N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Luister naar
07:49
Handelscorridor IMEC Op de afgelopen G20-top kondigden India, de Verenigde Staten, de Golfstaten en Europese landen een nieuwe handelsroute aan. Wat is het doel van deze economische corridor?
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data105263290-54af94.jpg)
In de rits multilaterale afspraken die de regeringsleiders van de G20-landen afgelopen weekend maakten, viel één aankondiging extra op: India, de Verenigde Staten, de Golfstaten en Europese landen gaan een nieuwe handelsroute tussen Europa en India ontwikkelen: IMEC. Wat behelst deze corridor, en wat betekent die voor wereldhandel en wereldpolitiek?
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data105121516-93e70a.jpg)
1 Wat is IMEC?
India, Saoedi-Arabië, de Verenigde Arabische Emiraten, Frankrijk, Duitsland, Italië, Europese Unie en de Verenigde Staten ondertekenden zaterdag een intentieverklaring voor een India Middle East Europe Economic Corridor (IMEC). Doel is de verbindingen en handelscontacten tussen het Europese continent en India te verbeteren en zo de economische ontwikkeling van Europa, Azië en de Golfstaten te bevorderen. Daarin fungeert de Arabische Golf als ‘scharnierpunt’. Het plan voorziet onder meer in aanleg van een grensoverschrijdende spoorverbinding, in aanvulling op bestaande routes voor scheepvaart en wegvervoer. Parallel daaraan moeten kabels worden gelegd voor elektriciteit en digitale communicatie, en een pijpleiding voor ‘schone’ waterstof. De economische corridor moet het transport van goederen en diensten door, van en naar India, de Emiraten, Saoedi-Arabië, Jordanië, Israël en Europa bevorderen en verduurzamen.
2 Hoe haalbaar is deze verbinding?
De intentieverklaring noemt kosten noch planning. Het document legt de politieke wil voor ontwikkeling van de verbinding vast. Een nadere uitwerking zal een tijdschema bevatten, zo is de bedoeling. Binnen enkele maanden komen de landen weer samen.
Duidelijk is dat uitvoering van de plannen hoge investeringen vergt. Een persbericht van India, dit jaar voorzitter van de G20-top, verwijst naar betrokkenheid van de Wereldbank. Voor de Europese Unie past IMEC in de strategie mondiaal te investeren in infrastructuurprojecten. In dat kader lanceerden Unie, VS en Indonesië vorig jaar tijdens de G20-top op Bali het Partnership for Global Infrastructure and Investment. Hierin past weer het Global Gateway-programma van de EU, zo’n negentig projecten verspreid over de wereld waarvoor de Europese lidstaten tot 2027 300 miljard euro vrijmaken.
Geld voor IMEC zal onder meer moeten vloeien naar uitbreiding en koppeling van de railnetten van Saoedi-Arabië en de Emiraten, en tussen Jordanië en Israël. Sinds kort zijn de spoorwegen van de VAE en Saoedi-Arabië met elkaar verbonden, en er wordt gewerkt aan uitbreiding van dat gedeelde netwerk. Ook is er een verbinding tussen Saoedi-Arabië en Jordanië. Investeringen in havens binnen de handelscorridor zijn onder meer voorzien in het Israëlische Haifa.
Behalve in fysieke verbindingen moet in de relaties tussen regeringen worden geïnvesteerd. Saoedi-Arabië en Israël hebben nu geen formele diplomatieke banden. Wel zijn er signalen van ‘normalisering’ – de Saoediërs laten tegenwoordig Israëlische vluchten toe in hun luchtruim.
De Israëlische premier Benjamin Netanyahu, niet aanwezig op de G20-top, noemde het IMEC-plan „ongeëvenaard”. „De staat Israël kan nu een centraal knooppunt worden in de wereldeconomie, en een brug van vrede.”
