Op Republikeins feestje in Arizona gaan de gezichten steeds somberder staan

Aan het begin van het officiële uitslagenfeestje van de Republikeinse Partij van Arizona is de sfeer nog opperbest. De aanwezigen laven zich aan de uitstekende resultaten van hun partijgenoten in enkele oostelijkere staten waar de uitslag al bekend is, vooral Florida. Spreekstalmeesters jutten de zaal op met beloftes wat de Republikeinen straks allemaal kunnen waarmaken in Washington. Presidentszoon Hunter „gaat de cel in”, nationaal infectieziektenexpert Dr. Anthony Fauci „zal vervolgd worden”, de lokale Democratische kandidaat-senator (en ex-astronaut) Mark Kelly „kan terug naar de ruimte”.

Maar als vanaf negen uur ’s avonds meer uitslagen uit de westelijke woestijnstaat zelf binnendruppelen, slaat de stemming gaandeweg om. In de hotelbars van het golfresort nabij Phoenix waar de Republikeinen bijeen zijn, wordt nog in hoog tempo gedronken. Er wordt gesmuld van de snacks, waarbij de pizzapunten veel sneller opgaan dan de schalen met rauwkost. En lang niet iedereen is in dresscode (cocktail attire), maar bijvoorbeeld uitgedost in een pak met bakstenenmotief (Trumps muur) of een Waar-is-Wally-outfit (de Democratische gouverneurskandidate was erg onzichtbaar).

En dan gaan in de grote balzaal plots de tv-schermen uit. Die vertoonden kort daarvoor nog de verkiezingsuitzending van Fox News, maar nu laten ze het partijlogo zien. De stemmen die in Arizona voor verkiezingsdag al werden uitgebracht, blijken in de landelijk gezien cruciale Senaatsrace bovenal naar de Democraten te gaan. Dat was verwacht, maar niet in deze mate.

Rode golf blijft uit

In een bijzaaltje verderop, weg van het feestgedruis, zit het campagneteam van afgevaardigde Paul Gosar er al enigszins bedrukt bij. Hij is in het Congres in Washington een loyaal verdediger van ex-president Trumps en diens leugen over kiesfraude in 2020. Aan het begin van de avond heeft hij nog een enorme ‘rode golf’ voorspeld. „We zullen in Arizona moeten leren surfen.” Maar dan leest zijn stafmedewerker enkel percentages op van haar mobieltje: als deze trend doorzet, zouden de Republikeinen de Senaatsrace verliezen.

En de trend zet zich de uren daarna door. In een bar elders in het resort, waar wel tv’s aanstaan, kijkt Michael Burbank rond half elf terneergeslagen naar CNN en Fox. Hij beheerde de afgelopen maanden het TikTok-account van de Republikeinse kandidaat-senator Blake Masters, een uitgesproken Trump-sympathisant wiens campagnekas miljoenen dollars ontving van de rechtse techmiljardair Peter Thiel. Anders dan sommige peilingen vooraf voorspelden, ligt Masters op koers te gaan verliezen, beaamt Burbank met een holle blik zijn ogen. „Ik snap er niks van.”

Problemen met printers

En zo hebben meer Republikeinen in Arizona een veel slechtere – of minder goede – avond dan vooraf gepeild. Wat kan er aan de hand zijn? Al doorpratend moet ook Burbank toegeven dat de omarming van Trumps verkiezingsleugens onafhankelijke kiezers in de swing state heeft afgeschrikt. Hij komt zelf oorspronkelijk uit New Hampshire en in die staat nomineerden de Republikeinen in de voorverkiezing ook een trumpist om het op te nemen tegen een niet zo populaire zittende Democratische senator. „En daar hebben we ruim verloren.”

Lees ook Trump blijkt geen garantie voor Republikeins succes

Maar zulke twijfel over de partijkoers lijkt zeldzaam. Suggesties over ‘fraude’ zingen al snel door de zaal. De verkiezingsdag is in Maricopa, de gemeente rond metropool Phoenix en met 4,4 miljoen inwoners veruit de volkrijkste van Arizona, dan ook allesbehalve soepel verlopen. Al meteen bij het opengaan van de stembureaus zijn er technische problemen met de machines die de stembiljetten verwerken. In circa een vijfde van de gevallen weigeren die dienst.

De hoogste verkiezingsfunctionaris van Maricopa meldt rond het middaguur dat het probleem bij printers zit, die de biljetten van een tijdsstempel voorziet. Die zouden niet donker genoeg zijn afgesteld, waardoor sommige biljetten niet geregistreerd worden. Bij een deel van de machines is dit probleem binnen enkele uren verholpen, andere blijven haperen. Bij een deel van de bureaus ontstaan lange rijen.

Veel Republikeinen hebben hun conclusie al getrokken: de Democraten hebben wéér gesjoemeld

De Republikeinse partij stapt om vijf uur ’s middags nog naar de rechter met het verzoek de stembussen – die om zeven ’s avonds sluiten – drie uur langer open te houden. Dat spoedappèl wordt verworpen, maar veel Republikeinen hebben hun conclusie dan al getrokken: de Democraten hebben wéér gesjoemeld. Onder anderen ex-president Trump zelf laat ’s middags een videoboodschap rondsturen waarin hij klaagt dat de verkiezingen in Maricopa „heel oneerlijk” zijn. „Er is veel slechts gaande.”

Nog dagen onzekerheid

Kari Lake, de Republikeinse gouverneurskandidate, zinspeelt rond half elf ’s avonds in een toespraak eveneens op fraude. Haar uitslagen zijn beter dan die van partijgenoten en het kan nog dagen duren voor haar race beslist zal zijn. Maar ook zij begint gelijk over de technische problemen en spreekt over „corruptie op het hoogste niveau”. Dan wijst ze naar het persvak achterin de zaal en klaagt dat we „van de nepnieuwsmedia geen vragen mochten stellen”.

Lees ook: In Arizona kunnen dit ‘de laatste vrije verkiezingen’ zijn

De ‘Big Lie’ van Trump heeft Lake en andere Republikeinse verkiezingsontkenners op het stembiljet niet de overtuigende zege opgeleverd waarop ze hoopten. En de perikelen in Maricopa lijken ze aan te willen grijpen voor meer rechtszaken over de uitslag. „De avond is nog vroeg. Het wordt een lange nacht. We zullen de overwinning uitroepen”, zegt Lake. „We zullen tot de laatste stem geteld is doorvechten”, belooft ze. Dan start een rocknummer in: We’re Not Gonna Take It, van Twisted Sister.

De zaal loopt al leeg en de andere Republikeinse kandidaten, die vooraf wel op het affiche stonden, hebben niet eens gesproken. Maar Stephen Tenner, die een T-shirt draagt met de tekst ‘Jezus is mijn verlosser, Trump mijn president’, blijft positief. De vlogger, die op het ultrarechtse YouTube-alternatief Rumble dagelijks tekeergaat tegen ‘kiesfraude’, de ‘plandemie’ en illegalen, is geheel niet verrast. „Ze hebben ons de zege weer ontnomen”, zegt hij.

Maar hij is juist hoopvol na vandaag: „Als we kunnen blootleggen dat er vandaag gefraudeerd is, zal ook het bedrog van 2020 uitkomen. Let op mijn woorden.”