Het is donderdagavond 5 oktober 2023, en in de Eurostar-trein van Parijs naar Amsterdam worden de met stof beklede treinstoelen nauwkeurig bekeken voordat de passagiers gaan zitten. Een jongen heeft vuilniszakken uitgeknipt en over zijn stoel gevouwen – aan zijn buurman vertelt hij in het Engels dat „dat moet van mijn vrienden in Nederland”. Na aankomst in Amsterdam trekt een stel ondanks de kou de jassen uit. Ze kloppen ze net als hun tassen uit voor ze het station verlaten.
De hele trein lijkt het te hebben gelezen of gehoord: Parijs zit vol met bedwantsen. Dat is althans het beeld dat eind september en begin oktober heerst op sociale media. De Franse en buitenlandse pers schrijven veelvuldig over de bedwantsenplaag – ook NRC. Weekendjes Parijs worden afgezegd, Eurostar gaat extra schoonmaken in treinen uit Parijs. De regering voelt zich gedwongen te reageren.
Lees ook Bedwants rukt op in ‘verloederd’ Parijs
Het probleem bestaat: er zíjn bedwantsen in Parijs en bestrijdingsdiensten kregen afgelopen herfst meer meldingen binnen. Dat (sociale) media het probleem vergrootten, was ook wel duidelijk. Maar nu blijkt dat er nog meer speelt.
Vrijdag maakte de Franse staatssecretaris Jean-Noël Barrot (Europese Zaken) op televisiezender TF1 bekend dat Rusland een steentje heeft bijgedragen. „De controverse rondom de bedwantsen is kunstmatig vergroot door accounts op sociale media waarvan vastgesteld is dat ze van Russische inspiratie of oorsprong zijn.”
Dit ontdekte overheidsdienst Viginum, dat onderzoek doet naar buitenlandse inmenging die zich richt op het destabiliseren van de publieke opinie. De accounts legden ondermeer een „vals verband tussen de komst van Oekraïense vluchtelingen en de verspreiding van bedwantsen”, aldus Barrot. Hoe groot het Russische aandeel in de paniek precies was, is niet te zeggen – Barrot zei op TF1 enkel dat Rusland de zaak „bijzonder sterk” heeft vergroot.
De staatssecretaris benadrukte dat de zaak niet op zichzelf staat: het aantal pogingen van Rusland om de publieke opinie in Frankrijk te beïnvloeden is toegenomen sinds het begin van de oorlog in Oekraïne. Zo was Rusland ook betrokken bij de tientallen blauwe Davidssterren die kort na de inval van Hamas in Israël en het begin van de oorlog in Gaza werden aangetroffen in Parijs. Het stemt de staatssecretaris ongerust, niet in de laatste plaats omdat Europa aan de vooravond van verkiezingen staat.
