N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Bingereaden Zomer! Tijd voor goede leesvoornemens. Deze week: lhbti-literatuur.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2022/07/data88785869-c6919f.jpg)
Het is inmiddels een cliché geworden bij de promotie van een lhbt-werk. ‘Ik had deze serie/podcast/roman willen zien/luisteren/lezen toen ik klein was’, zegt de maker dan. Emancipatie komt immers met representatie, nog zo’n cliché, want, komt er nog een, hoe weet je wie je bent als je jezelf nergens in herkent?
Maar het is waar. Ik heb nog nooit zo gezwijmeld als bij Call Me By Your Name van André Aciman (het boek was dubbel zo intens als de film). Niet omdat het het beste boek is dat ik ooit las, maar omdat ik Elio bijna wérd. „Elio, Elio, Elio”, zoon van een professor, die rond een landhuis in Noord-Italië hard to get speelt met de iets oudere student-in-residence Oliver. Een spel van afstoten en aantrekken, tot op de laatste bladzijde, ik werd er helemaal gek van. En dan las ik het ook nog in Italië.
Wat hielp: homoseksualiteit wordt er nauwelijks in geproblematiseerd. Het is geen reden voor geweld of zelfhaat. Afwijken van de norm manifesteert zich vaak zo veel subtieler, verrassender en herkenbaarder. Waar Call Me By Your Name binnen het puberale jongensbrein blijft hangen, voegt Zwemmen in het donker (Tomasz Jedrowski) daar nog een politieke laag aan toe uit de Poolse jaren tachtig. Natuurlijk wel een problematische omgeving voor een jonge homo, maar ook eentje die nog actueel is.
Detransition, baby (Torrey Peters), onlangs vertaald, brengt trans personages ook veel verder dan de slachtofferrol. In Detransitie, baby hebben Reese en Ames net zo’n rijk gevoelsleven als ieder ander goed hoofdpersonage. De trans ervaring is het sausje over hun vele geestige beslommeringen over voorbije liefde en onverwachts ouderschap.
En lees zo ook over lesbische liefde, maar vooral over liefdesverdriet (Over de liefde, Doeschka Meijsing) of scheiden (We zullen niet te pletter slaan, Nina Polak). Of over ‘the only gay in the village’, maar vooral over het beklemmende dorp zelf (Stenen Eten, Koen Caris).
Tomasz Jedrowski: Zwemmen in het donker. Meulenhoff, 224 blz. €21,99
Torrey Peters: Detransitie, baby. Atlas Contact, 448 blz. €20
Doeschka Meijsing: Over de liefde. Querido, 237 blz. €20
