Rechter: cameratoezicht op Tata Steel is toegestaan

De Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied, die toezicht houdt op Tata Steel, mag een camera op de staalfabriek richten om overtreding van vergunningseisen vast te stellen. Dat heeft de voorzieningenrechter in Haarlem woensdag bepaald in een kort geding dat was aangespannen door Tata Steel.

In februari richtte de dienst vanaf 450 meter afstand een camera op kooksgasfabriek 2 van Tata Steel, een relatief sterk vervuilend bedrijfsonderdeel. Zo wilde de dienst gemakkelijker vaststellen wanneer bijvoorbeeld sprake is van ‘rauwe kooks’: een fout in het productieproces waarbij schadelijke stoffen vrijkomen. Elke keer dat dit gebeurt, moet Tata Steel 100.000 euro boete betalen. Het cameratoezicht was een unieke ingreep; andere voorbeelden van Nederlandse overheden die een camera op een bedrijf richten zijn niet bekend.

Tata Steel besloot een kort geding aan te spannen. Volgens het bedrijf was de privacy van de werknemers van de kooksgasfabriek in gevaar, omdat zij op beeld zouden kunnen worden vastgelegd.

Ter zitting betoogde de omgevingsdienst vorige week dat dit niet het geval is. Een zwarte balk in het camerabeeld ontneemt het zicht op de delen van de fabriek waar mensen rondlopen. Het toezicht was volgens de dienst uitgebreid juridisch getoetst voordat de camera werd geplaatst.

De rechtbank volgt dit betoog, bleek woensdag. Ze noemt het „onaannemelijk” dat mensen herkenbaar in beeld komen. Bovendien selecteert de dienst slechts af en toe materiaal en vernietigt de rest. De suggestie van Tata Steel dat er „allerlei vreselijks met de binnengehaalde persoonsgegevens zou kunnen gebeuren” of „dat de medewerkers van de Omgevingsdienst maar wat aanrommelen” is volgens de rechtbank ongegrond.

Afhankelijk van Tata

De rechter noemt het expliciet logisch dat de omgevingsdienst zelf „de regie wil kunnen voeren en voor het trekken van conclusies niet langer afhankelijk wil zijn van beelden die Tata Steel opneemt en beheert”. Zonder cameratoezicht is de omgevingsdienst afhankelijk van meldingen van Tata Steel zelf – dat daartoe verplicht is – of van inspecteurs die ter plaatse een overtreding waarnemen.

Ook zegt de rechter goed te begrijpen dat de omgevingsdienst alles op alles zet om de uitstoot van de fabriek terug te dringen. „De essentie van deze zaak is dat er een breed in de maatschappij levende roep is om krachtiger op te treden tegen de gezondheidsschadelijke uitstoot van zeer zorgwekkende stoffen in de omgeving.” De rechtbank wijst daarbij op een rapport dat de Onderzoeksraad voor Veiligheid twee weken geleden uitbracht. Daarin concludeert deze raad dat de gezondheid van omwonenden van zware industrie niet per definitie altijd goed beschermd is.

Polarisering

Tata Steel laat in een reactie weten „teleurgesteld” te zijn over de uitspraak. „Vanzelfsprekend zijn wij niet tegen toezicht, ook niet door middel van camera’s. Onze voornaamste zorg ging en gaat echter uit naar de waarborging van de privacy van onze medewerkers.” Dat is volgens Tata Steel extra het geval in „een periode waarin we in toenemende mate polarisering rond onze fabriek ervaren”.

Mario Bakker, directeur toezicht van de omgevingsdienst, is blij met de uitspraak. Volgens hem zijn sinds de installatie van de camera een aantal opvallende rookwolken waargenomen, en doet de dienst bij vier daarvan onderzoek of sprake is van uitstoot door rauwe kooks. „De camera is een fantastisch middel om deze waarnemingen te doen.”

Is Bakker van plan het middel vaker in te zetten, bijvoorbeeld bij andere bedrijfsonderdelen van Tata Steel? „We hebben nog geen concrete plannen, maar we willen het in de toekomst zeker wel vaker doen.”

Tata Steel en de omgevingsdienst hebben al langer discussie over de rauwe kooks. Volgens de staalfabriek is het een onvermijdelijk aspect van de staalproductie, dat wereldwijd bij kooksfabrieken optreedt, en moet de fabriek zich volgens de wet alleen inspannen om dit zo min mogelijk te laten voorkomen. De omgevingsdienst meent dat rauwe kooks wel degelijk vermijdbaar is en nooit is toegestaan.

Tata Steel heeft over deze kwestie en opgelegde dwangsommen voor rauwe kooks al eerder bezwaar ingediend bij de omgevingsdienst, maar die heeft dat afgewezen. Het is niet bekend of de staalfabrikant daartegen in beroep wil.