Dilemma
„Ik ben leidinggevende bij een horecazaak. Een relatief nieuwe medewerker doet regelmatig pogingen om vrienden met mij te worden. Diegene stelt persoonlijke vragen, waar ik vervolgens niet op inga omdat ik niet geïnteresseerd ben in een vriendschap met die persoon. Hoe kan ik de medewerker op afstand houden zonder de werkrelatie te verstoren?”
Vrouw, 28 (naam bekend bij de redactie)
Ontspan
„Ik kan mij voorstellen dat de sfeer in een horecazaak vrij informeel is en dat het daardoor inderdaad lastig is om grenzen te stellen”, zegt arbeidsrechtadvocaat Wies van Pesch. „Maar het is helemaal niet erg om geen vrienden te willen zijn met collega’s.”
Je kunt er best luchtig mee omgaan, denkt Van Pesch. „Hou het bij jezelf en zeg: het ligt niet aan jou, maar ik hou er niet van om persoonlijke zaken op het werk te bespreken. Je kunt er ook een beetje zelfspot bij gebruiken door grappend te zeggen: ‘Ik ben daar misschien een beetje gek in.’”
Duidelijke grenzen tussen zakelijk en vriendschappelijk contact kunnen het werk volgens Van Pesch juist ten goede komen. Want vriendschappen op het werk hebben soms ook grote nadelen. Onlangs sprak de arbeidsrechtadvocaat nog een hr-manager die haar vertelde dat het werk lijdt onder de vriendschappen die zijn ontstaan binnen het bedrijf. De sfeer is zo goed dat collega’s in het weekend met elkaar afspreken, maar daardoor voelen leidinggevenden zich minder vrij om medewerkers feedback te geven.
Daarnaast is het heel normaal dat je met de ene collega een betere klik hebt dan met de andere, zegt hr-specialist Siebren Funk van hr-dienstverleningsbureau Infacto. „Het is wel belangrijk dat je als leidinggevende laat blijken dat je alle medewerkers evenveel waardeert door je aandacht te verdelen. Zorg bijvoorbeeld dat je tijdens de lunch niet slechts één of twee mensen naar hun weekend vraagt, maar betrek iedereen bij het gesprek.”
Mocht je als leidinggevende toch op een vriendschappelijke manier met één specifieke collega om willen gaan, zegt Funk, doe dat dan niet in het bijzijn van andere collega’s zodat zij zich niet buitengesloten voelen. „Spreek buiten werktijd af, en houd een professionele werkhouding aan tijdens werktijden.”
Pas op
Door de medewerker op afstand te houden, loop je wel het risico dat die zich buitengesloten gaat voelen, zegt Van Pesch. „Het gevolg kan zijn dat de medewerker zich minder loyaal gaat opstellen naar het bedrijf en dus makkelijker niet komt opdagen. Na een nacht slecht slapen denkt die bijvoorbeeld: ze missen me toch niet, ik meld me wel ziek.”
Als je dit als leidinggevende signaleert en daarom later alsnog pogingen onderneemt de medewerker op meer amicale wijze te benaderen, ben je vaak te laat. „Het voelt niet meer oprecht om dan ineens wel interesse te tonen in het leven van die persoon.” Het is volgens Van Pesch belangrijk dat er een zekere vertrouwensband is tussen de leidinggevende en de werknemer. „Daarvoor is het niet noodzakelijk dat je van elkaar weet met wie de ander naar bed gaat, maar het helpt wel om soms over niet-werkgerelateerde zaken te praten.”
Diegene heeft hoogstwaarschijnlijk ook gewoon behoefte aan small talk, denkt Van Pesch, en dat is helemaal niet gek. „Werk daarom om de persoonlijke vragen heen als je je daar niet prettig bij voelt, maar verzin andere gespreksonderwerpen die niet over werk gaan, of zoek naar gedeelde interesses. Je kunt het hebben over sport, of over de muziek die je leuk vindt.”
Kijk wel uit dat je niet te vage signalen uitzendt, zegt Funk. De medewerker kan dan de indruk krijgen dat de leidinggevende nog niet geïnteresseerd is, maar dat die interesse kan komen als diegene hard genoeg zijn of haar best doet. Als dat opnieuw niks oplevert, is dat extra pijnlijk. Funk adviseert daarom duidelijk te zijn. „Neem diegene apart en zeg dat je merkt dat diegene meer wil dan alleen een werkrelatie, maar dat jij graag de werkrelatie vooropzet. Benoem dat je graag samenwerkt en dat je denkt dat een vriendschap de samenwerking in de weg zou kunnen staan.”
Dus
Houd het luchtig, maar wees wel duidelijk. Dat je persoonlijke vragen liever uit de weg gaat, hoeft niet te betekenen dat helemaal geen luchtig gesprek mogelijk is. Zoek naar gedeelde interesses waar je makkelijk over kunt praten, zoals sport of muziek. Maar, ga wel een gesprek aan als de pogingen om vrienden te worden echt de spuigaten uitlopen. Jullie hebben duidelijk andere verwachtingen. Benoem dat, en investeer in een goede werkrelatie.
