‘We waren dronken en high van de politieke invloed in Nederland’, zegt Uber-klokkenluider in Tweede Kamer

De Nederlandse Belastingdienst was jarenlang een „kampioen” voor taxi-app Uber door het vertragen en voorkomen van belastingonderzoeken in andere Europese landen. Uber zag de Nederlandse fiscus om die reden als „onze beste ambassadeur in Europa”.

Dat zei Uber-klokkenluider Mark MacGann dinsdag tijdens een hoorzitting in de Tweede Kamer. MacGann was uitgenodigd om te praten over de relatie tussen de Belastingdienst en het Amerikaanse techbedrijf in de periode 2014 tot 2016. Tijdens deze jaren werkte MacGann als toplobbyist voor Uber in Amsterdam, waar het bedrijf zijn internationale hoofdkantoor heeft.

MacGann werd in de zaal met applaus onthaald door een groep van zo’n vijfentwintig Uber-chauffeurs, die na afloop zelfs met de klokkenluider op de foto gingen. Toen MacGann nog werkte bij Uber werd hij door bodyguards beveiligd vanwege doodsbedreigingen van chauffeurs. Inmiddels is hij hun „held”, vertelde Mekki Aulad Ahmed, voorzitter van taxibranchevereniging BBO.

De chauffeurs zien in MacGann een bondgenoot in hun strijd tegen Uber voor betere voorwaarden en hogere tarieven. Dinsdag werd er op het Malieveld door een groep chauffeurs gedemonstreerd. Het was het zoveelste protest in de afgelopen maanden.

Lees ook dit interview met Mark MacGann: ‘Nederland, was dit het nu echt waard?’

Wroeging

In januari vorig jaar overhandigde MacGann twee koffers met laptops, papieren en iPhones aan journalisten van de Britse krant The Guardian met daarop al zijn communicatie in dienst van Uber. MacGann had in de loop der jaren wroeging gekregen over de „misleiding” van autoriteiten onder zijn verantwoordelijkheid. Uber opereerde in tal van landen zonder juiste vergunningen en gebruikte de eigen app om toezichthouders te bespioneren, maar wist via lobbywerk van MacGann in de lucht te blijven.

MacGann benadrukte dat de Nederlandse overheid jarenlang alles deed om het techbedrijf te beschermen. Daarbij toonde Nederland twee gezichten. Terwijl de inspectiedienst Leefomgeving en Transport in 2015 het bedrijf omschreef als ‘een mogelijk criminele organisatie’ vanwege het ontbreken van de juiste vergunningen, kreeg het bedrijf hulp van een ander onderdeel van de Nederlandse overheid: de Belastingdienst.

Het ging volgens MacGann over „honderden” bijeenkomsten met ambtenaren van de dienst, die allemaal werden vastgelegd, waarbij ambtenaren meedachten met het techbedrijf hoe belastingheffing in andere landen dan Nederland te voorkomen.

De rode loper was roder en langer dan die van de koninklijke familie

Mark Macgann ex-werknemer Uber

Ook ministers, voormalig Eurocommissaris Neelie Kroes (vele malen) en – uiteindelijk – premier Rutte zelf (één keer, in San Francisco) spraken met MacGann. „We waren dronken en high van de politieke invloed die we hadden”, zei MacGann. „De rode loper was roder en langer dan die van de koninklijke familie.”

Uber profiteerde ondertussen van een, volgens MacGann, „immorele” belastingdeal, door Nederland geïnitieerd in de „naïeve” hoop banen en belastinginkomsten veilig te stellen. Die deal voor – uiteindelijk – zo’n duizend banen in Amsterdam was „heel lastig te weerstaan” voor Uber, vertelde MacGann. Een onderzoek van het Amerikaanse tijdschrift Fortune in 2015 waaruit zou blijken dat slechts 1 procent van Ubers winst in Nederland werd belast tegen een tarief van 25 procent was volkomen juist, vertelde MacGann. „Daarom reageerden we destijds maar niet op het artikel.”

Intern onderzoek

Na de eerste onthullingen van MacGann in juli vorig jaar stelde staatssecretaris Marnix van Rij (Financiën, CDA) een onderzoek in naar de Belastingdienst, dat de fiscus zelf mocht uitvoeren. De Belastingdienst kon geen bewijs vinden voor de aantijgingen, bleek in december uit het onderzoeksrapport dat door externe deskundigen werd gevalideerd. „Wat Uber ook dacht of hoopte te krijgen aan afwijkende fiscale behandeling – dat is niet gelukt”, zo schreven de deskundigen in het rapport.

De Tweede Kamer nam echter geen genoegen met het onderzoek, waarbij volgens Kamerlid Pieter Omtzigt „de Belastingdienst opnieuw zichzelf onderzocht”. MacGann werd – tot zijn verbazing – niet uitgenodigd voor een gesprek met de onderzoekers, vertelde hij eerder in een interview met NRC. Op initiatief van Omtzigt werd MacGann alsnog uitgenodigd om in Nederland zijn verhaal te doen.

Donderdag debatteert de Tweede Kamer opnieuw over de kwestie, waarbij ook meer duidelijk moet worden wat precies de rol was van premier Rutte in het contact met Uber. „Dit is nog niet voorbij”, aldus Omtzigt.