Familieleden van gegijzelde Israëliërs hebben weinig kritiek op de oorlog: ‘Het enige dat voor ons telt, is dat de gijzelaars terugkeren’

Tegenover het ministerie van Defensie in Tel Aviv staan gedekte eettafels met lege stoelen. Aan iedere stoel hangt een foto van één van de zeker 230 Israëliërs die afgelopen 7 oktober gegijzeld werden door Hamas. Aan één van de tafels staat ook een hoge babystoel met een foto van een lachend jongetje van 9 maanden oud.

Familieleden en vrienden van de gijzelaars houden toespraken en zoeken steun bij elkaar. Nu het Israëlische grondoffensief in Gaza in volle gang is en de oorlogsvoering centraal staat, vrezen veel van hen dat het lot van hun geliefden naar de achtergrond verdwijnt.

„Ik ben bang dat hun gijzeling het nieuwe normaal wordt”, zegt Lee Siegel, een oudere man met een witte baard. Hij draagt een t-shirt met een foto van zijn gegijzelde broer Keith (64), die samen met zijn vrouw Aviva (62) door Hamas werd meegenomen uit de kibboets Kfar Aza. „Ze appten die ochtend nog dat ze in een safe house zaten, maar een paar uur later werd het stil”, zegt Lee. „Pas dagen daarna informeerden de autoriteiten ons dat de telefoon van Keith gelokaliseerd was in Gaza.”

Lees ook Wat is de politieke toekomst van Netanyahu na de oorlog? ‘Hij viel in slaap op zijn werk’

Gevraagd of premier Benjamin Netanyahu de juiste koers vaart om zijn familie vrij te krijgen, reageert Lee ontwijkend. Dit is niet het moment om over politiek te praten, vindt hij, net als veel anderen. Toch staan er tussen de menigte ook familieleden en demonstranten die juist felle kritiek uiten op de premier. Veel van hen namen eerder dit jaar deel aan de massale protesten tegen Netanyahu’s ontmanteling van de Israëlische rechtstaat.

„Dit is juíst het moment om het over politiek te hebben”, zegt geschiedenisdocent Kobi Agus (54). „Dat we in deze oorlog beland zijn, is Netanyahu’s schuld. En nu zet hij de oorlog door zodat hij een staat van beleg kan afkondigen en hij door kan gaan met het afbreken van de rechtsstaat. Maar het gaat ten koste van de veiligheid van de gijzelaars.”

Prijs betalen

Agus vindt dat de regering onmiddellijk moet toegeven aan de door Hamas gestelde eis voor vrijlating van de gijzelaars: de vrijlating van duizenden Palestijnse gevangenen. Ruim 40 procent van de Israëlische bevolking steunt zo’n uitruil, aldus een peiling door het Israel Democracy Institute. „We moeten een prijs betalen”, zegt de docent. „Dat is Israël aan de gijzelaars verschuldigd, want het heeft hen niet kunnen beschermen.”

Maar Netanyahu denkt er niet aan. „Dit is de tijd voor oorlog”, zei de premier afgelopen zondag. De vrijlating van de gijzelaars is volgens hem een „tweede prioriteit”, ondergeschikt aan de totale vernietiging van Hamas. Daarbij stelt Netanyahu dat het grondoffensief juist kan helpen om de gijzelaars te bevrijden: afgelopen zondag werd alvast één gevangengenomen vrouwelijke soldaat uit Gaza bevrijd.

Giroa Almog, Varda en David Goldstein en Omri Almog houden foto’s omhoog van Omri’s zus, de 49-jarige Chen Goldtstein, en haar drie kinderen Tal (9), Gal (11) en Agam Almog-Goldstein, die zijn gegijzeld door Hamas, in Tel Aviv.

Om de druk op Netanyahu verder op te voeren, publiceerde Hamas maandag een videoboodschap van drie gegijzelde vrouwen. „Wij lijden door jouw […] falen”, zei één van hen daarin tegen Netanyahu. „Wil je ons dood hebben? Bevrijd ons nu, en bevrijd hun gevangenen en burgers.” De boodschap is vrijwel zeker onder dwang opgenomen.

„Hamas gebruikt de gijzelaars voor psychologische oorlogsvoering”, zegt Yael Lichi Engel, de tante van de Nederlands-Israëlische Ofir Engel (18), die op bezoek was bij zijn vriendin in de kibboets Be’eri toen hij ontvoerd werd. „We leven in een constante nachtmerrie.”

tante van gijzelaarYael Lichi Engel Hamas gebruikt de gijzelaars voor psychologische oorlogsvoering

De in Israël opgegroeide Ofir heeft een Nederlandse grootvader. Nederland liet hem na zijn ontvoering via een spoedprocedure naturaliseren in de hoop dat Hamas gijzelaars met een dubbele nationaliteit eerder vrijlaat. Twee van de vier tot nu toe vrijgelaten gijzelaars hadden de Amerikaanse nationaliteit. Qatar, dat nauwe banden met Hamas onderhoudt, speelde een bemiddelende rol bij hun vrijlating.

Lees ook Waarom Qatar beter dan wie ook in staat is om in deze Palestijns-Israëlische crisis te bemiddelen

Yael is niet tegen een gevangenruil of andere vorm van onderhandeling, maar lijkt er weinig vertrouwen in te hebben dat er überhaupt met Hamas te praten valt. „Dit zijn brute terroristen”, zegt ze. „Alleen onmenselijke wezens doen wat er op 7 oktober gedaan is.” Israëls offensief op Gaza is volgens haar dan ook terecht. Op vragen over de burgerbevolking daar, reageert ze wat geërgerd. „De media hebben het nu heel veel over de humanitaire nood”, zegt ze. „Ik ben natuurlijk ook niet blij dat onschuldige mensen sterven, maar Israël heeft hen gewaarschuwd naar het zuiden te gaan. Bovendien hebben deze mensen Hamas als hun regering gekozen. We moeten onszelf beschermen.”

Keren Scharf Schem thuis in het Israëlische Mazor met een portret van haar 21-jarige dochter Mia Schem, die op 7 oktober werd gegijzeld door Hamas-strijders bij het Nova muziekfestival nabij de kibboets Re’im in zuidelijk Israël.

Ook in Tel Aviv klinkt onder de familieleden van de gijzelaars weinig kritiek op de oorlog zelf. „Het enige dat voor ons telt, is dat de gijzelaars terugkeren”, zegt Becky, een rechtenstudent wiens beste vriendin gegijzeld werd bij het muziekfestival waar Hamas een bloedbad aanrichtte. „Daarna moet de operatie gewoon doorgaan. We moeten de mensen vernietigen die ons willen vernietigen.”

Lees ook Gevangenen van Israël: duizenden Palestijnen konden na hun werk niet terugkeren naar Gaza

Einat, een 25-jarige vrouw met rood golvend haar, is het daar niet mee eens. Ze staat even verderop langs de autoweg met een bord met een vredesduif en de tekst: ‘geen wraak in mijn naam.’

„Sommige mensen schreeuwen naar me vanuit hun auto”, zegt ze. „Ze zijn getraumatiseerd, dat snap ik. Maar ik wil niet dat we doorgaan met wraak nemen. Ik wil dat we praktisch nadenken zodat er een toekomst komt waarin iedereen in vrede kan leven.”

Chanan en Edna Choen thuis in het Israëlische Lakhish met portretten van zijn zus Margalit Moses (77) en haar man Gadi Moses (79), die op 7 oktober door Hamas-strijders zijn ontvoerd vanuit hun woning in de kibboets Nir Oz.