N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Voetbal FC Barcelona is vanwege dubieuze betalingen aan een scheidsrechtersbaas aangeklaagd. Het voortbestaan van de roemruchte voetbalclub zou zelfs op het spel staan.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data97964884-98309d.jpg)
De comfortabele voorsprong van FC Barcelona op aartsrivaal Real Madrid biedt zeker nog geen garantie op het 27ste landskampioenschap. Nu de Catalaanse grootmacht door de openbaar aanklager is aangeklaagd vanwege betalingen aan de voormalige vice-voorzitter van de scheidsrechtersbond José María Enríquez Negreira, staat zelfs het voortbestaan van de voetbalclub op het spel. Het lot van FC Barcelona is niet alleen handen van een regionale rechter uit Catalonië, de UEFA zou de club kunnen uitsluiten van Europees voetbal.
Zover is het allemaal nog niet. Maar inmiddels heeft zowel FC Barcelona als La Liga enorme reputatieschade opgelopen. „Escándalo!”, zo luidde de kop op de cover van sportkrant Marca afgelopen week. Want fair play is misschien wel de belangrijkste pijler van het Spaanse voetbal, dat in de afgelopen eeuw met tal van schandalen te maken kreeg, maar zelden met een omvang en een impact als nu met ‘Barça-gate’.
Oneerlijk bestuur
Waar wordt FC Barcelona precies van beschuldigd? Dat is na weken van speculatie sinds afgelopen vrijdag duidelijk geworden nadat regionale aanklager in Catalonië de aanklacht in ‘el caso Negreira’ had voorgelegd aan de onderzoeksrechtbank nummer 1 van Barcelona. En die richt zich niet alleen op de club FC Barcelona, maar ook op de voormalige voorzitters Sandro Rosell (aan de leiding van 2010 tot 2014) en Josep Maria Bartomeu (2014 tot 2020) en de bestuurders Óscar Grau en Albert Soler. Ze worden naast corruptie beschuldigd van oneerlijk bestuur, omdat zij geld van leden zouden hebben gebruikt voor onwettige doeleinden. Er zou tussen 2001 en 2018 een bedrag van 8,4 miljoen euro zijn betaald aan Negreira.
Daarmee lijkt de zaak-Negreira nog veel groter dan tot voor kort werd aangenomen. Aanvankelijk leek het te gaan om een bedrag van 1,4 miljoen euro dat door FC Barcelona was overgemaakt aan het bedrijf van Negreira. Uit onderzoek door de belastingdienst bleek dat de scheidsrechtersbaas persoonlijk ook nog eens ruim zeven miljoen euro heeft ontvangen. Volgens de aanklager is Negreira in een mondelinge en strikt vertrouwelijke afspraak met FC Barcelona overeengekomen handelingen te verrichten waardoor de club voordeel zou hebben op het gebied van arbitrale beslissingen. Bartomeu maakte in 2018 tot onvrede van Negreira een einde aan de betalingen. De oud-scheidsrechter zou hebben gedreigd de club in diskrediet te brengen door alles zelf naar buiten te brengen.
‘Neutrale scheidrechters’
De zaak kwam vorig jaar aan het licht nadat de Spaanse belastingdienst bij een onderzoek was gestuit op drie betalingen van in totaal 1,3 miljoen euro door FC Barcelona aan het bedrijf Dasnil 95 SL van Negreira, die van 1977 tot 1992 zelf floot en van 1994 tot 2018 leiding gaf aan andere arbiters. In zijn verklaring aan de fiscus zei de voormalige scheidsrechter dat de club hem betaalde omdat ze „neutrale scheidsrechters wilden” en om „ervoor te zorgen dat er geen beslissingen tegen hen werden genomen”. Toen Negreira later voor justitie moest getuigen, beriep hij zich op zijn recht om niet te getuigen omdat hij aan de ziekte van Alzheimer lijdt.
Vanuit FC Barcelona werd de zaak aanvankelijk afgedaan als „een hele normale betaling aan een adviseur van de club”. De club kreeg videorapporten van jeugdspelers in het Spaanse voetbal. Joan Laporta, de huidige voorzitter van FC Barcelona, insinueerde dat het wel eens om een vuile aanval vanuit Madrid kon gaan. „Het is geen toeval dat deze informatie op dit moment naar buiten komt”, stelde de voorzitter van de Spaanse koploper.
Naarmate het onderzoek vorderde, werd de aanklager steeds zekerder van zijn zaak. Laporta blijft de aantijgingen ontkennen. „Laat het duidelijk zijn dat Barça nooit scheidsrechters heeft gekocht en ook niet de intentie had om dit te doen. Absoluut nooit”, zei Laporta in een lunchgesprek met sportkrant Mundo Deportivo. „De feiten zijn in tegenspraak met het verhaal dat anderen vertellen.” Laporta liet weten in een persconferentie verdere uitleg te zullen geven. Maar dat was nog voordat de regionale aanklager de zaak aanhangig maakte.
Europees voetbal
Het blijft onduidelijk hoe groot de invloed van Negreira echt is geweest. Als voorzitter van de technische commissie (CTA) besliste hij niet zelf welke scheidsrechter er werden aangesteld bij wedstrijden, maar had hij wel de bevoegdheid over promotie en degradatie van arbiters. Vooralsnog is niet aangetoond welk voordeel FC Barcelona daadwerkelijk heeft gehad. Het is verder onduidelijk in hoeverre sommige zaken volgens de Spaanse wet al verjaard zijn. La Liga laat via een woordvoerder weten dat de zaak tot op de bodem moet worden uitgezocht.
De UEFA volgt de zaak inmiddels ook nauwgezet. Als FC Barcelona door de rechter schuldig wordt bevonden van omkoping, dan ligt het voor de hand dat de Europese voetbalbond op basis van de reglementen eveneens een straf zal uitspreken. Daar staat in dat de deelname van clubs aan Europees voetbal geweigerd kan worden als ze „op enige wijze hebben deelgenomen aan het illegaal beïnvloeden van wedstrijden”. De UEFA zal dit seizoen niet meer ingrijpen. FC Barcelona werd eerder deze maand door Manchester United uitgeschakeld in de Europa League.
