Chili wil lithiumwinning nationaliseren

Chili, wereldwijd het land met de grootste bewezen voorraad lithium in zijn bodem, wil het delven van deze cruciale grondstof voor batterijen deels gaan nationaliseren. Dat heeft de linkse Chileense president Gabriel Boric donderdag aangekondigd. „Dit is de beste kans die we hebben om de overstap te maken naar een duurzame en ontwikkelde economie. We kunnen het ons niet veroorloven die te verpesten”, zei hij in een televisietoespraak.

Hoewel het de vraag is of Boric zijn plan door het Congres krijgt en nationalisering van de lithiumindustrie in principe alleen toekomstige concessies zou betreffen, past zijn voornemen in een mondiale trend. Meer landen schermen bodemschatten als lithium, maar ook bijvoorbeeld nikkel en tin, af nu de opkomst van de elektrische auto de vraag naar deze grondstoffen wereldwijd opdrijft. Mexico nationaliseerde zijn lithiumwinning in april 2022 al en Zimbabwe kondigde in december van dat jaar een exportverbod af op dit ‘witte goud’.

Lees ook: G7-landen willen groene technologie afsnoepen van China

Chili nam vorig jaar 30 procent van de mondiale productie voor zijn rekening, waarmee het de één-na-grootste producent van lithium ter wereld was. Samen met Bolivia en Argentinië vormt Chili’s noordelijke Atacama-woestijn de zogeheten ‘lithiumdriehoek’, die meer dan de helft van de wereldvoorraad zou bevatten. Van de drie Zuid-Amerikaanse buurlanden beschikt Chili daarbij over de grootste bewezen reserves: ruim 9,2 miljard ton, bijna het dubbele van Australië, dat vorig jaar het meeste lithium dolf.

Als het aan president Boric ligt, worden voor nieuwe lithiumprojecten joint-ventures opgetuigd tussen een Chileens staatsbedrijf en private mijnbouwbedrijven. Momenteel hebben Albemarle en SQM, de twee wereldmarktleiders in de lithiumproductie, nog concessies lopen tot respectievelijk 2043 en 2030. Zonder de namen van die twee giganten te noemen, sprak Boric donderdag de hoop uit dat zij al voor het aflopen van die concessies bereid zijn tot samenwerken met de staat.

Verkiezingsbelofte

Na een piek in november is de lithiumprijs de afgelopen maanden meer dan 70 procent gedaald, vooral in reactie op de afnemende vraag naar elektrische auto’s in China. Boric’ aankondiging dreef de prijs donderdag en vrijdag niet op.

Boric is een voormalig studentenleider die december 2021 namens een coalitie van linkse partijen het presidentschap won. Inspelend op de groeiende onvrede over decennia van neoliberaal beleid en de toenemende inkomensongelijkheid in het Zuid-Amerikaanse land, beloofde hij Chilenen meer te laten meeprofiteren van de export van hun bodemschatten. Naast lithium gaat het dan vooral om koper, waarvan Chili wereldwijd het meest produceert.

Het inlossen van deze en andere progressieve beloftes (zoals een nieuwe grondwet) bleek het afgelopen jaar lastig voor Boric. In juli presenteerde zijn minister van Financiën een belastinghervorming die de winsten van grote koperproducenten moet afromen. Dit door de mijnsector zwaar bekritiseerde wetsvoorstel nam pas begin dit jaar een eerste horde, toen het goedgekeurd werd door een Congres-commissie.

Dat Boric in zijn lithiumstrategie de samenwerking met de private sector zoekt, zou zijn plan politiek meer kans van slagen moeten geven.