NVWA gaf onterecht 11 miljoen uit aan vertrekregeling voor personeel

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) heeft onterecht bijna 11 miljoen euro aan overheidsgeld uitgegeven aan een vertrekregeling voor personeel. Dit heeft landbouwminister Piet Adema (ChristenUnie) eind vorige week gemeld aan de Tweede Kamer. Omdat de NVWA zich niet aan de voorwaarden van de regeling heeft gehouden, moest het uitgekeerde geld later uit eigen zak worden terugbetaald en kon het dit niet declareren bij het ministerie van Economische Zaken.

Adema baseert zich op een onderzoek van het Huis voor Klokkenluiders, een meldpunt voor tipgevers, waaruit blijkt dat de NVWA de regels heeft overtreden. Dat Adema de conclusie van dit onderzoek onderschrijft is opvallend, omdat zijn ministerie een aantal jaren terug nog van mening was dat de NVWA niets verkeerd had gedaan.

In maart 2014 kondigde de NVWA op haar intranet een vertrekregeling aan voor personeel. Via de regeling wilde ze „herplaatsing en doorstroom” van werknemers binnen de Rijksoverheid stimuleren, zo staat in het onderzoek van Huis voor Klokkenluiders. Een belangrijke voorwaarde van de regeling: de vrijgekomen plekken moesten worden ingevuld door vervangend personeel van andere organisaties binnen de Rijksoverheid. Vertrekkende NVWA’ers kregen maximaal 75.000 euro mee.

Maar vaak werd geen nieuw personeel aangetrokken. Voor 135 mederwerkers van de ruim 250 werd geen vervanger gevonden terwijl dit wel moet volgens de regels. Een NVWA-inspecteur trok hier intern over aan de bel. In mei 2018 kaartte de NVWA-inspecteur het probleem ook aan bij het ministerie van Landbouw, waar de NVWA dan inmiddels onder valt.

Naast de inspecteur uit ook het ministerie van Economische Zaken kritiek op de werkwijze van de NVWA. Zo stuurt de toezichthouder regelmatig personeel dat wil stoppen met buitengewoon verlof, tot een vervanger in beeld is. Dit staat volgens een ambtenaar van het ministerie van Economische Zaken „op zeer gespannen voet” met de wet- en regelgeving, zo schrijft het Huis voor Klokkenluiders in zijn onderzoek. Het Huis kreeg inzage in het mailverkeer tussen verschillende ministeries en de NVWA.

Eind juli 2018 meldt het ministerie van Landbouw aan de NVWA-inspecteur dat het een extern onderzoek instelt naar zijn melding. Drie maanden later zijn de uitkomsten bekend: de NVWA heeft niks verkeerd gedaan. Er is geen „misstand” aangetroffen.

De klokkenluider legt zich er niet bij neer en stapt naar het Huis voor Klokkenluiders. Het Huis pakt zijn melding op en komt tot een heel ander oordeel: de NVWA heeft de wet overtreden en is niet op een „zorgvuldige en rechtmatige wijze met overheidsgeld omgegaan”.

Het ministerie van Landbouw stelt tegen het Huis voor Klokkenluiders dat het onjuiste gebruik van de regeling niet heeft geleid tot „toename van de werkdruk en/of problemen”. Het erkent dat „ervaren, goede medewerkers” zijn vertrokken. Het ministerie stelt dat de vertrekregeling desalniettemin heeft geleid tot instroom en doorstroom van nieuwe medewerkers, en dat dit de „productie en sfeer” ten goede is gekomen.