Burna Boy geeft alles wat hij heeft

I. Global superster

We leven in het tijdperk van de global superster. Nieuwe geluiden, trends en sterren in de popmuziek komen al jaren uit alle windrichtingen. Van razend succesvolle Koreaanse K-pop en Spaanstalige reggaeton-zangers die uitgroeiden tot de meest gestreamde artiesten wereldwijd, tot Zuid-Afrikaanse dj’s die met frisse elektronische-muziekgenres als gqom en amapiano de dancewereld laten tintelen.

Ook de in Port Harcourt in Nigeria geboren wereldster Damini ‘Burna Boy’ Ebunoluwa Ogulu (31) is een boegbeeld van deze ontwikkeling. De Nigeriaanse muziekscene, waarin hij een dik decennium geleden doorbrak, is uitgegroeid tot een voor de moderne popmuziek cruciale bron van inspiratie en een voedingsbodem voor nieuw talent. Nigeria zet internationaal al jaren stevig de trend.

Wereldwijd populaire Nigeriaanse successen van de afgelopen jaren zijn, naast Burna Boy, bijvoorbeeld WizKid; Davido; CKay van de ontspannen groeidiamant ‘Love Nwantiti (ah, ah, ah)’ dat met talloze slimme remix-varianten dé clubhit van de lockdown werd; Rema; en superster-in-de-dop Tems, die met haar broeierige zangstem vol diepte en emotie al wereldhits inkleurde van Drake, Future en WizKid.

Op het meest recente, zesde studioalbum van Burna Boy, het begin juli verschenen Love, Damini – dat ook in Nederland al wekenlang in de top van de albumlijst staat – komen de gastartiesten van over heel de wereld. Van de Colombiaanse streamingkoning J Balvin tot de Zuid-Afrikaanse zanggroep Ladysmith Black Mambazo, en van Britten Ed Sheeran uit West Yorkshire en J Hus uit Londen tot rapper Blxst uit Californië en de Jamaicaanse dancehall-grootheid Popcaan.

II. Pan-Afrikaanse clubsound

Afrikaanse popscenes en clubsounds zetten wereldwijd de toon. Een van de opwindendste popgeluiden van dit moment is een aanstekelijke, hyper-internationale, pan-Afrikaanse clubsound, waarin invloeden van populaire en via de Afrikaanse diaspora met elkaar verbonden muziekscenes elkaar wereldwijd bestuiven.

In de westerse media en muziekindustrie worden die verschillende genres onder één noemer geschaard: ‘afrobeats’. Net als bijvoorbeeld bij ‘urban’ is met ‘afrobeats’ een discutabel containerbegrip ontstaan, dat diverse artiesten zelf ook zijn gaan omarmen – zeker sinds er festivalpodia, hitlijsten en media zijn ontstaan die zich specifiek op ‘afrobeats’ richten.

Burna Boy houdt het heft in eigen hand en noemt zijn bijzonder succesvolle variant ‘afro fusion’; muzikaal en inhoudelijk diepgeworteld in de rijke geschiedenis van Nigeriaanse (pop)muziek, aangevuld met invloeden vanuit heel de wereld. „Afrobeats is gewoon een naam die ze in Engeland hebben gegeven aan Afrikaanse muziek,” zei Burna Boy in 2020 tegen tijdschrift Essence. „Ik vecht er niet te veel meer tegen.” Volgens hem verklaart zijn term afro fusion exact zijn eigen genre: „De basis is ‘afro’ – met het afrocentrisme, de afrodrums en de afrospirit. En de fusie is waar je het laat fuseren met al het andere: van R&B tot hiphop tot reggae tot dancehall tot rock.”

III. Meesterperformer

Burna Boy is een energieke en charismatische performer die de afgelopen jaren bouwde aan een zinderende live-reputatie in zaaltjes die gaandeweg uit hun naden barstten. Drie jaar geleden klaagde hij nog dat een optreden van hem op het Amerikaanse Coachella in veel te kleine letters op de poster werd aangekondigd; in april dit jaar was hij de eerste Nigeriaanse artiest ooit met een uitverkochte headlinershow in Madison Square Garden in New York. De livestream van dat concert, nog steeds te zien op YouTube, is al bijna 2 miljoen keer bekeken.

Twee weken voor dat concert in New York trad Burna Boy op in Ahoy en Ziggo Dome. Volgens zijn platenmaatschappij Warner Music was hij de eerste Afrikaanse artiest die Ziggo Dome uitverkocht. Burna Boy hield er tijdens zijn shows in Nederland het tempo in, met een concert vol spektakel, zoals een vonkend ronddraaiende raceauto op het podium, kleurrijke visuals op het scherm, rookpluimen, hoge vlammen, een uitgebreide en heerlijk pulserend groovende band, aangevuld met percussionisten, blazers en dansende koorzangers.

Ook live brengt Burna Boy een energieke explosie van vele invloeden, met traditionele slaginstrumenten en brassband-drums, diep dreunende elektronische onderbuik-bassen en snerpende elektrische gitaren. Zijn jongere zus en zijn stylist en creatief directeur Ronami Ogulu, vertelden aan een journalist van het Amerikaanse Billboard, die in Ziggo Dome aanwezig was: „Hij geeft alles wat hij heeft. Wanneer hij van het podium komt, zie je hem in de kleedkamer plat op de vloer vallen en trillen. Dan staat hij op, helpen we hem met zijn allen herstellen, en de volgende dag doen we het weer.”

Lees de recensie van Burna Boy in Ahoy: Charismatische superster is live soepel en overtuigend

IV. Afrikaanse trots

Afrika is de basis voor Burna Boy in zijn muzikale invloeden, taal, kleding, samenwerkingen, activisme, uitstraling, alles. Zijn oma Benson Idonije was ooit de manager van zijn muzikaal zeer invloedrijke en activistische landgenoot Fela Kuti. Burna Boy wordt nu gemanaged door haar dochter – zijn moeder.

Kuti is voor hem en zijn familie een belangrijke inspiratie. Dat lijkt een reden dat Burna Boy zijn muziek afro fusion noemt in plaats van afrobeats. Om het scherp te onderscheiden van de afrobeat die Kuti en drummer Tony Allen hielpen ontwikkelen, en die een fusie was van diverse Afrikaanse muziekstijlen, funk en jazz. En om zich net als Kuti te presenteren als vaandeldrager van formaat van zijn eigen autonome stijl.

Burna Boy zingt voor zijn wereldpubliek in de talen uit zijn jeugd en over urgente thema’s die zijn land raken en hem aan het hart gaan, zoals de koloniale rol van Unilever in Nigeria, en hoe zijn geboortegrond wordt vergiftigd door milieuvervuiling. Hij is een Grammy Award-winnende ster die tijdens zijn concerten zijn kernboodschap benadrukt door een citaat van zijn moeder Bose Ogulu af te spelen: „Ieder zwart persoon, onthoud dit alsjeblieft: jullie waren Afrikanen voordat jullie iets anders werden.”

Hij noemde zich op zijn album uit 2019 trots African Giant; de opvolger heette Twice as Tall. Zijn collega’s willen allemaal doorbreken in Amerika, zei Burna Boy tegen Essence. „Maar ik wil Amerika naar mij toe brengen. Ik wil heel de wereld naar mij toe brengen en laten zien waar ik vandaan kom en waar ik voor sta.”

Lees ook: Fela Kuti was geen profeet, hij zong over de problemen in Nigeria