Johan Vollenbroek: ‘Ministers hebben onvoldoende moed om de veehouderij aan te passen’

Met milieugroep Mobilisation for the Environment won voorman Johan Vollenbroek al veel rechtszaken om beter natuurbeleid af te dwingen. Woensdag gaf de Raad van State hun opnieuw gelijk in de opzienbarende zaak om het bouwproject Porthos in de Rotterdamse haven, waardoor de bouwvrijstelling van tafel gaat.

Bent u blij met de uitspraak?

„Ja, we zijn tevreden. Maar het voelt niet als een overwinning. Het is vooral heel jammer dat we er anderhalf jaar voor hebben moeten procederen. Dat de bouwvrijstelling niet deugde, werd direct al aangegeven door prominente juristen. De Raad van State had er oorspronkelijk ook al negatief over geadviseerd. Nu is het gewoon heel zonde van alle verloren tijd en energie.”

U wint rechtszaak na rechtszaak over stikstof. Wat zegt dat u?

„Dit is het zoveelste geitenpaadje waar het kabinet op onderuit gaat. Uiteindelijk hebben de ministers onvoldoende ruggengraat, moed en visie om de veehouderij aan te passen. Dat is de kern van het probleem. Als er maar één tractor de snelweg op jakkert, staat het kabinet weer te bibberen. Vanochtend zei landbouwminister Piet Adema [ChristenUnie] in Trouw dat hij ‘niet dogmatisch’ wil vasthouden aan halvering van de stikstofuitstoot in 2030. Daar gaan we weer. Het is steeds: uitstellen, uitstellen, uitstellen.”

Met Porthos zouden bedrijven als Shell en Exxon CO₂ kunnen afvangen om op te slaan in de Noordzee. Dat zou toch goed zijn voor het klimaat?

„Bij Porthos wilde de overheid een transportsysteem voor CO₂ bouwen voor grote vervuilers. Er is een te groot geloof in deze techniek. Eerdere projecten sneuvelden ook, zoals een project dat uitstoot van kolencentrales zou moeten afvangen. Er is veel elektriciteit nodig om CO₂ af te vangen en ondergronds op te slaan. En hoe duurzaam is het? Blijft de CO₂ wel onder de aardlagen zitten? Komt het niet na een paar jaar omhoog? Wie is dan aansprakelijk? Het is een speculatief proces om het oude, fossiele beleid te kunnen voortzetten.”

Lees ook deze analyse: Bouwen wordt behoorlijk lastig door de stikstofuitspraak, ook al is er geen acute bouwstop

Deze uitspraak vertraagt de bouwsector, waardoor de huizencrisis langer blijft bestaan. Ook duurzame projecten worden vertraagd.

„Zoals welke? Het bouwen van zonneparken? Daar komt vrijwel geen stikstof bij vrij. Bij windmolenparken op zee is het sowieso geen probleem. Dit wordt zwaar overdreven door de sector.

„Wij hebben nog nooit geprocedeerd tegen woningbouw. Het domme is dat het kabinet de woningbouw, wat betreft de bouwvrijstelling, in dezelfde mand heeft gestopt als de megastallen. Vorig jaar hebben we minister De Jonge een brief geschreven waarin we hem waarschuwden dat de bouwvrijstelling waarschijnlijk van tafel zou gaan. We riepen hem op de bouwvrijstelling juist te beperken tot alléén de woningbouw, onder voorwaarden zoals compenserende maatregelen om de natuur te beschermen. Daar heeft hij niet naar geluisterd. Wat moet je nu met zulke ministers?”