Britse afluisterdienst spreekt van een ‘wanhopige situatie’ voor de Russen

De Russische strijdkrachten zijn „uitgeput” en Oekraïne is aan de winnende hand. Terwijl Rusland voor de tweede dag op rij raketaanvallen uitvoerde op Oekraïense steden, had Jeremy Fleming, het hoofd van de Britse afluisterdienst GCHQ, een duidelijke boodschap. Tijdens een lezing voor de Britse denktank RUSI, noemde Fleming de kosten van de oorlog voor Rusland – zowel in mensen als materieel – „schokkend”: „Wij weten, en Russische commandanten in het veld weten, dat hun voorraden en de munitie aan het opraken zijn.”

De conclusies van ‘Sir Jeremy’ zijn waarschijnlijk niet uit de lucht gegrepen, maar gebaseerd op concrete informatie. GCHQ is de op één na grootste afluisterdienst ter wereld (na de Amerikaanse NSA) en de Britten werken nauw samen met de VS. De Amerikaanse waarschuwingen over een op handen zijnde invasie in Oekraïne bleken zeer nauwkeurig.

Beoordelingsfouten

Volgens Fleming laat de mobilisatie van honderdduizenden slecht getrainde reservisten zien dat er sprake is van een „een wanhopige situatie” voor de Russen. De GCHQ-baas noemde de besluitvorming van de Russische president Vladimir Poetin „gebrekkig”. „De aanvallen in Kiev zijn daar een ander voorbeeld van”, zei Fleming dinsdag: „Ze getuigen van een alles-of-niets-strategie die leidt tot strategische beoordelingsfouten.”

Lees ook: G7 ‘vierkant achter Oekraïne zolang het nodig is’

Na de massale bombardementen van afgelopen maandag (waarbij naar nu blijkt negentien doden vielen) voerde Rusland dinsdag opnieuw aanvallen uit op Oekraïne – zij het op bescheidener schaal. In Lviv sloegen verschillende raketten in en raakte de energievoorziening beschadigd, waardoor de stroom uitviel en het mobiele netwerk kuren vertoonde. Tijdens een briefing zei het hoofd van de regio, Maksym Kozytsky, dat in totaal vier energiecentrales zijn geraakt. Twee daarvan werden meermaals aangevallen. „Om eerlijk te zijn – daar is niets meer van over.”

Volgens Kozytsky werden de aanvallen met verschillende wapensystemen uitgevoerd: met moderne Kalibr-kruisraketten vanaf schepen en onderzeeboten op de Zwarte Zee, met oudere Ch-101 kruisvluchtwapens die werden gelanceerd vanaf strategische bommenwerpers en met vanaf land afgevuurde Iskander-raketten. De mix van middelen maakt nog eens duidelijk dat Rusland alles op alles moet zetten om een klap uit te kunnen delen.

Afgelopen maandag vuurde Rusland in totaal 83 raketten af, waarvan er 43 werden neergehaald door de Oekraïense luchtafweer voordat ze hun doel konden bereiken. „De 83 raketten die Rusland heeft gespaard zijn het resultaat van meerdere maanden sparen”, zo zei Loezin tegen de onafhankelijke nieuwssite Insider. Volgens Loezin worden er elk jaar hoogstens vijftig ‘Kalibrs’ en andere moderne standoff-wapens zoals de Iskander-raket gefabriceerd. In het tempo waarin de wapensystemen nu worden ingezet, komt de bodem van het arsenaal snel in zicht.

De Russische strijdkrachten zetten de afgelopen maanden al steeds vaker minder moderne wapensystemen in, zoals de Totjska-Oe, een ballistische raket voor de korte afstand uit Sovjettijden, die veel minder nauwkeurig is dan de Iskander. De Russen vuren zelfs regelmatig S-300’s af op gronddoelen, hoewel die raket eigenlijk bedoeld is voor het neerhalen van vijandelijke vliegtuigen. De reden: van de S-300 heeft Rusland er wél veel in voorraad.

Verliezen aan materieel

Het Oekraïense minsterie van Defensie presenteert dagelijks overzichten van het aantal Russische gesneuvelden en de verliezen aan materieel. Hoewel de informatie niet onafhankelijk kan worden geverifieerd, lijken de cijfers meer dan louter propaganda. Zo meldt Kiev dat Rusland sinds het begin van de oorlog naar schatting 2.504 tanks heeft verloren. Een precieze inventarisatie van voormalige Bellingcat-onderzoekers Stijn Mitzer and Joost Oliemans op grond van open bronnen op de site Oryx komt uit op 1.312 tanks (iets meer dan de helft van wat Kiev meldt) die zijn vernietigd, beschadigd, achtergelaten of veroverd door de Oekraïners.

Lees ook: Vrees voor actieve deelname Wit-Rusland aan oorlog

Ook andere aanwijzingen wijzen erop dat Rusland een gebrek krijgt aan materieel. Op het Oekraïense slagveld worden steeds vaker T-62’s gesignaleerd: een tank die in 1961 voor het eerst in productie kwam en inmiddels volledig is verouderd. Zo heeft het kanon van de T-62 een kleiner kaliber dan de modernere T-72, T-80 en T-90, waardoor de bevoorrading met munitie een probleem is.

Bombardementen op Oekraïense energiecentrales kunnen die fundamentele Russische problemen niet oplossen, zei GCHQ-baas Fleming. „En de Russische bevolking begint dat ook te begrijpen. Ze zien nu hoe slecht Poetin de situatie heeft ingeschat.”