In München wordt rekening gehouden met een lange oorlog: ‘Dit is niet het uur voor dialoog met Rusland’

Europese leiders lieten zich vrijdag op een conferentie in München niet verleiden tot voorspellingen over de duur van de oorlog in Oekraïne. Wel onderstreepten de Duitse kanselier Olaf Scholz en de Franse president Emmanuel Macron dat Oekraïne ook op lange termijn op hun steun kan rekenen, dat Poetin de oorlog hoe dan ook niet mag winnen en dat de komende weken „beslissend” zullen zijn. Macron zei dat hij „klaar is voor een langdurig conflict”. Scholz voorspelde: „Het revisionisme van Poetin zal niet zegevieren”.

Vlak daarvoor had president Volodymyr Zelensky de jaarlijkse veiligheidsconferentie in de Beierse hoofdstad geopend met een videopleidooi voor snellere wapenleveranties. „We hebben snelheid nodig. Ons leven hangt ervan af.” Zelensky vergeleek Oekraïne met David die zich tegen een Russische Goliath moet weren.

In München zijn dit weekend vertegenwoordigers uit een kleine honderd landen aanwezig. Het Russische regime is voor het eerst sinds decennia niet welkom. De conferentie heeft traditioneel een sterk Atlantisch karakter, en is dit jaar, vlak voor de jaardag van de Russische inval komende week, vooral een demonstratie van westerse standvastigheid.

Lees ook: Zware verliezen zaaien twijfel over Russisch offensief

„We moeten onze steun intensiveren zodat de bevolking van Oekraïne en zijn krijgsmacht met een tegenoffensief de kans op geloofwaardige onderhandelingen kan vergroten”, zei Macron. „Het is ook heel duidelijk dat dit niet het uur is voor dialoog” met een Rusland „dat kiest voor oorlog, dat er voor kiest de oorlog te intensiveren, dat oorlogsmisdaden begaat en civiele infrastructuur vernielt”.

Investeren in krijgsmacht

Rusland kan en mag deze oorlog niet winnen en de Russische agressie moet mislukken, „omdat we de bagatellisering van het illegale gebruik van geweld niet kunnen accepteren”, aldus Macron. Anders komt de Europese en mondiale veiligheid in gevaar. De enige acceptabele manier om Poetin weer aan tafel te krijgen is collectief geloofwaardig op te treden, zei hij.

Macron probeerde ook wat verder in de toekomst te kijken. Vrede, zei hij, is pas geloofwaardig als het Westen niet alleen vandaag sterk staat, maar de huidige eendracht ook op lange termijn volhoudt. Hij deed dan ook een beroep op Europese landen te blijven investeren in hun krijgsmacht. „Als wij Europeanen vrede willen, moeten we investeren in defensie.”

We zullen de balans blijven zoeken tussen de best denkbare steun voor Oekraïne en het voorkomen van een ongewilde escalatie

Olaf Scholz Duitse kanselier

Zo wil hij graag dat de Europese landen sterker samen optrekken bij de verdediging van het Europese luchtruim. Ook zou Europa beter moeten nadenken over nucleaire afschrikking en daarbij, naast de nucleaire bescherming die Europa geniet van de VS, zelf meer verantwoordelijkheid moeten nemen. Hij herinnerde eraan dat de VS een wapenakkoord voor middellange-afstandsraketten met Rusland hebben opgezegd. Europa was geen partij bij dat akkoord, maar het ging wel om de veiligheid van Europa.

Lees ook: Minister Ollongren houdt rekening met ‘inktzwart’ scenario. ‘Oekraïne beseft ook dat deze oorlog nog lang kan duren’

Scholz kon een glimlach niet onderdrukken toen ter sprake kwam dat Duitsland nu alleen staat met de levering van geavanceerde Leopard 2 tanks aan Oekraïne. Eerst lag Scholz weken onder vuur omdat hij weigerde de levering van de tanks van Duitse makelij door andere landen vrij te geven. Nadat hij zich verzekerde van de steun van president Biden ging hij overstag en beloofde dat ook Duitsland de geavanceerde wapens zou doneren. Maar nu het erop aankomt zijn andere landen die de tanks hebben niet bepaald scheutig met donaties.

Geen blauwdrukken

Scholz onderstreepte dat hij altijd het risico op escalatie in het oog houdt. Het gaat in Poetins oorlog om een imperialistische oorlog van een kernmacht. Dat is een nieuwe situatie waar geen blauwdrukken voor bestaan, aldus Scholz. „We zullen de balans blijven zoeken tussen de best denkbare steun voor Oekraïne en het voorkomen van een ongewilde escalatie.”

Naast de oorlog in Europa staat ook de steeds moeizamere verhouding tussen China en Westen op de agenda. Deze zaterdag spreken zowel de Amerikaanse vicepresident Kamala Harris als de Chinese minister van buitenlandse zaken. Vóór het ballonincident leken de grootmachten af te koersen op een behoedzame toenadering.