Defensieve controle gecombineerd met veel drang naar voren levert Oranje ruime zege op

Op een zwoele avond in Eindhoven viel het opeens in elkaar bij het Nederlands elftal, zomaar na een half uur voetballen. Twee goals binnen een tijdsbestek van zeven minuten zoals bondscoach Ronald Koeman en zijn technische staf het waarschijnlijk voor ogen hadden. Mooie, snelle combinaties, waarbij de ruimtes goed werden gevonden aan de zijkanten. En de afwerking voortreffelijk.

Vier schrale, moeizame interlands gingen eraan vooraf in de tweede periode van Koeman, die begin dit jaar begon. Veel zat tegen – blessures, een virusinfectie, vormverlies bij spelers. Maar ook: er was geen duidelijk plan, geen zichtbare ontwikkeling. Met nederlagen tegen Frankrijk, Kroatië en Italië als gevolg.

Nu was het er allemaal, op een avond dat het ook moest, in de kwalificatie voor het EK tegen directe concurrent Griekenland: energie, overtuiging, defensieve controle gecombineerd met veel drang naar voren. Hoewel geen grootse tegenstander, is het een avond (3-0 zege) om op door te kunnen bouwen.

Dit na een ingreep van Koeman, nodig geacht vanwege de slechte resultaten: na elf tegendoelpunten en drie nederlagen in vier wedstrijden kiest hij verrassend voor een ander systeem. Waar hij bij zijn presentatie in januari nog teruggreep naar het klassieke 4-3-3, volgens de principes van de ‘Hollandse school’, gaat die formatie nu al op de schop.

Wingbacks zijn terug

Hij begint tegen Griekenland met drie centrale verdedigers en twee ‘wingbacks’ – aanvallend ingestelde vleugelverdedigers. Dat zijn Daley Blind op links en Denzel Dumfries op rechts. Zij moeten de zijkanten bestrijken, waarbij linksbuiten Cody Gakpo en rechtsbuiten Xavi Simons veel naar binnen kunnen komen om ruimte te creëren. Op papier komt de speelwijze aanvallend neer op 3-4-3, en verdedigend op 5-2-3.

Zo grijpt Koeman voor een belangrijk deel terug op de tactiek die zijn voorganger Louis van Gaal hanteerde bij het WK voetbal eind vorig jaar. Dat systeem was ook gebaseerd op drie centrale verdedigers en twee wingbacks. Door die defensieve zekerheid in te bouwen, hoopte Van Gaal te kunnen verrassen tegen toplanden.

Hoewel dus bekend met die speelwijze, is de vertwijfeling zichtbaar in de beginfase bij Oranje. Waar precies te lopen, hoe op te bouwen, waar de ruimtes te vinden? De assistent-trainers van Koeman springen op, geven meteen aanwijzingen aan Dumfries, dat hij net een paar meter anders moet staan.

Afjagen van de Grieken

Oranje smijt met kracht bij het druk zetten op de tegenstander, spits Wout Weghorst voorop. Hij trekt en sleurt, maakt het de Griekse verdedigers lastig. „Het voelt wel dat we iets recht te zetten hebben”, zei Koeman eerder deze week. En dat straalt de ploeg ook uit, in beleving, in intensiteit. Al gaat er nog genoeg fout – zoals het balverlies van middenvelder Marten de Roon, in de as van het veld.

Hij is het wel die de eerste goal maakt. Dumfries springt hoog na een hoekschop van Blind, en kopt precies voor de voeten van De Roon, die na een kwartier eenvoudig binnenschiet. Het is de goal die Oranje het juiste zetje geeft.

Intens is de vreugde bij aanvoerder Virgil van Dijk, even na de 2-0. De aanval begint bij hem, na een halfuur voetballen. Van Dijk wijst naar wie adjudant Lutsharel Geertruida moet passen. Naar De Roon. Die opent op rechts, op Dumfries, die combineert met Simons, waarop de inmiddels opgestoomde Dumfries een gevoelige voorzet geeft op zijn oude PSV-maatje Gakpo. Die schiet in de korte hoek binnen. Prachtig teamdoelpunt.

De derde goal is bijna net zo fraai. Gakpo maakt een rush, opent op Dumfries. Die levert opnieuw een goede voorzet af, nu op Weghorst, de spits die zelden meer scoort, kopt al duikend de bal binnen. De ontlading en opluchting bij Koeman, duidelijk zichtbaar. Eregast Van Gaal knikt tevreden op de tribune. Zo had hij het ook bedacht voor het WK.

Onderaan de streep: drie assists van wingback Dumfries.

Oranje is er nog zeker niet, de route naar het EK volgend jaar in Duitsland is lastig – met zondag het volgende duel in Dublin tegen Ierland. De tweede helft zakt het niveau terug, breekt Oranje moeilijk door de linies. Maar in het donkere eerste halfjaar van Koeman is deze zege een welkom lichtpuntje. Laat op de avond in Eindhoven klonk dan ook een klaterend applaus.