De gegijzelden dienden in het leger, dansten of leefden in een kibboets – enkele pechvogels waren slechts op bezoek

In de vroege ochtend van 7 oktober belde Ron Sherman (19), dienstplichtig militair op een legerbasis nabij Gaza, zijn familie. Er was een hevige raketaanval gaande, vertelde hij. „Hij klonk heel, heel angstig”, vertelde Rons moeder Mayaan Sherman eind vorige week op een persconferentie van het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken. „Hij zat tussen twee diensten in, was gekleed in een T-shirt, korte broek en slippers. Een wapen had hij niet.”

Even later: een telefoontje vanuit de schuilkelder van de basis. Buiten waren „Arabische stemmen” te horen, vertelde Ron. „Toen zei hij: ik hou van jullie allemaal, het is voorbij. Ze komen eraan.” Daarna werd de verbinding verbroken. Via-via kreeg de familie filmpjes toegestuurd, gemaakt door Hamas, waarop te zien was hoe hij naar Gaza werd gebracht. Ron met een geweer tegen zijn hoofd, Ron die in een wagen wordt geladen. „Dat is het laatste teken dat we van hem hebben”, zegt zijn moeder.

Of Ron nog leeft, weet zijn familie niet. Waar hij zich bevindt: idem. Voor de familie Sherman is de spanning en onzekerheid vrijwel ondraaglijk, zegt Mayaan. „Hij heeft astma, kan niet langer dan twaalf uur zonder zijn medicatie. We willen weten of hij dood is of nog leeft.”

Vrijwel alles is onzeker over de mensen die Hamas vorige week zaterdag uit Israël heeft meegenomen. Om te beginnen de aantallen. Tot nu toe was de schatting dat het om zo’n 150 mensen ging. Maandag noemde een woordvoerder van het Israëlische leger een hoger cijfer: 199.

Het lot van de gijzelaars speelt een belangrijke rol in de oorlog tussen Israël en Gaza. Op gijzelingen van burgers en soldaten reageert Israël doorgaans met bruut machtsvertoon, al was de staat in het verleden ook bereid tot gevangenenruil. Hoe dan ook zal Israël bij zijn reactie tegen Hamas rekening moeten houden met hun lot.

Wat de kwestie nog gecompliceerder maakt, is het feit dat zich onder de gijzelaars veel buitenlanders bevinden; volgens de eerste tellingen hebben maar liefst 140 van de gijzelaars een buitenlands paspoort. Onder hen bevinden zich ook Israëliërs met een tweede nationaliteit.

Vredesactivisten

Grofweg zijn er drie typen gijzelaars te onderscheiden. Ten eerste de gevangengenomen militairen, zoals Ron Sherman. De tweede categorie bestaat uit de inwoners van de kibboetsen aan de grens met Gaza. Onder hen bevinden zich ironisch genoeg relatief veel linkse Israëliërs, die juist begaan zijn met het lot van de Palestijnen.

Een van hen is de 84-jarige vredesactiviste en voormalig maatschappelijk werker Ditza Heiman. Ze is de weduwe van Zvi Shdaimah, die tijdens de Tweede Wereldoorlog naar het Verenigd Koninkrijk kwam met een ‘kindertransport’: de georganiseerde redding van Joodse kinderen uit door de nazi’s bezette gebieden. Ook zijn er uit de kibboetsen hele gezinnen ontvoerd, soms met heel jonge kinderen.

De derde categorie ontvoerden bestaat uit de bezoekers van het dancefestival Supernova Sukkot Gathering, waar 260 aanwezigen de dood vonden. Op het programma stonden dj’s uit Israël, Mexico, Frankrijk, Zwitserland, het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Japan en Brazilië.

De 27-jarige Inbar Haiman was met vriendinnen op het festival aanwezig. Toen Hamas-strijders het terrein opkwamen en begonnen te schieten, raakte Inbar haar vrienden kwijt. Sindsdien heeft niemand meer iets van haar vernomen.

