Nieuwe Israëlische regering komt nu ook hard in botsing met Palestijnen

De nieuwe rechtse regering van de Israëlische premier Netanyahu is nog geen maand oud, maar ze zeilt nu al van de ene crisis naar de andere. Nadat ze eerst een groot deel van de Joodse bevolking tegen zich in het harnas had gejaagd met een plan om het Hooggerechtshof aan banden te leggen, volgde donderdag een eerste grote botsing met de Palestijnen.Daarbij vielen negen Palestijnse doden en tientallen gewonden.

Vrijdagavond volgde meer geweld met een aanslag op een synagoge in Oost-Jeruzalem, waar joodse gelovigen zich hadden verzameld voor de sabbat. Volgens Israëlische woordvoerders werden daarbij ten minste zeven mensen doodgeschoten. Ook de schutter zelf werd door de politie gedood, toen hij al schietend naar een Palestijnse wijk probeerde te ontkomen.

Donderdagochtend viel het Israëlische leger een vluchtelingenkamp bij de plaats Jenin, op de bezette Westelijke Jordaanoever, binnen. Jenin en het kamp worden door Israël al geruime tijd beschouwd als een broeinest van Palestijnse extremisten. Opvallend veel plegers van aanslagen op Israëlische militairen of burgers komen uit Jenin en omgeving. Veel Palestijnen daarentegen beschouwen het kamp, dat al sinds 1948 bestaat, als een inspirerende verzetshaard tegen de Israëlische bezetter.

Urenlange schietpartij

In het kamp bevond zich volgens Israëlische woordvoerders een groep bewapende Palestijnen die het zou hebben gemunt op Israëlische doelen. Er volgde een urenlange schietpartij, waarbij honderden kampbewoners de Palestijnse schutters bijsprongen door de Israëliërs te bestoken met onder meer stenen en molotovcocktails.

Zeven van de negen doden waren zelf gewapend en sommigen van hen waren lid van Islamitische Jihad, een radicale organisatie die Israël al jaren bestrijdt. Ook twee burgers werden gedood. De Israëliërs hadden geen doden te betreuren.

Lees ook: Hoop voor Jenin? Alleen als God het wil

Volgens de Palestijnen was het het grootste bloedbad op de Westelijke Jordaanoever in jaren. De nieuwe Israëlische minister van Veiligheid, Itamar Ben-Gvir, die een keiharde aanpak van de Palestijnen bepleit, feliciteerde de Israëlische troepen naderhand met hun actie. De Palestijnse Autoriteit, het Palestijnse zelfbestuur in Ramallah, zegde de veiligheidscoördinatie op de Westelijke Jordaanoever met Israël op. Een maatregel die de Palestijnen wel vaker hebben genomen maar die meestal weer snel werd ingetrokken.

Ook Islamitische Jihad zwoer wraak en voegde de daad bij het woord door in de nacht van donderdag op vrijdag vanuit de Gazastrook twee raketten af te vuren op het zuiden van Israël. Beide raketten werden echter door de Israëlische luchtafweer onderschept en onschadelijk gemaakt. Israël sloeg daarop terug met luchtaanvallen, waarbij volgens Israël een ondergrondse rakettenfabriek werd verwoest.

Geen verdere escalatie

Geen van de partijen leek echter belust op verdere escalatie. Netanyahu bevestigde dat al later op de dag en het Israëlische leger liet vrijdag weten dat het geen nieuwe luchtacties zou ondernemen als er geen nieuwe raketten zouden worden afgevuurd vanuit de Gazastrook. Bij het vrijdaggebed op de voor moslims heilige Tempelberg in Jeruzalem heerste een gespannen sfeer. „In geest en bloed zullen we jullie ten offer brengen”, schreeuwden jongeren naar Israëlische bewakers. „Groeten Jenin, groeten Gaza.”

Ook de Verenigde Staten probeerden al sinds donderdagochtend achter de schermen om Israëliërs en Palestijnen tot kalmte te manen. Washington wilde niet dat de spanningen verder zouden oplopen, terwijl er voor volgende week een bezoek van minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken aan Israël en de Westelijke Jordaanoever staat gepland.

Netanyahu’s regering kan bovendien zaterdag nieuwe demonstraties tegemoet zien in Tel Aviv en andere steden tegen haar plannen om het laatste woord over wetgeving aan het parlement en niet langer aan het Hooggerechtshof te gunnen. Veel Israëliërs vrezen dat de democratie in hun land hierdoor onherstelbare schade zal oplopen. Zij hebben het gevoel dat de ziel van Israël op het spel staat en trokken daarom op drie achtereenvolgende zaterdagen massaal de straat op om hun woede hierover te uiten.

Volgens sommige commentatoren komt de nieuwe confrontatie met de Palestijnen Netanyahu eigenlijk niet slecht uit. Die leidt de aandacht enigszins af van de heftige emoties die de laatste paar weken naar boven borrelden tijdens de demonstraties.