Het is het laatste dorp in de Westhoek van Vlaanderen op de grens met Frankrijk, het heet Watou. Hier begon in 1980 dichter, bibliothecaris en ex-onderwijzer Gwy Mandelinck een groots kunstenproject dat hij Poëziezomer Watou noemde. In vervallen boerenschuren, leegstaande huizen, op hooizolders en in stallen combineerde hij poëzie met beeldende kunst. Afgelopen vrijdag 5 april is de inspirator op 87-jarige leeftijd overleden in zijn woonhuis in Aartrijke. Mandelinck was al lange tijd ziek.
Tussen 1980 en 2008 trok het zomerse evenement jaarlijks ruim 20.000 bezoekers, onder wie veel Nederlanders. Mandelinck en zijn vrouw Agnes Hondekijn traden op als wellevende gastheer en gastvrouw.
Mandelinck werd op 23 januari 1937 als Guido Haerynck in het dorp Wakken in West-Vlaanderen geboren. In 1979 kwam hij met zijn gezin van drie kinderen in Watou te wonen. Nadat hij in het boek De Westhoek: een beeldend verhaal over het Heuvelland, Ieper, Poperinge, Veurne-Ambacht (1979) een ode aan het grensgebied had geschreven, besloot hij tot de Poëziezomers, mede op verzoek van de gemeentesecretaris: het dorp was op sterven na dood.
Nationaal en internationaal
Van begin af aan wist Mandelinck met zijn tomeloze energie, enthousiasme en kennis zowel nationaal als internationaal belangrijke namen aan zich te binden, onder wie Roger Raveel, Panamarenko, Marlene Dumas en Pedro Cabrita Reis.
Elke Poëziezomer had een thema, meestal een regel uit een gedicht van een van zijn favoriete dichters, zoals Hugo Claus, Rutger Kopland, Anton Korteweg, Peter Verhelst, Herman de Coninck, Eva Gerlach en Eddy van Vliet. Van de beeldende kunstenaars was Raveel sinds de oprichting bij Watou betrokken. Zijn uit glas en spiegels bestaande monument voor Hugo Claus, in de vorm van een silhouet, siert nog altijd het hart van het dorp, het Watouplein.
Met die destijds originele combinatie van gedichten en beeldende kunst heeft Mandelinck het dorp elan en leven gegeven. Het festival bestaat nog steeds, Mandelinck beëindigde zijn Poëziezomers in 2008. Het was destijds vooral de rauwheid van het deels verlaten dorp, op de „rand van het niets, in een schemerzone” zoals Mandelinck het noemde, die aan Watou zijn ongeëvenaarde bezieling gaf.
