In Australië zijn katten een grote bedreiging voor de biodiversiteit

Het was even wennen, maar inmiddels kijken de buren er niet meer van op als ze Emerson Riley (46) en haar kat Mimi (11) een blokje om zien maken. Mimi trippelt rond, ongehinderd door het lijntje waar ze aan vast zit. „Ze vindt het heerlijk om rond te snuffelen en om zich heen te kijken. Buiten is ze gelukkig”, zegt Riley.

Riley woont in een net uit de grond gestampte buitenwijk van de Australische hoofdstad Canberra. Al bij de voordeur is duidelijk dat hier een kattenliefhebber woont. Op het houten naambordje staat: ‘Emerson & Mimi’, een tekening van een kat ernaast.

„Mimi is mijn hele wereld. Ik ben stapelgek op haar”, zegt Riley terwijl ze de kat onder de kin kriebelt. Mimi laat het zich welgevallen. Ze heeft een oranje, langharige vacht met witte accenten. Om haar nek hangt een kleurrijke halsband van gehaakte bloemen en linten, een creatie van Rileys moeder. „Mijn moeder is erg creatief en ik vind het leuk om Mimi mooi aan te kleden. Het maakt haar allemaal niet uit, zolang ze maar naar buiten mag.”

Het had weinig gescheeld of Mimi had voorgoed binnen moeten blijven. In de Australian Capital Territory, waar Canberra ligt, wordt deze vrijdag een van de strengste wetten ter wereld van kracht voor het houden van katten. Nieuwe katten mogen niet meer vrij rondlopen. In verschillende wijken gelden de strenge regels ook voor oudere katten, zoals Mimi. Wie zich daar niet aan houdt, riskeert een boete van ruim duizend euro.

Dat moet de schade die katten aanrichten beperken. Jaarlijks doden 2,7 miljoen huiskatten en drie tot zes miljoen wilde katten in Australië meer dan een miljard zoogdieren, 399 miljoen vogels, 609 miljoen reptielen en 92 miljoen kikkers. „Australië is een groot land, maar het is duidelijk dat katten een enorme impact hebben op onze biodiversiteit”, zegt Helen Oakey, directeur van milieuorganisatie Conservation Council ACT.

De unieke flora en fauna van Australië hebben zich gedurende miljoenen jaren geïsoleerd van de rest van de wereld ontwikkeld. Met de komst van Europeanen ruim 230 jaar geleden werd dat verstoord. Katten werden in 1788 in Australië geïntroduceerd. Binnen zeventig jaar hadden ze zich over het hele land verspreid, en sindsdien droegen ze bij aan het uitsterven van zeker 25 inheemse diersoorten.

Vooral rond Canberra is de schade aanzienlijk. De Australian Capital Territory bestaat voor meer dan 70 procent uit natuurgebied. „We worden omringd door natuurgebied waar veel kwetsbare inheemse dieren leven”, aldus Oakey.

Tien jaar geleden begon haar organisatie te lobbyen bij de lokale overheid om het probleem aan te pakken. Het drastisch beperken van de beweegruimte van huisdieren is een zeer impopulaire maatregel. Daarom heeft het volgens Oakey lang geduurd voordat de overheid bereid was stappen te zetten. „Pas toen men zich gaandeweg begon te realiseren dat het niet alleen belangrijk is voor inheemse dieren, maar óók voor de katten, was er ruimte voor verandering.”

Katten die binnen gehouden worden gaan minder vaak naar de dierenarts. Daarnaast is het risico beperkt dat ze aangereden worden of gewond raken door vechten.

Veel volgers op Instagram

Ook Riley schrikt van de schade die katten aanrichten. Het was nooit haar bedoeling om haar kat buiten te laten, maar Mimi’s liefde voor de buitenlucht was te groot om te negeren. „Toen ik haar adopteerde wilde ik haar binnen houden, maar ze probeerde steeds naar buiten te glippen. Toen heb ik een keer een tuigje met een lijn eraan gekocht. Ze was er meteen aan gewend.” Al zullen niet alle katten dat willen, denkt ze.

Riley en haar kat communiceren hardop met elkaar. Riley praat tegen de oranje poes, Mimi miauwt terug. De twee zijn bijna altijd samen. „Ik neem haar vaak mee naar het werk. Ook daar laat ik haar uit aan de lijn. We gaan zelfs samen op vakantie.”

Daarom besloot ze actie te voeren tegen de nieuwe wet. Haar petitie ‘Let Mimi Walk’ leverde ruim tweeduizend handtekeningen op in twee maanden tijd. Mimi kreeg veel volgers op haar Instagram-pagina en ze haalde de voorpagina van de Canberra Times. „Uiteindelijk kwam de minister zelfs langs om Mimi te ontmoeten”, zegt Riley trots. „Hij toonde veel begrip en snapte dat het belangrijk is voor Mimi om naar buiten te gaan.”

Minister Chris Steel van de hoofdstedelijke regio herinnert zich het bezoek aan Emerson Riley en Mimi nog goed. „Mimi is een vrij beroemde kat in Canberra”, zegt hij tijdens een videogesprek. „Verschillende katteneigenaren wilden dat de wet aangepast werd. Het is duidelijk dat ze verantwoordelijk om willen gaan met hun huisdier, daarom maken we een uitzondering voor katten aan de lijn.”

Lees ook Als het aan de vogel lag… bleef de kat binnen

In Australië is er opvallend weinig verzet tegen de strenge regels. Maar dat is niet overal waar deze discussie speelt het geval. In 2019 stelden de Nederlandse rechtswetenschappers Arie Trouwborst en Han Somsen van de Universiteit van Tilburg dat huiskatten volgens het Europees natuurbeschermingsrecht helemaal niet buiten mogen lopen. Een verzoek om handhaving werd afgewezen door toenmalig minister Schouten (Landbouw, ChristenUnie). Kamerleden vonden een aanlijnplicht „complete kolder”.

In Canberra wordt het beeld van mensen die hun kat uitlaten langzamerhand net zo alledaags als honden die aan de lijn lopen. Emerson Riley geeft graag het goede voorbeeld. „Meestal zijn mensen meteen enthousiast als ze ons zien lopen en zeggen dat ze het ook willen proberen. Ik ben trots dat Mimi en ik anderen hebben geïnspireerd.” Uiteindelijk hoopt ze dat Canberra een voorbeeld is voor de rest van de wereld. „Australië is niet het enige land ter wereld met prachtige dieren. Iedereen kan op deze manier een steentje bijdragen aan de bescherming van onze natuurlijke omgeving.”