Crisis bij Vitesse, ook na het vertrek van trainer Cocu

Woedende supporters stonden net nog voor de hoofdingang na de nederlaag tegen sc Heerenveen, als een woordvoerder van Vitesse een ingelaste persconferentie opent. Het is zaterdag, kort voor middernacht. Hij zit naast de Duitse technisch directeur Benjamin Schmedes, achter een tafel in de persruimte van stadion Gelredome, met daarop prominent de nieuwe clubvisie: ‘Believe in more’. „We proberen het kort te houden vanavond”, zegt de persman. „Hopelijk hebben jullie begrip daarvoor.”

Schmedes spreekt van een „zwarte avond”, en dat is „niet alleen vanwege de nederlaag tegen Heerenveen”. Tijdens het duel, dat Vitesse met 3-1 verliest, is op een geel spandoek met grote zwarte blokletters ‘Cocu out’ te lezen. En op een ander: ‘Aju Cocu’. Voorzichtig wapperen fans met witte doekjes. Ook voor de hoofdingang wordt geroepen om het vertrek van coach Phillip Cocu (53). Na de achtste nederlaag in twaalf wedstrijden, blijft Vitesse laatste in de Eredivisie. Thuis won het nog geen duel.

Cocu, oud-speler van Vitesse en eerder succesvol trainer van PSV, zoekt na de wedstrijd Schmedes op. „Het is beter voor de club dat ik opstap”, zegt hij volgens de technisch directeur. „Hij deed het als een gentleman, in het belang van de club.” Schmedes laat doorschemeren dat de clubleiding Cocu anders waarschijnlijk had ontslagen. Nu hij zelf opstapt hoeft Vitesse – in financiële problemen – zijn tot eind dit seizoen doorlopende contract niet af te kopen.

Nieuwe formatie

Vorige week na de 5-1 nederlaag bij Go Ahead Eagles, bleef Cocu stil in de kleedkamer. Om een signaal af te geven. „Slecht verdedigen, niet goed omschakelen, geen geloof”, zei hij voor de camera van ESPN. „Ik erger me daar verschrikkelijk aan.” In de dagen erna zat hij er bovenop in de trainingen, om meer beleving in de groep te krijgen. „Het gaat er om: kun je de spelers raken? Ik heb het idee dat ik daarin ben geslaagd”, zei hij vrijdag nog tegen lokale media.

Een dag later gaat het opnieuw mis tegen Heerenveen. Vitesse begint in een nieuwe formatie met vijf verdedigers, om zo minder kansen weg te geven. Rechtsbuiten Million Manhoef schiet de ploeg op voorsprong, maar na de 1-1 van Heerenveen „valt het uit elkaar en is het vertrouwen weg”, zegt aanvoerder Marco van Ginkel, die met rood van het veld moet.

Met doelman Eloy Room, verdediger Nicolas Isimat-Mirin, middenvelder Van Ginkel en de rappe Manhoef heeft Vitesse in iedere linie goede Eredivisiespelers. Maar in de breedte is de selectie dun. Illustratief is dat geen van de nieuwe spitsen – Amine Boutrah en huurlingen Said Hamulic, Joel Voelkerling Persson en Fodé Fofana – dit seizoen wist te scoren. Defensief is de ploeg broos, met gemiddeld twee tegengoals per wedstrijd. Andere tegenvaller: spelmaker Davy Pröpper liep in februari een zware kruisbandblessure op – zaterdag zat hij voor het eest weer bij de selectie.

„Het was duidelijk dat er verandering nodig was, in de manier van spelen, in de resultaten. Dat was in de weken ervoor al zo”, zegt Schmedes. „Het loopt het hele seizoen nog niet, zo eerlijk moeten we zijn.”

Cocu begon september vorig jaar, toen de situatie bij Vitesse al onzeker was door de complexe overname van de club – die nog altijd niet is goedgekeurd. Hij bracht rust binnen de club, bouwde aan een team, was het gezicht naar buiten in roerige tijden. De komst van de ervaren spelers Van Ginkel, Isimat-Mirin en Pröpper was voor een belangrijke deel aan Cocu te danken – hij kende ze uit zijn tijd bij PSV.

„Ik voelde dat het team verandering nodig had en daarom heb ik besloten om een stap terug te doen”, zegt Cocu in een persbericht van Vitesse. „Het belang van het team staat immers altijd boven het belang van het individu.”

Zijn vertrek maakt de existentiële crisis bij Vitesse niet minder groot. De toekomst van de club is onduidelijk door het uitblijven van goedkeuring van de beoogde overname van de Amerikaanse investeringspartij Common Group, nadat de Russische eigenaar Valeri Ojf zich kort na de inval van Rusland in Oekraïne had teruggetrokken.

De licentiecommissie van de KNVB geeft nog altijd geen groen licht, veertien maanden na de presentatie van zakenman Coley Parry. Het onderzoek van de commissie is ingewikkeld door de Russische erfenis bij Vitesse.

Vitesse-trainer Phillip Cocu (tweede van links) tijdens de wedstrijd tegen sc Heerenveen (1-3). Na afloop nam hij ontslag.

In een reconstructie van de overnameperikelen, schreef Voetbal International afgelopen week dat het de vraag is of de club na dit seizoen überhaupt nog bestaat. Begin vorige maand onthulde NRC al dat de accountant van Vitesse heeft geweigerd de jaarrekening over afgelopen seizoen goed te keuren omdat er twijfels zijn over de continuïteit. Volgens de regels van de KNVB had de club op 1 oktober een goedgekeurde jaarrekening moeten indienen. In het uiterste geval kan hierdoor de licentie van de club ingetrokken worden.

Huisbankier ING

Ander urgent probleem is dat Vitesse begin volgend jaar mogelijk geen bankrekening meer heeft, bleek recentelijk. Huisbankier ING wil meer gedetailleerde informatie over de financiering door de Russische eigenaren van Vitesse in de afgelopen jaren. Als er onvoldoende duidelijkheid komt, is het voornemens om de relatie per 1 april 2024 op te zeggen.

Deze chaos raakt onmiskenbaar de sportieve ambities. In de zomer van 2022 haalde Vitesse veel huurspelers omdat de club geen langjarige contractuele verplichtingen kan aangaan, zei Schmedes in januari dit jaar tegen NRC. „Zolang de situatie [toets door licentiecommissie KNVB] niet volledig is opgelost, en er nog geen duidelijkheid is voor de komende jaren wat betreft budget, is dat wat het is.”

Elf maanden later is die situatie onveranderd. Schmedes moest ook afgelopen zomer met een dichte portemonnee op zoek naar buitenkansjes; hij haalde alleen huurlingen en transfervrije spelers.

Dat maakte de opdracht van Cocu zo gecompliceerd. Vorig seizoen eindigde hij nog als tiende, hoewel ook dat een moeizame exercitie was. „Verandering draait niet alleen om een andere coach”, zegt Schmedes zaterdag. Hij is op zoek naar een „ander soort energie” en „een impuls”.

De technisch directeur sprak de groep toe na het vertrek van Cocu. „We kunnen het laten gebeuren, of we kunnen opstaan”, zei hij. Volgens Schmedes besloot de selectie het laatste. Op de vraag van een journalist of er geld is om een goede trainer te halen, kon hij geen antwoord geven.