Je betaalpas gebruiken als vervoerbewijs? Vanaf volgende week kan dat in heel Nederland

Treinreizigers hoeven vanaf dinsdag geen vervoerbewijs meer te kopen bij de kaartautomaat, of een ov-chipkaart te gebruiken. Vanaf 31 januari kunnen ze reizen met bankpas, creditcard of smartphone. Dat maakt NS donderdag bekend. Ook in de treinen van Arriva in Limburg en Qbuzz in Zuid-Holland werkt het vanaf dinsdag.

„In- en uitchecken voor de trein is dan net zo makkelijk en snel als contactloos betalen van je boodschappen”, zegt Tjalling Smit, directielid van NS. Zo wil het spoorbedrijf meer incidentele reizigers trekken die nu niet of nauwelijks de trein gebruiken. „Denk aan de verstokte automobilist”, zegt Smit. „Die vindt reizen met trein nu misschien lastig en de ov-chipkaart vooral veel gedoe.”

NS vervoert nu 15 tot 20 procent minder reizigers dan voor de Covid-pandemie. Dat is een gemiddelde; doordeweeks is het aantal forensen 30 procent lager. Op vrijdag is het zelfs rustiger in de trein dan in het weekend, als veel recreanten op pad gaan.

Lees ook: Het einde van de ov-chipkaart nadert: nieuwe methode is ‘veiliger en goedkoper’

Eerste land

Reizen met de bankpas is onderdeel van het project OVpay. Daarin werken alle openbaarvervoerbedrijven in Nederland samen om de reiziger slimmer en moderner te laten afrekenen. De vervoerders investeren samen circa 100 miljoen euro in het meerjarige project OVpay – met name in technologie. Pakweg een derde van de investeringen komt voor rekening van NS, de grootste vervoerder.

Wie wel eens de bus neemt in de Vlaamse stad Gent, de rode dubbeldekkers in Londen of het ov in Singapore, is misschien al bekend met reizen op de bankpas. Nederland is volgens Smit het eerste land ter wereld waar je overal met je bankpas kan reizen. In maart 2021 begon in Nederland de eerste proef, op de bussen van Arriva in Lelystad.

In een groot aantal regio’s in Nederland hebben vervoerders hun ov-poortjes en scanners inmiddels omgebouwd. In Friesland, Limburg, Rotterdam en Utrecht volgen regionale vervoerders op korte termijn. In het eerste kwartaal van dit jaar moet reizen met de bankpas overal kunnen.

Ondanks de miljoeneninvesteringen verwacht NS geen grote stijging van de lossekaartverkoop, zegt Smit. Hij rekent op een kleine verhoging; losse kaartjes zijn goed voor circa 10 procent van alle reizen bij NS.

Anoniem reizen blijft

De bankpas vervangt de ov-chipkaart overigens niet. Smit: „De ov-bedrijven werken ook aan een nieuwe chipkaart, in een digitale variant en in de vorm van een plastic kaartje. Zowel op naam als naamloos. Mensen die vanwege hun privacy anoniem willen reizen, kunnen dat blijven doen.”

De huidige ov-chipkaart is verouderd, stelt Smit. De nieuwe technologie, EMV, wordt ook gebruikt door alle banken voor contactloos betalen.

NS heeft de afgelopen maanden alle poortjes op de stations omgebouwd. Die vaste poortjes, via glasvezel verbonden met een centrale computer, maakten het een dure maar relatief gemakkelijke operatie, aldus Smit. Vervoerders met bussen en trams hadden het lastiger. Zij moesten kaartscanners installeren die via een mobiel netwerk in contact staan met het systeem van Translink. Dat bedrijf verzorgt de techniek van OVpay.

Zwarte lijst

Banken houden Translink voortdurend op de hoogte. Elke drie tot vijf minuten krijgt Translink van de banken een ‘zwarte’ lijst met informatie van klanten die rood staan, geen geldige rekening hebben of om een andere reden niet zouden mogen reizen met hun betaalpas. Wie op zo’n deny list staat, komt de bus of de tram niet in, en het perron niet op.

Reizigers moeten wel opletten, zegt Smit: haal de bankpas uit je portemonnee, anders wordt het bedrag misschien afgeschreven van meer rekeningen als je verschillende passen bij je hebt.

In trein, bus, tram of metro kan de conducteur het vervoerbewijs controleren door de bankpas te scannen met zijn smartphone. Na het uitchecken, aan het einde van de dag, stuurt Translink de bank het totaalbedrag dat de vervoerders van reizigers willen innen. „De bank weet niet waar je hebt gereisd”, zegt Smit. „En Translink weet niet wat je op je rekening hebt staan, zoals het evenmin toegang heeft tot andere persoonlijke financiële informatie.”

Treinreizen met bankpas, creditcard of smartphone kan voorlopig alleen voor het volle tarief en tweede klas. Wie eerste klas wil reizen, of met korting, heeft een ov-chipkaart en/of abonnement nodig. Later in het jaar wil Translink dergelijke mogelijkheden toevoegen aan OVpay.