:format(jpeg):fill(f8f8f8,true)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/data105252714-67ad92.png|https://images.nrc.nl/ub_d00Nt-QcyxbtrRA0DhKnw0-M=/1920x/filters:no_upscale():format(jpeg):fill(f8f8f8,true)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/data105252714-67ad92.png|https://images.nrc.nl/9nTkZTp_L0p0hS8AahAzmoYV1Uk=/5760x/filters:no_upscale():format(jpeg):fill(f8f8f8,true)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/data105252714-67ad92.png)
3 Wat is het belang van IMEC?
Een betere aansluiting van spoor- en havenverbindingen kan de duur van goederentransport tussen India en Europa flink bekorten. Volgens hoogleraar internationale betrekkingen Michaël Tanchum, onder meer verbonden aan het Amerikaanse Middle East Institute, kan transport dan tien dagen duren, waar dat nu via het Suezkanaal zeventien dagen is. Al in 2021 zette hij voor het Institute of South Asian Studies in Singapore uiteen hoe India, de Golfstaten en Europa nader tot elkaar kruipen. Volgens hem werkte India aan „een nieuwe strategische wereldkaart”.
Verbetering van de route tussen India en de Golfstaten kan volgens Tanchum zoden aan de dijk zetten; de Emiraten zijn in grootte de derde handelspartner van India. Andere analisten uiten twijfels. Zij vragen zich af of het transport echt zo slecht verloopt dat dit een miljardeninvesteringen rechtvaardigt. Uit de publieke uitingen van de partijen achter de intentieverklaring valt niet op te maken waar het goederentransport nu problemen zou ondervinden.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data98650108-273951.jpg)
Het belang van de IMEC-aankondiging schuilt dan ook vooral in de geopolitieke implicaties. Economische en politiek-strategische beslissingen vallen steeds meer samen, aldus de Indiase politiek analist Kabir Taneja. Het internationale signaal van de nieuwe economische corridor: niet alleen China verstaat de kunst regio’s politiek, zakelijk en infrastructureel aan zich te binden.
Ook de Amerikaanse nieuwssite Axios signaleerde al eerder toenadering tussen de landen die zich nu bij IMEC hebben aangesloten. Voor de VS is het project een kans om de Chinese invloed in het Midden-Oosten wat terug te dringen. De regering-Biden zou nog voor de presidentsverkiezingen van volgend jaar de banden met Saoedi-Arabië willen aanhalen, Amerikaanse diplomaten zoeken sinds mei toenadering tot de Golfstaten. Axios wijst specifiek op ontmoetingen die Bidens veiligheidsadviseur Jake Sullivan afgelopen mei in Saoedi-Arabië had met collega’s uit dat land, de Emiraten en India.
4 China is toch ook bezig met een ambitieus handelsinitiatief?
Al tien jaar investeert China wereldwijd fors in ambitieuze infrastructuurprojecten, zoals havens en wegen. Dit Belt and Road Initiative (BRI), dat China in de betrokken landen toegang geeft tot grondstoffen en politieke invloed, zit de VS en India niet lekker.
Indiase media omschrijven de nieuwe corridor daarom als een alternatieve transportstructuur, bedoeld om de Chinese expansiezucht te kenteren. Zij hebben het over een ‘specerijenroute 2.0’, een moderne variant van de Zijderoute waarover handelaren eeuwen geleden via het Midden-Oosten tussen Oost en West trokken.
Die analogie past, niet in de laatste plaats omdat het BRI ook bekendstaat als ‘de nieuwe Zijderoute’. Overigens is het Chinese initiatief veelomvattender. Het bevat ook infrastructuurprojecten in Afrika en, sinds kort, investeringen in 21 Latijns-Amerikaanse landen.
Niettemin raakt IMEC nadrukkelijk fysiek projecten op de ‘Chinese’ route. Saoedi-Arabië en de Emiraten werken al samen met Beijing. Het is echter onwaarschijnlijk dat die landen een keuze gaan maken voor de nieuwe Zijderoute of de IMEC-corridor.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2023/05/data100383990-18656f.jpg)
Dat ligt anders voor Italië, afgelopen weekend mede-ondertekenaar van de intentieverklaring. Premier Giorgia Meloni zoekt al langer een manier om zich terug te trekken uit het BRI, wegens de groeiende spanningen tussen het Westen en China. Als de Italianen uit IMEC geld voor transportinfrastructuur krijgen dat de Chinese investeringen vervangt, zou dat voor haar een uitkomst zijn.
