De weg naar een duurzaam huis is vol hindernissen

Btw-aangifte doen, foto’s maken van isolatiewerk, op het juiste moment de aanvraag indienen. Wie subsidie wil voor verduurzaming, moet door een hoop hoepels springen. En dat is voor veel mensen best lastig.

Om de verduurzaming van woningen op gang te brengen, stelt de overheid veel geld beschikbaar. Tot nu toe hebben woningeigenaren dit jaar 75 miljoen euro subsidie gekregen en voor de rest van 2022 is nog meer dan 100 miljoen euro beschikbaar. Het Rijk geeft op elke warmtepomp een subsidie van ongeveer 30 procent. Andere maatregelen, zoals isolatie van dak of muren, leveren minder subsidie op, maar in combinatie met zo’n warmtepomp bedraagt de tegemoetkoming ook 30 procent. Huiseigenaren die zonnepanelen laten installeren, kunnen de 21 procent btw terugkrijgen van de Belastingdienst. Op een investering van 5.400 euro voor tien zonnepanelen is dat 937 euro. Daarbovenop is er nog een lappendeken aan gemeentelijke regelingen.

Voor woningbezitters die met duurzaamheid aan de slag willen, is het een uitdaging hierin hun weg te vinden en subsidies ook echt binnen te halen, ziet Puk van Meegeren van ‘duurzaamheidsgids’ Milieu Centraal. „Het is niet dat je één vinkje zet en klaar bent. Je moet laten zien dat je aan de voorwaarden voldoet.”

Een voorbeeld daarvan is subsidie op isolatie. Om die tegemoetkoming te krijgen, moeten mensen voor rijkssubsidie foto’s aanleveren van het aanbrengen van de isolatie. „Het is de bedoeling dat installatiebedrijven de klant de benodigde informatie aanleveren, maar die moet wel zelf het formulier invullen, alle stappen doorlopen en foto’s uploaden. Dat vraagt van mensen dat ze digitale vaardigheden hebben.”

Lees ook: Kabinet komt met nieuwe tussenstap naar gasvrij wonen: cv-ketel maakt plaats voor (flink duurdere) warmtepomp

Welgestelde, hogeropgeleide burger

Dat ziet ook Wigger Verschoor van Winst uit je woning, een bedrijf dat gemeenten helpt die duurzaamheid bij hun burgers willen bevorderen. Volgens hem weet de welgestelde, hogeropgeleide burger de weg naar subsidie wel te vinden, maar geldt dit niet voor iedereen – lageropgeleiden met weinig geld bijvoorbeeld. „Terwijl zij juist de subsidie nodig hebben om überhaupt te kunnen investeren in verlaging van hun energierekening. Nu de energieprijzen zo stijgen, speelt dit natuurlijk nog veel meer.”

Olaf Simonse onderzoekt aan de Universiteit Leiden waarom mensen overheidsregelingen onbenut laten, waar ze wél recht op hebben. Dat kan bijvoorbeeld komen door de complexiteit van de btw-regeling, denkt hij. „Ik heb zelf zonnepanelen laten leggen. Om je btw dan terug te krijgen, moet je aangifte bij de fiscus doen als ondernemer – een particulier kan geen btw terugvragen. Als mensen dat te ingewikkeld vinden, haken ze af.”

De Toeslagenaffaire maakte duidelijk dat een fout bij aanvraag van subsidies of toeslagen grote gevolgen kan hebben. Veel mensen willen daarom precies weten of ze recht hebben op subsidie. Simonse vermoedt dat die twijfel ook speelt bij de aanvraag van duurzaamheidssubsidies. „Als mensen daarover twijfelen, beginnen ze er niet aan. Ik denk dat er een parallel is en dat veel mensen daarom de verduurzaming aan zich voorbij zullen laten gaan.”

Lange wachttijden

Nog een onzekere factor bij duurzaamheidssubsidies is dat ze soms ineens stoppen, omdat de pot leeg is. Nu wachttijden bij installateurs flink oplopen, kan het gebeuren dat een woningbezitter die bij de gemeente – vooraf – subsidie had aangevraagd en toegekend gekregen, dat geld alsnog aan zijn neus voorbij ziet gaan. Door gebrek aan materialen en een grote vraag gelden er voor bijvoorbeeld hybride warmtepompen doorlooptijden die oplopen tot twaalf maanden, ziet Verschoor.

„Als subsidie is toegezegd, moet de verduurzaming meestal binnen twaalf maanden worden uitgevoerd. Veel mensen maken zich zorgen of dat gaat lukken – en zo niet, wat er dan gebeurt”, aldus Verschoor.

Een manier om die zorg te verminderen, is de offerte tekenen onder voorbehoud van de subsidie. Sommige bedrijven zullen daar overigens niet mee akkoord gaan, nu ze de klanten voor het uitkiezen hebben.

Energie besparen is goed voor je portemonnee en goed voor het milieu. Met deze tips kun je gelijk aan de slag.

Van Meegeren van Milieu Centraal vindt dat de bedrijven die de verduurzaming uitvoeren een belangrijke taak hebben; zij kunnen huizenbezitters wegwijs maken in alle relevante regelingen en subsidies. Hij ziet dat dit al goed werkt bij de btw-regeling voor zonnepanelen. „Die bestaat al heel lang en daarbij is er vanuit de markt echt hulp. Ieder bedrijf biedt nu de service om de btw terug te vragen.”

Verschoor denkt dat hier ook een taak ligt voor de overheid. „Als we echt willen helpen, is het niet genoeg dat de overheid subsidies beschikbaar stelt en laat weten dat ze er zijn. Bij het aanbieden van subsidie hoort ook actieve begeleiding van mensen die deze hard nodig hebben en voor wie het minder makkelijk is zelf hun weg te vinden.”