Via een videoverbinding uit zijn huis in Haifa vertelt Inbars vriend Noam Alon over haar laatste momenten. „Ze vluchtte met twee andere jongens. Zij wisten weg te komen, maar zagen vervolgens hoe Inbar door twee Hamas-militanten op een motor werd gegrepen en meegesleurd.”

Voor het festival stuurde Inbar een foto naar een vriendin van haar outfit: een kleurrijke legging met een print van het heelal. Op videobeelden die later in een Telegramkanaal van Hamas werden gedeeld, is te zien hoe een vrouw door vier mannen wordt vastgehouden. Haar gezicht is niet te zien, maar haar kleurrijke benen springen direct in het oog. „Toen wist ik het zeker: dat is Inbar”, zegt haar vriend Noam Alon. „Hamas heeft haar meegenomen.”

Israëliërs betoogden zaterdag in Tel Aviv voor vrijlating van door Hamas gegijzelde familieleden en vrienden.

Dubbele nationaliteit

Onder de 199 gegijzelden zitten veel mensen met een dubbele nationaliteit. Op een eerdere lijst van het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken komen 140 buitenlanders voor – hoewel velen van hen ook een Israëlisch paspoort hebben.

Elke nationaliteit heeft haar eigen verhaal. Zo hebben alle gekidnapte Duitsers (twaalf) en Canadezen (twee) ook de Israëlische nationaliteit. Een van de twee Canadezen is vermoedelijk de vredesactiviste Vivian Silver, oprichter van de organisatie Women Wage Peace. Zij woonde in een kibboets aan de grens met Gaza en hielp Palestijnen die medische zorg nodig hadden in Israël.

Bij de Argentijnen lijkt soldaat Ron Sherman een uitzondering; de meesten van zijn negentien ontvoerde landgenoten waren inwoners van kibboetsen aan de grens – ook zij hadden een Israëlisch paspoort. Volgens de Argentijnse krant La Nación bevinden zich onder gijzelaars ook twee ongelukkige Argentijnen die op de gewraakte dag bij hun landgenoten op de kibboets op bezoek waren.

Hamas heeft ook zeventien Nepalezen gegijzeld, onder wie de uitwisselingsstudent Bipin Joshi. Twee maanden geleden was hij in Israël aangekomen. Samen met 48 andere landbouwstudenten van de Sudurpaschim-universiteit in de stad Bhimdatta was hij in een kibboets aan de grens met Gaza gestationeerd. Zeker tien van zijn medestudenten vonden de dood bij de grootschalige aanval van Hamas. Ze waren op het verkeerde moment op de verkeerde plek.

Waar de meeste Nepalezen naar Israël komen om als verzorger te werken, geldt voor de meeste Thai dat ze op het land werken. Onder de veertien door Hamas ontvoerde Thaise staatsburgers zitten in elk geval Anucha Angkaew, die de kost verdiende op een avocadoboerderij, en het echtpaar Boonthom Phankhong en Nattawaree ‘Yo’ Moonkan. Zij werkten beiden bij een champignonverpakkingsfabriek.

De achttien vermiste Amerikanen – na de Argentijnen de grootste groep – kunnen tot alle categorieën ontvoerden gerekend worden. Zo dienen Omer Neutra en Itay Chen in het Israëlische leger, bezocht Hersh Goldberg-Polin het muziekfestival en waren moeder en dochter Judith en Natalie Raanan op bezoek bij familie in een kibboets. Enkele andere Amerikaanse gijzelaars zijn zelf kibboetsbewoners. De meesten van hen zijn Joods; naast Israël zijn de Verenigde Staten het land met de grootste Joodse populatie ter wereld.

Ron Shermans familie bevindt zich op dit moment in „een levende hel”, zegt zijn moeder tijdens de persconferentie. Haar zorgen laten zien hoe ingewikkeld het dilemma voor Israël is: vergelding in Gaza betekent automatisch het leven van de gijzelaars op het spel zetten. „Ik kan niet naar de tv kijken, zo bezorgd ben ik”, zegt Mayaan Sherman. „Ron kan in een van de gebouwen zitten die gebombardeerd worden.”

Met medewerking van Leonie van Nierop