Blijmoedig, energiek én een beetje gelig van de medicijnen bemande hij eind november nog zijn beursstand op PAN Amsterdam. Donderdagochtend overleed hij na een kort ziekbed op 70-jarige leeftijd: Julius Vermeulen, bijna drie decennia (mede)verantwoordelijk voor het veelgeprezen ontwerpbeleid van de Nederlandse postzegels en de laatste zeven jaar de uitbater van galerie Eenwerk in Amsterdam.
Zijn voorliefde voor kunst en oog voor kwaliteit kreeg Vermeulen van huis uit mee. Zijn vader Jan Vermeulen was onderdirecteur van de Arnhemse kunstacademie en maakte als grafisch vormgever in de jaren zestig en zeventig de grensverleggende boekomslagen voor de romans van Jan Wolkers. Zijn moeder Janna, de zus van Wolkers, dichtte en bracht hem liefde voor poëzie bij.
Voordat hij een studie aan een kunstacademie deed, volgde Vermeulen een MTS-opleiding autotechniek. Tijdens deze studie raakte hij verliefd op de bolides van Porsche, vertelde hij twee jaar geleden in NRC Magazine. „De vormgeving, het karakteristieke geluid van de boxermotor, de snelheid, de lage wegligging, de geur: het is één en al opwinding.” Wie zijn galerie bezocht, stuitte bij binnenkomst op zijn zwarte Porsche 997, die als een kunstwerk in een glazen garage stond opgesteld.
Legendarisch
Vermeulen ging in 1987 werken bij de Dienst Esthetische Vormgeving van de PTT, het huidige PostNL. Als laatste ‘adviseur visuele communicatie’ was hij vele jaren verantwoordelijk voor het legendarische Nederlandse postzegelontwerpbeleid. Hij zorgde ervoor dat de traditie van postzegels als modern, onderscheidend Nederlands visitekaartje, in 1913 begonnen met de door architect en vormgever K.P.C. de Bazel ontworpen koningszegels, gecontinueerd werd.
In opdracht van Vermeulen maakten de bekendste vormgevers, ontwerpers, fotografen en kunstenaars postzegelontwerpen. Als eerbetoon aan ‘Nederland modeland’ vroeg hij bijvoorbeeld Anton Corbijn om fotomodel Doutzen Kroes zo naakt mogelijk te fotograferen. Over de foto’s zette Vermeulen grote blauwe stippen die „op een summiere manier duidelijk maken wat mode kan betekenen”, vertelde hij in 2017 in NRC na zijn vertrek bij Post NL.
Diplomatieke missie
Voor de eerste koningszegel van Willem-Alexander vroeg Vermeulen vier ontwerpers aan de slag te gaan met een door fotografe Rineke Dijkstra gemaakt portret. Ervoor zorg dragen dat het in zijn ogen beste ontwerp uitgekozen werd (dat van het kunstcollectief Studio Job) was volgens Vermeulen een „waarachtig diplomatieke missie” waarvoor hij verschillende betrokkenen moest overtuigen. Een bezoek aan Eikenhorst, het toenmalig woonadres van de koning, hoorde daarbij.
Na zijn afscheid bij PostNL begon Vermeulen aan een nieuwe carrière, als galeriehouder. Hij kocht een vrijgekomen pand naast het pand op de Koninginneweg in Amsterdam-Zuid waar hij woonde met zijn echtgenote, de internationaal bekende boekontwerper Irma Boom. Hij was in alles altijd haar klankbord geweest, vertelde Boom aan Het Parool: „‘Boompje, dat kan beter’, zei hij dan. Door hem ben ik geworden wie ik nu ben.”
Lees ook Wie redt de postzegel?
Het concept van galerie Eenwerk was bijzonder en zorgde voor concentratie: één kunstwerk, soms met voorstudies. Hij trapte af met de African-American Flag (1990) van de Amerikaanse kunstenaar David Hammons. Later volgden tentoonstellingen van andere beroemde kunstenaars als Stanley Brouwn, Steve McQueen, Karel Appel en Sheila Hicks, maar ook drie exposities van de talentvolle Koreaanse Chae Eun Rhee.
Eind januari opende de 37ste tentoonstelling in de galerie van Vermeulen, van textielkunstenaar Claudy Jongstra. Daar ging anderhalf jaar intensieve samenwerking aan vooraf, zegt Jongstra. „Julius wilde alles weten over mijn werk. Hij was zo nieuwsgierig, zo betrokken en precies, en had een geweldig oog voor kwaliteit.”
Woensdag, de dag voor zijn overlijden, nam Jongstra in het ziekenhuis afscheid van Vermeulen. „Zijn laatste woorden bij het vertrek waren: ‘We gaan door.’ En zo is het ook: wat we samen hebben opgebouwd, stopt niet met zijn overlijden.”
