Pianist Yeol Eum Son: ‘Helderheid is niet waar ik naar streef, maar wie ik ben’

Zuid-Koreanen weten al vroeg in hun leven waar Den Haag ligt, vertelt pianist Yeol Eum Son (36). „De stad kreeg een traumatische plek in onze geschiedenis door de Affaire van de Geheime Afgezanten in 1907. Drie Koreaanse diplomaten probeerden toen onuitgenodigd binnen te komen bij de Tweede Internationale Vredesconferentie. Ons land zuchtte onder het koloniale juk van Japan, en zij wilden dat aankaarten. Ze wisten de publieke opinie in Nederland voor zich te winnen, maar de politieke deuren bleven dicht. Veel aanwezige mogendheden, waaronder Nederland, breidden in die tijd koortsachtig overal hun invloedsfeer uit. Een veroordeling van Japan zou betekenen dat zij zelf ook het boetekleed hadden moeten aantrekken.”

Het geeft Son daarom een bijzonder gevoel om in Den Haag – als ‘huismusicus’ van het Residentie Orkest – dit seizoen vier zelfgekozen concerten te spelen. En ze zal zeker even langs het voormalig Hotel de Jong aan de Wagenstraat lopen. Daar verbleven de drie Koreaanse diplomaten in 1907. Een kwart eeuw geleden werd het pand verbouwd tot vredesmuseum, genoemd naar een van hen, Yi Jun, die er destijds onder vreemde omstandigheden stierf.

„Deze geschiedenis was voor mij reden deze residentie komende dinsdag te beginnen met het Pianoconcert van Maurice Ravel”, zegt Son. „De ‘goede wil’ in Den Haag ten spijt, was Europa zeven jaar na die Tweede Vredesconferentie verwikkeld in de Eerste Wereldoorlog. Dat drama liet diepe sporen na bij Ravel, die nog een poos vrachtwagenchauffeur bij de Franse loopgraven was. Zijn idee voor het concert dateert van voor de oorlog, maar nadat die begon, legde hij het werk weg. Gedurende een reis door Amerika – begeesterd door negro spirituals en jazz – vond Ravel eind jaren twintig zijn inspiratie terug. Het moest, schreef hij, een onbezorgd stuk worden in de geest van klassieke virtuozen als Mozart en Saint-Saëns. Ravels muziek fascineert me, omdat hij verschillende tijdperken verenigt: hij staat met zijn ene been in de negentiende eeuw en verkent met het andere de twintigste. Ik hou van zulke grensfiguren.”

Hoorbaarheid

In zekere zin is de Ravel het epicentrum van haar residentie, vanuit de Franse componist grijpt Son later het seizoen terug op de al genoemde Saint-Saëns en Mozart en spiegelt ze hem aan een andere vernieuwer, de Amerikaan Gershwin, die compositieles bij Ravel wilde nemen, maar de Fransman stuurde hem terug naar huis met de retorische vraag: ‘Waarom een tweederangs Ravel worden als je een eersterangs Gershwin kunt zijn?’

Hoewel de vier componisten en stukken uiteenlopend van karakter zijn, voelt Son zich bij allemaal thuis. „Mozart is voor mij zoiets als een moedertaal. Het Tweede Pianoconcert van Saint-Saëns loopt over van kleuren, betoveringen, elegantie en lichtvoetigheid. En Gershwin blijft een van mijn grote muzikale helden, die met Rhapsody in blue nieuwe wegen opende.”

Son begon met piano op haar derde en trad vijf jaar later al voor het eerst op met orkest in Mozarts Pianoconcert nr.22. Ze groeide uit tot tienerster in eigen land en ging op haar twintigste naar het Duitse Hannover, een kweekvijver die veel beroemde pianisten voortbrengt. In de jaren erna brak Son wereldwijd door met onder meer tweede plekken op de grote podia van het Russische Tsjaikovski Concours en de Amerikaanse Van Cliburn Competition.

Helderheid kenmerkt haar spel. „Dat is niet waar ik naar streef, maar wie ik ben”, zegt ze. „Het zit in mijn aard. Ik kan ook mijn koffer niet inpakken met slecht gevouwen kleren, zelfs niet als ik te laat dreig te komen.” Bovendien had haar eerste belangrijke leraar een obsessie voor klank. „De eerste paar jaar konden we uren bezig zijn om steeds één enkele noot zo te polijsten dat hij precies voldeed aan het ideaal dat we in onze verbeelding koesterden. En hoewel ik tegenwoordig plooibaarder ben en me meer richt op de muzikale context, kan ik het nog steeds niet uitstaan wanneer niet alle noten hoorbaar zijn.”