Tot grote teleurstelling van omwonenden schort het kabinet de krimp van Schiphol op. Dinsdag werd bekend dat demissionair minister Mark Harbers (Infrastructuur en Waterstaat, VVD) zwicht voor druk uit Washington en Brussel.
De VS dreigen met tegenmaatregelen als de krimp doorgaat. Mag een Amerikaanse maatschappij zoals JetBlue, nieuwkomer in Amsterdam, niet meer vliegen op Schiphol, dan dreigen voor KLM beperkingen in de VS. De Europese Commissie meldde deze week dat Brussel juridische stappen overweegt tegen Nederland. Het kabinet zou onjuist de EU-regels voor geluidsbeperkende krimp van luchthavens hebben gevolgd.
Daarop schrapte Harbers de maatregel om Schiphol vanaf april 2024 te begrenzen van 500.000 naar 460.000 vluchten. Vanaf 2025 zou het aantal alsnog omlaag moeten, maar dat hangt af van juridische procedures bij de Hoge Raad en de EU.
Schiphol reageerde teleurgesteld. „Met deze ontwikkeling trekken omwonenden aan het kortste eind en dat stelt Schiphol teleur”, aldus de luchthaven in een verklaring. „Vermindering van het aantal vluchten is voor ons geen doel op zich, maar eindelijk was er duidelijkheid en zekerheid voor omwonenden.” Het is de hoogste tijd, aldus Schiphol, dat omwonenden „merkbaar minder hinder krijgen”.
Gemeenten rond de luchthaven zien bevestigd wat zij al jaren merken: het Rijk kiest steevast voor de luchtvaart en niet voor de omwonenden. „De Amerikaanse maatschappij JetBlue slaat op de tamtam en de krimp wordt opgeschort… het is een klap in het gezicht van onze inwoners”, zegt Ferry Hoekstra, wethouder Financiën, Woonomgeving en Schipholzaken van de gemeente Uithoorn. „Ik heb geen enkele boodschap aan de belangen van een Amerikaans bedrijf. Het gaat om de gezondheid van de mensen die hier wonen. ”
Lees ook Wil JetBlue echt de trans-Atlantische route opschudden?
Hoekstra (38) is wethouder voor de partij Gemeentebelangen. De vader van één, en binnenkort twee kinderen, woont zijn hele leven al in Uithoorn. „Wij hebben hier de lusten en lasten van Schiphol. Het vliegveld zorgt voor werkgelegenheid en het is handig als je op vakantie gaat. Maar die lusten staan al jaren niet meer in verhouding tot de lasten.”
Aalsmeerbaan
Volgens Hoekstra is Uithoorn, met Aalsmeer, de gemeente met de meeste overlast van de luchthaven. Dat wijt hij aan de groei van het vliegverkeer op de Aalsmeerbaan. Die ligt in een dichtbewoonde omgeving en zou alleen moeten worden gebruikt als de Kaagbaan en de Polderbaan vol zijn.
Dit ‘preferentieel baangebruik’ werkt niet zoals het was bedoeld, zegt Hoekstra. Door de stijgende populariteit van vliegen is het aantal starts van de Aalsmeerbaan in tien jaar bijna verdubbeld (2008: 38.000; 2019: 63.000). Ook wordt steeds vroeger gestart: sinds 2019 vanaf half 7 ’s ochtends, tot 2014 was dat half 10.
De meeste overlast heeft Uithoorn tijdens de ‘avondpiek’. „Die begint rond negen uur en duurt meestal tot kwart voor elf. Het zijn vaak zware vrachttoestellen, oude 747’s. Die gaan over een wijk waar gezinnen met kinderen wonen.” Hoekstra vertelt over een onderzoek van de GGD naar de gevolgen van de geluidshinder. „Een conclusie was dat kinderen leerachterstand oplopen omdat zij niet goed slapen door de herrie. Het is absurd dat dit nog steeds wordt toegestaan.”
Het ministerie en de luchthaven erkennen dat het in de zuidoostelijke hoek van de Schipholregio „heel erg” is, zegt Hoekstra. „Maar, zeggen ze dan, we kunnen weinig doen. Steeds wijzen ze op protocollen, veiligheidsrichtlijnen, technische afspraken. Blijkbaar zit de capaciteit van de luchthaven dan in de weg. Als je voor een veilige en gezonde leefomgeving kiest, zoals de minister belooft, moet je minder vluchten toestaan.”
Hoekstra heeft nooit overwogen te verhuizen. „Dat wordt vaak gevraagd aan inwoners. Mensen hebben hier hun geboortegrond. Hun werk, familie, sociale leven. Veel inwoners hebben ook niet de financiële middelen om elders een huis te vinden.”
Ook hoor je vaak: zij hadden kunnen weten dat Schiphol overlast geeft. „Ja, klopt. Maar kijk naar de wijk Legmeer. Gebouwd eind jaren zeventig met misschien wel de eerste levensloopbestendige woningen in de regio. Mensen die er destijds een huis kochten, wonen er nog steeds. Ongewild hebben zij de groei van Schiphol over zich heen gekregen.”
Gedupeerden van de luchthaven kunnen aanspraak maken op financiële compensatie. Twee regelingen waren de afgelopen maanden in het nieuws: de ‘nadeelcompensatie’ voor het feit dat de Inspectie Leefomgeving & Transport (ILT) onvoldoende toezicht hield op de geluidsoverschrijdingen bij Schiphol, en een woningisolatiesubsidie.
Met beide regelingen is van alles mis, zegt Hoekstra. „De compensatie is een doekje voor het bloeden. En niet uit te leggen aan bewoners. Bedragen varieerden van 50 euro tot tienduizenden euro’s. Dat krijg je op basis van de WOZ-waarde van je huis. Dus: je hoort hetzelfde geluid als je buurman, maar die krijgt veel meer geld omdat hij een groter huis heeft.”
Inwoners van Uithoorn komen niet in aanmerking voor isolatiesubsidie, vertelt Hoekstra. Die krijg je alleen als de herrie gemiddeld – over dag, avond en nacht – boven een aantal decibel ligt. Op de Aalsmeerbaan wordt niet ’s nachts gevlogen, wat het gemiddelde in Uithoorn drukt.
„Ik gebruik de term ‘schiphollen’ niet graag”, zegt Hoekstra over de manier waarop critici de in hun ogen listige manier aanduiden waarop de luchtvaart werkt. „Maar deze voorbeelden tonen waarom omwonenden van Schiphol het vertrouwen in de overheid zijn kwijtgeraakt.” Het besluit van Harbers om de krimp van Schiphol uit te stellen, maakt het er niet beter op.
