Rabobank-klanten die via crowdfundingsplatform GoFundMe geld ophalen om Palestijnen uit Gaza te krijgen, kunnen dat geld daarvoor niet meer gebruiken. De bank zegt niet uit te kunnen sluiten dat het geld, bestemd voor het Egyptisch ‘reisbureau’ Hala dat de vlucht regelt, gebruikt wordt voor criminele activiteiten zoals mensensmokkel en afpersing. De bank zegt daarom „genoodzaakt” te zijn de transacties te blokkeren van klanten naar het reisbureau – die als zodanig te identificeren zijn omdat het geld is opgehaald via GoFundMe.
Rabobank neemt vanaf deze week contact op met betrokken klanten. De bank blokkeert specifiek transacties waarbij klanten hun opgehaalde geld via hun eigen Rabobank-rekening overmaakten naar derde partijen. Het idee is dat die derde partijen het geld inwisselen voor cash geld, dat nodig is om de reis te betalen op het kantoor van Hala in de Egyptische hoofdstad Caïro.
Via het Amerikaanse crowdfundingsplatform lopen er vele acties om geld op te halen voor de vlucht van Gazanen. Rabobank heeft het over enkele tientallen acties vanuit Nederland. Hoeveel daarvan er precies zijn opgezet door klanten van de Rabobank, wil de bank niet zeggen.
Het wrange is dat reisbureau Hala voor de meeste Gazanen de enige manier is om het Israëlische geweld te ontvluchten. Door GoFundMe-transacties te blokkeren, maakt Rabobank dat moeilijker. De bank laat echter weten „dat het niet aan een bank is om een oogje dicht te knijpen ten aanzien van de wet”. De Rabobank zegt dat het niet anders kan dan blokkeren, omdat de bank in het kader van de antiwitwaswet Wwft verplicht is om transacties tegen te gaan waarvan zij het vermoeden heeft dat het geld wordt gebruikt voor criminele activiteiten of de financiering van terrorisme.
Lees ook Dodelijke Israëlische aanval in Gaza op konvooi met hulp vanuit Cyprus verlamt voedselhulp nog verder
5.000 dollar per vluchteling
Als de bank dat niet doet, kan die een boete krijgen of bij ernstige nalatigheid zelfs vervolgd worden voor medeplichtigheid. „De bank kan en mag niet medewerking verlenen aan transactieverkeer waar zij ‘geen 100%-waterdicht-garantie’ op kan geven”, schrijft Rabobank in een memo over het besluit. Volgens de bank zijn de toezichthouder op de bankensector en het ministerie van Buitenlandse Zaken op de hoogte van het dilemma over de betalingen. Hoe ingewikkeld en schrijnend sommige situaties ook zijn, het ministerie van Financiën gaat niet over individuele gevallen. Het is aan banken om aan de hand van de Wwft een zelfstandig oordeel te vellen.
Rabobank kwam mede op het spoor van de donaties door berichtgeving van verschillende internationale media over reisbureau Hala. Daarin komt naar voren hoe het bureau een monopoliepositie heeft verworven rond het uitreizen van inwoners uit Gaza – en daar misbruik van maakt nu Israël het gebied sinds oktober vrijwel dagelijks bombardeert. Gazanen die het gebied uit willen, moeten per volwassene 5.000 dollar betalen, per kind tot zestien jaar 2.500 dollar. Voor de oorlog met Israël, toen uitreizen voor Gazanen ook al bijna onmogelijk was, kostte het enkele honderden dollars.
Hala verdient volgens berekeningen van verschillende media, waaronder de Volkskrant, meer dan een miljoen dollar per dag aan de wanhopige Gazanen die willen vluchten voor het oorlogsgeweld. „Een praktijk die riekt naar mensensmokkel”, schreef de Nederlandse krant medio maart. De Franse krant Le Monde sprak in januari vijftien Palestijnen die geprobeerd hadden via Hala om Gaza te verlaten. Twee van hen waren daarin destijds geslaagd, drie waren hun geld kwijt aan dubieuze contactpersonen. De rest was nog bezig geld op te halen – onder meer via GoFundMe.
Rabobank heeft de transacties als dubieus bestempeld omdat aan de ene kant niet is te garanderen dat het opgehaalde geld ook daadwerkelijk terecht komt in Egypte, omdat de partijen waarnaar het geld wordt overgemaakt ogenschijnlijk geen verband hebben met het reisbureau. De bank zag bijvoorbeeld dat vanuit een Rabobank-rekening GoFundMe-gelden werden overgemaakt naar landen die geen direct verband houden met de fondswervingsactie. Aan de andere kant kan de bank geen garantie geven dat Hala „netjes” werkt „en niet gebruikmaakt van omkoping, fraude, bedreiging en haar dienstverlening uitlegbaar administreert”.
Desgevraagd laat de grootste bank van Nederland, ING, weten dat op dit moment geen GoFundMe-transacties worden geblokkeerd. „Dergelijke signalen over transacties zijn voor ons wel relevant en nemen wij mee in ons eigen onderzoek in het kader van wet- en regelgeving.” ABN Amro, na ING en Rabo de derde bank qua Nederlandse rekeninghouders, laat in een reactie weten dat zij nooit uitspraken doet over individuele zaken. „We kennen het fenomeen en houden het scherp in de gaten.”
Lees ook De VS bouwen noodpier bij Gaza – zonder maar één voet aan wal te zetten
