Deze dierenrechtenactivist wil het imago van de Parijse rat redden

Ratten zijn intelligent. Ze lachen als je ze kietelt. En ze zijn empathisch. Als ratten kunnen kiezen tussen het redden van een soortgenoot en het eten van chocola, kiezen ze voor dat eerste. De chocola peuzelen ze vervolgens samen op.

Dit soort feitjes zijn de wapens in de strijd van Amandine Sanvisens, mede-oprichtster van dierenrechtenorganisatie Paris Animaux Zoopolis (PAZ). Sanvisens probeert het imago van de rat in Parijs te verbeteren – en dat is hard nodig, zegt ze. „Het debat is hysterisch geworden. Sinds de staking van de Parijse vuilnismannen [begin maart] begon, lijkt het alleen maar over ratten te gaan.”

Het is ook niet moeilijk een rat tegen te komen in Parijs. In parken glippen ze tussen je benen door. Ze rennen over metroperrons. En ze gaan in groepen los op de bergen vuilnis, die vanaf woensdag zullen worden opgeruimd, als de staking wordt opgeschort.

Ook al voor de afvalstaking was er toename in het aantal ratten te zien: tussen 2020 en 2021 nam in heel Frankrijk het aantal interventies van ratten- en muizenbestrijders met 15 procent toe. Een jaar later met nog eens 35 procent. In Parijs leven zeker zes miljoen ratten.

De meeste Parijzenaren vinden het maar vies. „De grootste groep wil ratten niet zien, vindt dat ze in het riool horen”, zegt Sanvisens. Dit komt volgens haar omdat het vooral gaat over de ziekten die ratten kunnen overbrengen, dat ze kunnen bijten en huizen binnendringen. Actiegroepen als Saccage Paris (de verwoesting van Parijs), die er een sport van hebben gemaakt foto’s te delen van ratten in de straten van Parijs, versterken dit beeld.

Lees ook deze reportage uit Rotterdam: ‘Zonder de vuilophalers vieren de ratten een feestje’

Manier van bestrijden

Sanvisens ontkent niet dat de Parijze ratten voor overlast zorgen, benadrukt ze. Maar door de „hyperfocus” op de negatieve kanten van de rat zou er geen ruimte zijn om te spreken over wat de beste en meest humane manier is om met de dieren om te gaan. „We zitten vast in de gewoonte dat we ratten doden zodra ze ons storen en daarbij wordt vergeten dat het gaat om gevoelige dieren die lijden.”

Hiermee verwijst ze naar het vergif dat de gemeente Parijs inzet om de rattenplaag te bestrijden, waardoor de dieren interne bloedingen krijgen. Zelf pleit ze voor beter afvalmanagement en anticonceptie voor ratten. Ze heeft voorstellen ingediend bij de gemeente, maar ving daar bot. „De burgemeester durft niet van het heersende discours af te wijken en de methode aan te passen, omdat ze weet dat ze dan een storm van kritiek krijgt.”

Stukje bij beetje begint Sanvisens een stem in het rattendebat te worden. Nadat ze onlangs midden in met afval gevuld Parijs demonstreerde voor „de rechten van de rat” werd ze geïnterviewd in kranten en op tv. In Touche pas à Mon Poste, als altijd gevuld met flauwe grappen en scheldpartijen, werd ze herhaaldelijk onderbroken met opmerkingen als „heb je ook een oplossing voor schaamluis?”. „Met dit soort programma’s weet je van tevoren dat je wordt geridiculiseerd en dat je woorden worden verdraaid”, zegt ze. „Ik heb me afgevraagd: is het de moeite waard om te gaan? Maar voor de ratten is er niets te verliezen.”