De krimp van Schiphol wordt hoogstwaarschijnlijk weer uitgesteld. De Europese Commissie heeft meer tijd nodig om de plannen van het Nederlandse kabinet te beoordelen die de geluidsoverlast van de luchthaven moeten beperken.
Dat schrijft demissionair minister Mark Harbers (Infrastructuur en Waterstaat, VVD) aan de Tweede Kamer. Hij beantwoordt vragen die de Kamer stelde bij de behandeling van de begroting van zijn ministerie. Zo lijkt het beleid dat het huidige, demissionaire kabinet de afgelopen jaren voerde om de overlast van Schiphol te beperken, grotendeels mislukt.
Harbers meldt nieuwe vertraging bij de Europese procedure die hij moet volgen om het aantal vluchten op Schiphol te verlagen vanwege geluidshinder. Zo’n procedure – een ‘balanced approach’ – schrijft voor dat eerst allerlei andere maatregelen om vliegtuiglawaai te verlagen moeten worden onderzocht (woningisolatie, alternatieve aanvliegroutes) voordat de capaciteit van een luchthaven mag worden verlaagd.
De minister schrijft in zijn brief van dinsdag dat het „onwaarschijnlijk” is dat de Europese procedure op tijd is afgerond om het aantal vluchten vanaf 1 november 2024 te verlagen. De Europese Commissie heeft zoveel vragen over de plannen die Nederland heeft moeten voorleggen aan Brussel, dat de procedure langer duurt dan voorzien. Wanneer de Commissie klaar is met de behandeling, is nog onbekend. Op 1 november wilde Harbers het maximale aantal vluchten per jaar verlagen tot 452.500. Nu hanteert Schiphol een maximum van 483.000 per jaar.
De mededeling van Harbers is een nieuwe tegenvaller voor omwonenden van de luchthaven. Inwoners van onder meer Aalsmeer en Uithoorn hoopten dat het huidige, inmiddels demissionaire kabinet de hinder van overvliegende toestellen zou beperken. Zij klagen al jaren over geluidshinder en over het feit dat het lawaai wordt gedoogd.
Drietrapsraket
In juni 2022 maakte minister Harbers een ambitieus plan bekend om de hinder van Schiphol te beperken. Dat plan was een drietrapsraket. Ten eerste het aanscherpen van de huidige geluidsregels, die niet werden gehandhaafd. Ten tweede een harde grens aan het aantal vluchten – ook ’s nachts. En ten derde, over enkele jaren, het invoeren van een nieuw stelsel dat het aantal vluchten laat afhangen van geluid en uitstoot.
KLM en andere Nederlandse en buitenlandse luchtvaartmaatschappijen en brancheverenigingen stapten vorig jaar naar de rechter om de krimp van Schiphol van tafel te krijgen. De juridische procedure is inmiddels aangeland bij de Hoge Raad. Die moet zich er dit voorjaar over uitspreken.
In november meldde Harbers al dat hij de eerste fase van de krimpplannen opschort. Strenger handhaven had geleid tot maximaal 460.000 vluchten. Harbers zag af van het plan onder druk van de Verenigde Staten en de Europese Commissie. De VS vinden dat Nederland internationale luchtvaartverdragen schendt door (Amerikaanse) luchtvaartmaatschappijen te weren van Schiphol om de geluidsoverlast te beperken. KLM vreesde dat het op zijn beurt (deels) zou worden verbannen van Amerikaanse vliegvelden. De Europese Commissie uitte twijfels of ook stap één van het kabinetsbeleid een ‘balanced approach’-procedure vereiste.
De vraag is nu wat overblijft van de wens van het kabinet om de hinder van Schiphol te beteugelen. De eerste fase is opgeschort, de tweede fase is nu vertraagd. En aan fase drie, een geheel nieuw stelsel dat het aantal vluchten koppelt aan geluidsnormen en emissieafspraken, is het ministerie nog nauwelijks begonnen. Wat een nieuw kabinet wil met de luchtvaart is nog onbekend, maar de partijen die nu praten over de vorming van een regering lijken vriendelijker te staan ten opzichte van de luchtvaart dan de huidige coalitie.
Bovendien lijkt ook het plan van de directie van Schiphol, met acht punten om zelf de impact op de omgeving van het vliegveld te beperken, minder concreet dan interim-topman Ruud Sondag in april 2023 voorstelde. Zo kan Schiphol niet eigenhandig het aantal nachtvluchten beperken, schreef minister Harbers ook aan de Tweede Kamer.
