Halfslachtig zoeken naar je opa’s oorlogsverleden in Indonesië

Daan van Citters en Joenoes Polnaija willen hun gevoelens graag met ons delen. De vrienden acteerden in speelfilm De Oost, over de onafhankelijkheidsstrijd van Indonesië en de bloedige ‘pacificatie’ van Celebes onder kapitein Raymond Westerling. Polnaija speelde zijn eigen Molukse opa Simon, een KNIL-militair die onder Westerling diende. Zijn vader Tom gijzelde in 1975 als achttienjarige een basisschool in Bovensmilde om een Molukse republiek te eisen. Daans adellijke opa Wilhelm van Citters was als officier bij de mariniers eveneens betrokken bij de ‘politionele acties’. Hij pleegde in 1966 zelfmoord.

Nu reizen ze door Indonesië: tijdens opnames van De Oost zag Polnaija in dat hij niet trots op opa’s KNIL-verleden kon zijn. „Hij was onderdeel van de koloniale onderdrukker.” Interessant, denk je daar. Levens die elkaar kruisen, een ‘Grossvatersuche’: „Wat heeft mijn opa daar gedaan?”

Helaas: de heren gaan vooral terug „naar de plek waar de grootouders liepen om hun energie te voelen”. En zijn ze uitgevoeld, dan volgen banale bespiegelingen en wezenloze geprekjes met schouderophalende ‘locals’. Van Citters: „Dit gaat diep, bro. Dit gaat ver terug.” Polnaija: „Gouden Eeuw? Zo goud was het niet. Bij VOC denk ik: I don’t give a VOC!”

https://www.youtube.com/watch?v=dv6Y7suEEhY

Zo vol is het duo van zichzelf dat de streken die hun opa’s indertijd uithaalden in nevelen gehuld blijven. Daan van Citters heeft een koffer met een topgeheim gevechtsverslag van opa. Dat houdt hij even als trofee voor de camera om dan verder te stamelen over zijn bezwaarde witte geweten. Zelfs omlijst door dreigende natuurshots en dito gamelanmuziek klinkt dat maar half gemeend. Opa’s zelfmoord? „Er lag een inktzwarte wereld achter zijn gulle lach.”

Kennelijk ja, maar hoe, wat, waarom? Er wordt niets uitgezocht, uitgediept of uitgelegd omdat Van Citters en Polnaija het te druk hebben met het strelen van elkaars littekens, „die diep gaan”. Het verleden? Best heftig of zo. De vraag die ze hun opa’s stellen kunnen ze beter zichzelf stellen. „What the fuck deden we hier?”

In deze gids vind je de beste films die momenteel in de bioscoop draaien