Publiek in Bayreuth is ziedend over nieuwe ‘Ring’ van Wagner

Gemor klonk ook al voor de première van de nieuwe Ring in Bayreuth. In de winter zei de jonge regisseur Valentin Schwarz (33) dat hij Wagners magnum opus Der Ring des Nibelungen wilde brengen als een Netflix-serie. Wagners vierluik moest verslavend zijn, en geen geschiedenis over goden en dwergen, maar een verhaal over hedendaagse mensen met hedendaagse problemen. „Wir wollen einen geilen Wagner”, zei Schwarz in het weekblad Der Spiegel. Stramme Wagner-liefhebbers schudden toen al hevig het hoofd.

Maar de aanvankelijke scepsis en het tu-tu-tut van de conservatieve kenners stond in geen verhouding tot de woede van het publiek in Bayreuth na afloop van Schwarz’ Ring. Toen het doek vrijdagavond viel, na het vierde en slotdeel Götterdämmerung, zo schrijven Duitse verslaggevers, klonk eerst nog een kort beleefd applaus voor de zangers en het orkest, om over te gaan in razend boegeroep zodra de regisseur het podium betrad. Het fluitconcert duurde negentien minuten volgens de verslaggever van Der Spiegel, die zichzelf boven het artikel een „Schlachtenbummler” in Bayreuth noemde – een ramptoerist.

Meer critici schaarden zich aan de zijde van het publiek. „Als de Bayreuther Festspiele een normaal bedrijf zou zijn, zouden er koppen rollen”, schreef de recensent van Deutschlandfunk. De auteur noemde Schwarz’ enscenering „total loss”, niet te repareren, en dat terwijl Schwarz’ versie nog vijf jaar gespeeld zal worden in Bayreuth.

Middelvinger naar publiek

„Een middelvinger naar het publiek”, kopte de Frankfurter Allgemeine Zeitung. „Een executie”, noemt de criticus het woedende boe-geroep van het publiek. „Bijna tweeduizend mensen zijn ontzet”, aldus de FAZ, omdat hun investering van zestien uur ernst, empathie en inspanning is weggehoond door de regie.

Recensenten, ook de mildere zoals bijvoorbeeld die van de Sueddeutsche Zeitung, zijn het erover eens dat de nieuwe vorm waarin Schwarz de Ring heeft gegoten niet te volgen is. Schwarz veranderde Wagners plot, bedacht er nieuwe personages bij, verving traditionele attributen door pistolen en boksbeugels, en, meer in het algemeen, vertrashte alles flink. De goden en de dwergen zijn bij Schwarz aan lagerwal geraakte mensen van vlees en bloed, met een garderobe als die van de gemiddelde vastgoedmakelaar, zo was ook te zien op de vijf uur lange uitzending van Götterdämmerung op de commerciële zender Sat3.

Lees ook over de bijzondere Nederlandse productie van de derde akte van Parsifal: Wagners Parsifal woont nu in een verzorgingstehuis

Valentin Schwarz, die zelf aan de slag ging na een afzegging van een eerder gekozen regisseur, had ongeacht zijn regiekeuzes ook veel pech. De hoofdrol, Siegfried, zou eerst door Stephen Gould worden gezongen, die werd verkouden, de invaller kreeg corona, en een dag voor de première werd de tenor Clay Hilley ingevlogen van zijn vakantie op Bari. Bij de première van Die Walküre zakte Wotan door een stoel, in een volgende akte moest hij worden vervangen. En de oorspronkelijke dirigent, Pietari Inkinen, kreeg tien dagen voor de première corona en dirigent Cornelius Meister moest inspringen.

De woedende reacties betekenen voor Schwarz overigens niet een definitieve mislukking. Het Bayreuth-publiek is niet makkelijk te behagen. De voorganger van Schwarz, Frank Castorf, jarenlang de gerenommeerde artistiek leider van de Berlijnse Volksbühne, kon in 2013 op een dertig minuten durend fluitconcert rekenen, aldus de schrijvende ramptoerist van Der Spiegel.