door de zeer moeizaam verlopende invoering van een digitaal identiteitsbewijs, maar ook door zorgen over de oplopende kosten van het levensonderhoud en stijgende belastingen.
Vanwege alle onrust stelde de regering eerder deze week al een voorgenomen belastingverhoging uit. Die had miljarden moeten opleveren om de Japans defensie te versterken, maar was zeer impopulair. Het karakter voor belasting – ‘zei’ – werd eerder deze week in een publiekspeiling zelfs uitgeroepen tot kanji van het jaar.
Leeslijst
